Stratejik planlamada kaynak ve kabiliyetlerin değerlendirilmesi

Muhammed Satılmış - Yönetim Danışmanı

Bir şirketteki stratejik planlama çalışmaları kapsamında gerçekleştirilen mevcut durum analizinde üzerinde durulan konulardan birisi şirketin hangi kaynak ve kabiliyetlere sahip olduğudur. Söz konusu kaynak ve kabiliyetlerin objektif tespiti, stratejik hedeflerin doğru belirlenmesi ve stratejilerin icrası aşamaları için önemlidir. Ayrıca şirketin kaynak ve kabiliyetlerinin sürdürülebilir rekabetçi avantajı sağlayıp sağlamayacağı da başka kritik bir husustur. Yani stratejimizi üzerine bina ettiğimiz temel sağlam mıdır ve bizi geleceğe taşıyacak mıdır? Bunu anlamak için 4 soruluk bir test paylaşacağım. Bu testi geçebiliyorsanız doğru yoldasınız demektir. İlk iki soru rekabetçi avantaj elde edebilmeyi, sonraki iki soru ise rekabette sürdürülebilirliği test etmektedir. İlgili kaynak veya kabiliyet;

1) Şirketin rekabetçiliğinde değerli midir?

Bu soruda kaynak veya kabiliyetin stratejiyle direkt ilgili olması, daha etkin faaliyetlere imkan vermesi, pazar fırsatlarından yararlanmaya yardımcı olması ve dış tehditleri bertaraf edebilmesi analiz edilir. Örneğin, hızlı tüketim malları sektöründe faaliyet gösteren bir şirketin yaygın dağıtımda sıçrama yapabilmesi için güçlü bir satış ekibine ve distribütör yapılanmasına sahip olması rekabette başarılı olmak için önemli bir unsurdur.

2) Nadir bulunur, rakiplerin sahip olmadığı bir şey midir?

Firmalarda ve rakiplerde çoğunlukla bulunan bir kaynak rekabetçi avantaj sağlamaz. Örneğin, güçlü satış ekibi ve dağıtım ağı diğer firmalarda mevcut mudur?
İlk iki sorudan geçildiğinde, sıra diğer sorulara gelir.

3) Kopyalanması zor mu?

Örneğin, rakip firma isterse güçlü bir satış ekibi kurabilir, yaygın dağıtım ağı elde edebilir mi? Kaç yılda bu hedefine ulaşabilir?

4) Başka kaynaklarla aynı sonuç elde edilebilir mi?

Aynı işlevi sağlayan, mevcutun yerine geçebilecek bir kaynak bulunabilir mi? Örneğin, rakip firma başka bir firmadan satış ve dağıtım desteği alabilir mi? Dağıtım yerine mağaza sayısı çok yüksek market zincirlerinden yararlanabilir mi?

Bu testle stratejik olduğunu düşündüğünüz bir kaynak veya kabiliyetinizden emin olacaksınız.

Sürpriz ise acı gerçekle yüzleşmek olacak ki bu durum da şanslı olduğunuzu gösterir. Çünkü yanlış hesap Bağdat’tan değil, piyasadan hızla dönmektedir.