Sürdürülebilir kalkınma için sürdürülebilir finansal sistem

Sürdürülebilir kalkınmaya, tasarrufl arı yatırıma yönlendirerek katkıda bulunan finansal kurumların sağlamlılığı ve sağlıklı işleyişi bütün ekonomiyi doğrudan etkiliyor.

Finansal kurumların ürünlerinin kullanımının (kredilerle yapılan yatırımların, vb.) doğrudan veya dolaylı olarak çevresel, ekonomik ve sosyal etkileri bulunuyor. Bu nedenle, artık finansal kurumlar, hizmetlerini yönlendirecekleri sektörleri ve firmaları değerlendirme kriterlerine sürdürülebilirliği de dahil etmeye başlıyor. Türk iş dünyasının ve finans sektörünün Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefl eri (SKH) çerçevesinde strateji geliştirmesini teşvik etmek amacıyla Eylül 2017’de gerçekleştirilen Sürdürülebilir Finans Forumu kapsamında yedi banka (Akbank, Garanti Bankası, ING Bank, İş Bankası, Şekerbank, Yapı Kredi ve Türkiye Sınai Kalkınma Bankası), `Global Compact Türkiye Sürdürülebilir Finansman Bildirgesi`ni imzaladı. Bildirgeye göre, bu bankalar, 50 milyon dolar ve üstündeki projelerin finansmanında, projenin çevresel ve sosyal etkilerini de değerlendirme süreçlerine alacaklarını açıklamış oldu. Bu gelişmeye ek olarak aynı yıl içerisinde Türkiye Sınai Kalkınma Bankası tarafindan ilk `Yeşil Tahvil` uygulaması gerçekleştirildi.

Sürdürülebilir büyümenin finansmanında kullanılmak üzere uluslararası tahvil piyasalarından ihraç edilen bu tahvillerle elde edilen fonlar, ‘yeşil’ altyapı projelerinin finansmanı için kullanılmaya başlandı. En yeni gelişmelerden biri ise, Türkiye’de bir ilk, dünya genelinde ise beşinci olma özelliği taşıyan, kredinin faizini şirketin sürdürülebilirlik performansına endeksleyen ‘Yeşil Kredi’ anlaşmasının gerçekleştirilmesi oldu. Garanti Bankası, bir şirkete işletme sermayesi olarak verdiği Türkiye’nin ilk ‘Yeşil Kredi’sini yurtdışından bir fon kullanmadan, kendi kaynaklarından sağladı. SKH çerçevesinde, finansal hizmetler sektörü için en büyük fırsatları şöyle sıralayabiliriz:
- Finansal Kapsayıcılığın Artırılması: ‘Erişim’ Bireyler (SKH 1, 2, 3, 4, 10), KOBİ’ler (SKH 5, 8) ve hükümetler (SKH 13) için finansal kapsayıcılığın artırılması konusu, güvenli ödeme ve havale olanakları, tasarruf, kredi ve sigortalara erişimi içeriyor. Bu kapsamda odaklanılması gereken konular arasında bölgesel ve uluslararası ticaret dahil olmak üzere mal ve hizmetler için güvenli ödeme yapılmasının kolaylaştırılması; nakit akışlarının ve zaman içinde tüketimin doğru yönetiminin sağlanması; finansal korumanın temin edilmesi; daha verimli sermaye tahsisinin desteklenmesi yer alıyor.

- Yenilebilir enerji ve diğer altyapı projelerine yatırım Finansal kuruluşların, kamu ve özel sektörün yenilenebilir enerjiye (SKH 7, 13) ve diğer altyapı projelerine yaptığı yatırımlara para ve sermaye piyasaları yoluyla fon sağlaması ve bu projelere sigorta hizmeti sunması yeni fırsatlar arasında yer alıyor. Ayrıca varlık yöneticilerinin, portföylerini, 'etki yatırımcıları'nın (impact investors; getiri ve risk faktörlerine ek olarak sosyal ve çevresel etki faktörünü de dikkate alır) taleplerini karşılayacak şekilde çeşitlendirmeleri de öne çıkan fırsatlar arasında. Uluslararası kalkınma bankaları ve varlık fonları yoluyla kurumsal yatırımcılar için riskin azaltılması da aynı kapsamda değerlendirilebilir.

- Risk Yönetimi Daha sürdürülebilir bir yaşam ve üretimi teşvik eden inovatif değerleme ve fiyatlandırma modellerinin yanı sıra, risk verileri, risk analizleri ve risk yönetimi hakkında kamu politikası ve uygulama bildirimlerinin yapılmasını sağlayacak açık kaynaklı risk modellerinin geliştirilmesi, müşteri davranışını doğrudan etkilemek ve daha dayanıklı, sağlıklı ekonomiler yaratmak açısından büyük önem taşıyor.

- Sorumlu ve Yenilikçi Finansman Modelleri ‘Özellikle hassas sektörlerde veya konularda, ticari işlemlere ve yatırımlara rehberlik edecek iyi uygulama ilkelerinin, politikalarının ve risk çerçevelerinin benimsenmesi’, ‘ESG risklerini ve fırsatlarını yansıtan fiyatlandırma’ ve ‘aktif yatırımcı sorumluluğu’, kurumsal müşteriler ve yatırım şirketlerinin çevresel, sosyal ve yönetsel (ESG) uygulamalarını olumlu yönde etkiliyor (SKH 13, 14, 15, 16).

‘Ortak değer’ SKH’lerin sunduğu bu fırsatların gerçekleştirilmesinde çok paydaşlı ortaklıklar ve işbirlikleri giderek daha da önemli hale gelecek. Pek çok çözüm, birleştirilmiş-karma finansman (blended finance; ör. bir finans kurumunun finansmanını üçüncü taraf imtiyazlı fonlarla birleştirmesi), kalkınma ve iklim tahvilleri gibi yenilikçi finansman mekanizmalarını ve yeni teknolojilerin uygulanmasını içerecek.

Bu noktada, SKH’ler, piyasa potansiyelinin, toplumsal taleplerin ve politika eyleminin bir araya gelmesini hızlandırması açısından kritik önem taşıyor. Koşullar ne olursa olsun kurumların, sistemin ve tüm ekonominin sağlıklı ve istikrarlı gelişimi için uzun vadeli stratejik hedefl er çerçevesinde yol almak gerektiği unutulmamalı.

REFERANSLAR:

Guler ARAS, 2015, Sustainable Markets for Sustainable Business: Global Perspective for Business and Financial Markets, Routledge UK, 2015
UNGC&KPMG. 2016, “SDG Industry Matrix: Financial Services”, UNGC