Şumnu'ya yatırım düşünür müsünüz?

Bulgaristan’dayız… Efsanevi güreşçi Koca Yusuf’un memleketi Deliorman bölgesinin merkezi sayılan Shumen’de…

Türkçe ‘Şumen’ olarak telaff uz ediliyor…
Şimdilerde unutulmaya yüz tutmuş adı ise bize daha tanıdık; Şumnu…
Kent uzun yıllar, Osmanlı’nın bölgedeki üssü ve bir anlamda doğal kalesiydi…
Tarihimizdeki ilk telgraf görüşmesi de 1885 yılında Şumnu-İstanbul arasında yapıldı…
1889’da nüfusu 32 bin civarındaydı… 
Aynı yıl, Sofya’nın nüfusunun 20 bin olduğunu göz önüne alırsak, önemli…
Türkiye’ye göçler, zamanla kentte havayı değiştirmiş...
Yine de Tombul Camii, Bedesten, Kurşun Çeşmesi, Saat Kulesi ile Osmanlı’dan esintiler kendini hissettiriyor…

Şumen’de Fikret İnce ile sohbet ediyoruz…
Fikret Bey, Kuzey Doğu Bulgaristan Bulgar-Türk İş Adamları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı…
Aynı zamanda, Bulgaristan’daki en büyük dış sermayeli yatırımcılardan biri…
1990’lı yıllarda özelleştirmeden aldığı ve bir hayli yatırım yaptığı Alcomet, sadece Bulgaristan’ın değil, Avrupa’nın en büyük alüminyum
üreticilerinden… 
Kısa adıyla BULTİŞAD, yaklaşık beş ay önce kurulmuş…
900 kadar üyesi var…
Bulgaristan’a yatırım yapmak isteyen Türk işadamlarına yardımcı olmayı amaçlıyor…
Özellikle de ‘doğru partner’larla buluşturmayı…
Türkiye ile Bulgaristan arasındaki ticari ilişkileri de geliştirmeyi hedefliyor…

Dünya Bankası verilerine göre, Bulgaristan ekonomisinin büyüklüğü 50 milyar dolar…
Satın alma gücü paritesine göre ise 100 bin dolar civarında…
Türkiye gibi üst orta gelir grubunda…
Bizde kişi başına gelir 10 bin doların, onlarda 7 bin doların biraz üzerinde…
Öte yandan, ülkede bölgeler arası farklılık bize göre çok daha az…
Ancak işsizlikte durum biraz farklı… 

Ülke ortalaması yüzde 11’in biraz üzerindeyken, Şumen’nin yanı sıra, Rusçuk, Razgrad, Tırgovişte gibi Türk nüfusunun da bulunduğu şehirleri kapsayan Kuzey Bulgaristan’da işsizlik yüzde 20’ye yakın… Bu bölgede gençler arasında işsizlik ise yüzde 30’un üzerine çıkıyor…

Bulgaristan’da nüfus artmıyor, azalıyor…
Bu, 60 yaş ve üstü nüfusun ise toplam nüfusun neredeyse dörtte biri (yüzde 24) olduğu bir ülkede gelecek bakımından ciddi bir soru
işareti…

Nüfustaki azalmanın tek nedeni, kadın başına çocuk sayısının, sürdürülebilir nüfus yapısı için asgari düzey olan 2’nin de altına inerek,
1.5’e kadar düşmüş olması değil…
2007’de AB üyesi olan ülkeden 90’lı yıllardan itibaren Avrupa’ya yoğun göç trafiği var…
Bu nedenle, resmen 7.3 milyon olan nüfusun fiilen daha az olduğu kabul görüyor…
Göç meselesi, Şumen için de geçerli…
1990’lı yılların başında 110 bini aşan kent nüfusu şimdilerde 80 binin altına inmiş…

Bulgaristan’da sermaye birikimi sınırlı…
Yönetim, yabancı yatırım çekmek için yeni düzenlemelere gidiyor…
Şumen’de Türk ve Bulgar iş insanlarının katıldığı ortak toplantıda konuşan Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Daniela Bobeva da bu yönde mesajlar verdi. Bulgaristan Merkez Bankası’nda görev yaptığı süreçte, Koç Üniversitesi’nde seminerler de
veren Bobeva, “yeni bir sanayileşme programı hazırladıklarını” söyledi ve devam etti: “Yeni programımızın temel noktası  sanayiye yatırım çekmek. Bulgaristan sanayiye kaynak sağlayacak pek çok hammaddeye sahip. Bunları değerlendirecek yatırımcılara
desteği daha da büyüteceğiz…”

Şumen BİZ Kültür Derneği Başkanı Menet Şükrieva’nın yardımıyla sorduğumuz soruya da Bobeva, “Şumen’de sanayinin gelişmes için çok iyi imkanlar var. Kaynaklar ve hammadde yeterli. Bölgedeki hayvancılığı ve ayakkabıcılığı da teşvik ederek işleme şirketlerine daha çok destek olmak ve kaynak sağlamayı amaçlıyoruz” yanıtını verdi…

Bobeva’nın gazetemiz aracılığıyla bir de uyarısı var yatırımcılara: “Makro ekonomi açısından yatırım için daha iyi bir yer yok.
Fakat iç pazarımız çok küçük.
Sadece bu amaçla gelenler için işler kolay değil. Bulgaristan’da gelecek ihracata yönelik yatırımlarda…”

Aslına bakarsanız, Bulgaristan’da kanunlar yatırımcıya zaten önemli kolaylıklar sağlıyor…
Kurumlar vergisi oranı yüzde 10; gelir vergisi oranı da öyle…
Bobeva’nın ifadesiyle, “yatırımcı açısından Avrupa’nın en iyisi…”
Eğer şirket halka açık ise kâr payı dağıtımında vergi yüzde 5’e iniyor…
İlk yatırımda, makine, aksam, cihaz getirenlere KDV muafiyeti tanınıyor…
Avrupa’ya ihracat açısından hayli avantajlı; bürokrasi yok; malınızı yükleyip gidiyorsunuz…
İşyeri açmak, şirket kurmak da kolay; konuştuğumuz yatırımcılar 2 euro’ya şirket kurulabildiğini belirttiler…
Vatandaş olma şartı da yok; TC kimliğinizi gösterip şirket kurabiliyorsunuz…
İşçilik maliyetlerine gelince; asgari ücret 175; ortalama ücret ise 500 euro…
Yatırımcılara göre, ülkede enerji maliyetleri oldukça uygun... Arsa ve bina fiyatları da Türkiye’ye kıyasla daha ucuz… Ancak yatırım yapmak için bedava yer arıyorsanız o biraz zor…

Peki, ya Bulgaristan’da yatırım yapan işadamlarımız? Onlar bu ülkedeki fırsatları ve riskleri nasıl değerlendiriyor? İzin verirseniz, bu soruların yanıtlarını da haftaya vermeye çalışalım…
Ve belki de hepsinden değerlisi, Bulgaristan’da iş yapmak için dikkat edilmesi gereken noktalara ilişkin, Fikret İnce gibi büyük yatırımcıların, Bobeva’nın bahsettiği ‘yerel doğal kaynakları’ bir sanayi yatırımına dönüştüren Yılmaz Gözcü gibi genç girişimcilerin deneyim ve gözlemlerini paylaşalım…