Stok ve kasa affından yararlanmak için son günler

Daha önceki yazılarımızda da açıklandığı üzere; 25/2/2011 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6111 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun (Af Kanununun) 10 ve 11'inci maddelerinde, işletmelerinde bulunmakla birlikte kayıtlarında yer almayan mallarını beyan ederek kayıt altına almak, kayıtlarda görülmesine rağmen işletmede olmayan mallarını da herhangi bir ceza ödemeden kayıtlardan çıkarmak ve kasa ve ortaklar cari hesaplarını düzeltmek isteyen mükelleflere önemli avantajlar sağlanmaktadır.

Anılan kanunun 168'inci maddesinin Bakanlar Kurulu'na verdiği yetkiye istinaden düzenlenen ve 30 Nisan 2011 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 2011/1713 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 6111 Sayılı Af Kanunu'nda yer alan bazı başvuru ve ilk taksit ödeme süreleri bir ay uzatılmıştır. Bu kapsamda;

- "İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar" başlıklı 10'uncu maddesine göre beyan edilecek emtia, makine, teçhizat ve demirbaşların beyan ve maddeye göre hesaplanan verginin ödeme süresi 31 Mayıs 2011 tarihinden, 30 Haziran 2011 tarihine uzatılmıştır.

- "Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia, kasa mevcudu ve ortaklardan alacaklar" başlıklı 11'inci maddesinin;

a) Birinci fıkrasına göre gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin işletmelerinde mevcut olmayan emtialarını, fatura düzenlemek ve her türlü vergisel yükümlülükleri yerine getirmek suretiyle kayıtlarına intikal ettirmeleri için öngörülen 31 Mayıs 2011 tarihi, 30 Haziran 2011 tarihine,

b) İkinci fıkrasına göre işletmede bulunmayan kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların beyan edilmesine ve maddeye göre hesaplanan verginin ödenmesine ilişkin süre 31 Mayıs 2011 tarihinden, 30 Haziran 2011 tarihine,

uzatılmıştır.(Ancak, 2011/1713 Sayılı Kararname'nin yayım tarihinden önce 6111 Sayılı Kanun'un 11'inci maddesinin birinci fıkrasına göre kayıtlara alınmış olan emtia ile ilgili vergisel yükümlülükler (beyan ve ödeme) ise sürelerinde yerine getirilecek ve faturaların düzenlendiği döneme ilişkin beyannamelerde beyan edilecektir.)

Öte yandan,6102 Sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu 13/01/2011 tarihinde kabul edilmiş ve 14/02/2011 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı'nca hazırlanan ve internetteki sitesinde yayımlanan "6111 Sayılı Kanuna Göre Stok Affı İle Kasa Ve Ortaklar Cari Hesabı (Ortaklardan Net Alacaklar) Düzeltmeleri Rehberi"nde de ifade edildiği üzere; 01/07/2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan yeni Türk Ticaret Kanunu ortaklar ile yönetim kurulu üyeleri ve yakınlarının şirkete borçlanmalarının yasaklanması gibi yeni müesseseler getirmektedir. Keza, borçlanma yasağına ilişkin düzenlemeler ile sermaye taahhüdü dahil, birçok iş ve işlemde ortaklarca şirket kasasının kullanımı, kişisel harcamaların bu kanaldan yapılması ve şirketten para çekilmesini engelleyici hükümler öngörülmüş ve bu işlemlerin gerçekleştirilmesi cezai yaptırıma da bağlanmış bulunmaktadır.

Anılan kanunla işletmelere, ticari defterlerini tutarken ve finansal tablolarını düzenlerken Türkiye Finansal Raporlama Standartları'na (TMS/TFRS) uymak ve uygulamak zorunluluğu getirilmektedir.

Gerçek ve tüzel kişiler gerek ticari defterlerini tutarken gerekse bireysel ve konsolide finansal raporlarını düzenlerken Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS) ve standart yorumlarına (TFRSY) uymak ve uygulamak zorunda olacaklardır.

İşletmeler 01/01/2013 tarihli açılış bilançolarını Yeni Türk Ticaret Kanunu'na göre düzenlemek zorundadırlar. Dolayısıyla, tacirler, 31/12/2012 tarihinde hazırlayacakları bilançolarını, TMS/TFRS'ye göre düzeltmek ve düzeltilmiş bilançolarını 01/01/2013 tarihinde açılış bilançosu olarak ticari defterlerine ve finansal tablolarına geçirmek zorundadırlar.

Bağımsız denetim hususunda da önemli düzenlemeler getirilmektedir. Bu anlamda, "Denetçilik (murakıplık)" konusunda da yeni düzenlemeler yapılmış olup,yeni sistemde anonim ortaklıkların finansal denetimi, dış denetçiler tarafından gerçekleştirilecektir. Denetimden geçmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu düzenlenmemiş sayılacaktır.

6111 Sayılı Kanun'la getirilen emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar ile kasa mevcudu ve ortaklar cari hesabının (ortaklardan net alacaklar) düzeltilmesi ve yasal kayıtların gerçek duruma uygun hale getirilmesi; yeni Türk Ticaret Kanununun yukarıda değinilen hükümlerine uyum sağlamak açısından olduğu kadar, geçmişe yönelik vergisel risklerin de ortadan kaldırılabilmesi için önemli bir fırsat olarak görünmektedir.Bu anlamda, anılan düzenlemelere ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiş olup, düzenlemelerden yararlanıp yararlanmamaya karar verirken bu açıklamalar da göz önünde bulundurulabilir.

Faturasız satın alınan malların kayda alınması

Bütün gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri uygulamadan yararlanabilecektir. Serbest meslek erbabı, ferdi ticari işletmeler, adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketler ile sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları bu düzenlemeden yararlanabilirler.

