Sürdürülebilirlikte yıldız kayması: Elon Musk neden listede yok?

Forbes 19 Eylül 2024’te iklim kriziyle mücade­lede somut ve etkili çözümler üreten 50 giri­şimci, bilim insanı, yönetici, politikacı ve aktivis­ti içeren ilk "Sürdürülebilirlik Liderleri Listesi­ni” yayımladı.

Sürdürülebilirlik liderleri çalışmasında ilk aşamada 1038 sürdürülebilirlik lideri adayı ön in­celemeye tabi tutulmuş ve sonrasında da bu isim­ler arasında öne çıkan 120 liderin sürdürülebilir­lik alanında uzman bir hakem heyeti tarafından değerlendirilmesiyle 50 kişiden oluşan ilk Sürdü­rülebilirlik Liderleri listesi ortaya çıkmış.

Her bir liderin çalışmalarını araştırırken gele­ceğe dair bir umut hissetim 50 liderin 22 tanesi­nin kadın olduğunu gördüğümde kadınların cam tavanları yıkarak gösterdikleri başarıdan ayrıca mutlu oldum.

Ancak tam o sırada elektrikli araç üretimi ile bir zihniyet devriminin öncüsü olan ve belki de elektrikli araç konusundaki en büyük farkında­lığı yaratan Tesla’nın lideri Elon Musk’ın sürdü­rülebilirlik liderleri listesine giremediğini fark edip nedenini merak ettim.

Konuyu araştırmaya başlayınca Musk’ın liste dı­şı kalmasının dünyada da tartışıldığını ve bir dönem sürdürülebilirlik deyince akla gelen ilk isimlerden olan Musk’ın yıldızının neden söndüğünün gündem konusu haline geldiğini fark ettim.

Sürdürülebilirlikte parlak geçmiş, karanlık şimdiki zaman: Elon Musk

Musk'un Forbes'in ilk Sürdürülebilirlik Lider­leri Listesi'ne dahil edilmemesi, ilk bakışta şaşırtı­cı geliyor, çünkü elektrikli araçlar ve yenilenebilir enerji gibi alanlardaki küresel etkisi ve liderliği göz ardı edilemez. Musk’ın şirketleri, Tesla ve SpaceX, fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltma çabalarında yenilikçi teknolojiler geliştirerek iklim değişikli­ğiyle mücadelede önemli adımlar attı.

Tesla'nın elektrikli araçlarla dünyayı dönüştür­düğü bir gerçek, ancak Musk’ın listede yer alma­masının ardında birçok sebep var. Elon Musk, son yıllarda çevre ve sürdürülebilirlik konusundaki li­derliğini kaybetmiş durum da ve bu, sadece Tes­la'nın performansından değil, onun kişisel strate­jilerinden de kaynaklanıyor.

Elektrikli araç üretimi sorunları

Tesla, yakın zamana kadar elektrikli araç pazarı­nın lideriydi. Ancak son dört çeyrektir kâr kaybı ya­şıyor. Çin merkezli BYD, artık Tesla’dan daha fazla elektrikli araç üretiyor ve bu başarı, BYD’nin CE­O’su Wang Chuanfu’yu listeye taşıdı.

Tesla ise Cybertruck modeli ile ilgili sıkıntılar yaşıyor. Ciddi boyutlara varan üretim gecikmele­ri ve teslimat sorunları ile ürün problemleri ne­deniyle geri çağırmalar zaten başlı başına bir so­rundu. Ancak bu modelin daha büyük bataryalar gerektirmesi, bataryaların şarj edilmesi için daha fazla enerjiye ihtiyaç duyulması ve eğer bu ener­ji fosil yakıtlarla çalışan elektrik santrallerinden sağlanıyorsa, aracın karbon ayak izinin yükselme­si durumu işleri iyice karıştırdı.

Musk’ın diğer projelerine bakıldığında da benzer sorunlar göze çarpıyor. Tesla Semi modelinin, yıllar süren gecikmeler yaşaması ve bu sırada ticari filo­lar için elektrikli araçlar üreten rakiplerinin pazar­da hızlı büyümesi Musk’ı etkiledi.

Hızlı şarj ağının (supercharger) geri plana atılışı

Supercharger ağını büyütmeyi yavaşlatma kara­rı da Tesla için ciddi bir geri adım oldu. Bu şarj ağı, elektrikli araç kullanıcılarının menzil kaygılarını hafifletmek için kritik önemdeydi. Bunun yerine Musk, Tesla mühendislerine robot yapmaları tali­matını verdi. Elektrikli araçlar yerine insansı ro­botlar geliştirmek, çevresel sürdürülebilirlik hedef­lerinden uzaklaşmak anlamına geliyordu. Tüm bun­ların üzerine şirketin Almanya'da batarya fabrikası inşa etmek için yarım milyon ağacı kesmesi haber­leri de Forbes’un gözünden kaçmadı.

SpaceX’in çevresel sorunları

Geçtiğimiz süreçte SpaceX’in çevresel sicili de tartışmalar ciddi boyuta taşınmaya başladı. Tek­sas’taki Starbase tesisinde yaşanan kirlilik iddiala­rı, şirketin su kaynaklarını defalarca kirlettiği suç­lamaları dava konusu olunca Musk’ın sürdürülebi­lirlik karnesine bir eksi not daha yazıldı.

İklim manifestosunun şirketin internet sitesinden kaldırılması

Tesla’nın, 2006 yılında yayınladığı iklim mani­festosunu web sitesinden kaldırması da Musk’ın sürdürülebilirlik liderleri listesine girememesin­de etkili olmuş görünüyor. Forbes, bunun devamın­da Musk’ı iklim değişikliğinin etkilerinin endişele­necek kadar şiddetli olmayacağını ifade ettiği bazı paylaşımlar nedeniyle de eleştiriyor.

Twitter satın alımı sonrası sorunlar

Musk’ın Twitter’ı satın alması sonrasındaki uy­gulamalarının iklim eylemi hedeflerine zarar ver­mesine yönelik eleştiriler en fazla dikkatimi çeken konu oldu. 2022’deki devirden sonra platformunun güvenlik ve doğruluk ekiplerini büyük oranda azalt­ması ve yanlış bilgilere karşı kısıtlamaları gevşet­mesinin iklim krizi inkârcılığını arttırdığı ve yanlış çevresel bilgilerle mücadeleyi zorlaştırdığı vurgula­nıyor. Hatta yeni adıyla X, iklim yanlış bilgilendir­mesiyle başa çıkmada en kötü performans gösteren sosyal medya platformu olarak kayıtlara geçti..

Ne dersiniz "Elon Musk’ın çevreye olan etkisi, gerçekten bir devrim mi, yoksa kaybolan bir yıl­dızın izi mi?"