Beyan edilecek bu kıymetler, bildirim tarihindeki rayiç bedelle değerlenmek suretiyle envanter listesi ile beyan edilecektir.

Rayiç bedel, kıymetin değerleme günü itibarıyla normal alım satım bedelidir. Bu bedel, mükellefin kendisi tarafından bizzat tespit edilebileceği gibi bağlı olduğu meslek kuruluşuna da tespit ettirilebilecektir. Bildirilen kıymetler yasal süresi içerisinde kayıtlara intikal ettirilecektir.

Kayıtsız mal bildiren mükellefler, bu malları satmaları halinde defterlere kaydedilecek satış bedeli kayıtlı değerden düşük olamayacaktır. Gerçek satış bedelinin kayda alınan bedelden düşük olması halinde, kazancın tespitinde kayıtlı bedel dikkate alınacaktır.

Bildirime dahil edilen amortismana tabi iktisadi kıymetler için amortisman ayrılmayacaktır.

Bildirime konu mallardan;

- Teslimleri genel orana (%18) tabi makine, teçhizat ve demirbaşlar ile emtianın rayiç bedeli üzerinden %10 oranı,

- Teslimleri indirimli orana (%1, %8) tabi makine, teçhizat ve demirbaşlar ile emtianın rayiç bedeli üzerinden ise tabi oldukları oranın yarısı

esas alınmak suretiyle KDV hesaplanacak ve 1 seri no.lu 6111 Sayılı Kanun Genel Tebliği'nin ekinde yer alan KDV Stok Beyannamesi (Ek:20/A) ve eki envanter listesi (Ek:20/B) ile beyan edilecektir.

30/06/2011 tarihine (bu tarih dahil) kadar KDV Stok Beyannamesi (Ek:20/A) ve eki envanter listesi (Ek:20/B) ile katma değer vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine başvuru yapılabilecektir.

KDV beyannamelerini elektronik ortamda vermek zorunda olan mükellefler, söz konusu beyanname ve envanter listesini elektronik ortamda; diğer mükellefler ise kağıt ortamında beyan edeceklerdir.

Beyanname üzerinden hesaplanan KDV, 30/6/2011 tarihine (bu tarih dahil) kadar ödenecektir.

Beyan edilen emtiaya ait hesaplanan KDV, 1 no.lu KDV beyannamesinde genel esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılacaktır.

Öte yandan, kayıtlarda yer almayan makine, teçhizat ve demirbaşların rayiç bedeli üzerinden hesaplanarak ödenen KDV indirim konusu yapılmayacak ve bu tutar, verginin ödendiği yılın gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider olarak dikkate alınacaktır.

ÖTV'nin konusuna giren malları beyan eden ve alış belgelerini ibraz edemeyen mükellefler, bu malların beyan tarihindeki miktarı ve emsal bedeli üzerinden geçerli olan ÖTV'yi, 1 seri no.lu 6111 Sayılı Kanun Genel Tebliği'nin ekindeki (Ek:21) numaralı beyanname ile kağıt ortamında 30/06/2011 tarihine (bu tarih dahil) kadar beyan edecek bu tarihe kadar ödeyebileceklerdir. Beyanname ÖTV (ÖTV mükellefiyeti bulunmayan ithalatçılar KDV) yönünden bağlı oldukları vergi dairelerine verilecektir.

Bu kapsamda beyanda bulunan mükelleflere, KDV Kanunu'nun (9/2) maddesi uyarınca belgesiz mal bulundurduğu gerekçesiyle malın emsal bedeli üzerinden cezalı tarhiyat yapılmayacak; ayrıca, beyan edilerek ödenen ÖTV için de vergi cezası kesilmeyecektir.

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine kaydettikleri emtia için ayrı; makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere pasifte karşılık hesabı açacaklardır.

Öte yandan, makine, teçhizat ve demirbaşlar ayrıca envantere kaydedilecek ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman olarak kabul edilecektir.

İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise beyan ettikleri emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir.

Beyan edilen kıymetlerin rayiç bedelleri, Ba formu vermek zorunda olan mükellefler tarafından söz konusu form ile bildirilecektir. Söz konusu bildirim işlemi, Ba formunun "Soyadı/Adı Unvanı" bölümüne "Muhtelif Satıcılar (6111 sayılı Kanun Madde 10)", "Vergi Kimlik Numarası" bölümüne (3333 333 333) yazılmak suretiyle yapılacaktır.

Faturasız satılan malların kayda alınması

Bütün gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri uygulamadan yararlanabilecektir. Serbest meslek erbabı, ferdi ticari işletmeler, adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketler ile sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları bu düzenlemeden yararlanabilirler.

Kayıtlarda yer aldığı halde işletmelerde mevcut olmayan emtialar için, 30/06/2011 tarihine (bu tarih dahil) kadar fatura düzenlenmesisuretiyle, KDV dahil olmak üzere her türlü vergisel yükümlülükler yerine getirilebilecektir. Fatura düzenlenmek suretiyle yasal kayıtlarda düzeltilen emtia ile ilgili işlemler, normal satış işlemlerinden bir farklılık arz etmemektedir. Faturada emtianın tabi olduğu oranda KDV hesaplanacak ve ilgili dönem beyannamesine dahil edilecektir. Ayrıca, satış hasılatı yıllık gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında da dikkate alınacak olup,bu malların kayıtlarda yer alan tutarları ise satılan malın maliyeti olarak dikkate alınacaktır.

Bunun dışında ayrıca bir beyanname verilmesi veya bildirimde bulunulması gerekmeyecektir.

Düzenlenecek faturalarda alıcıya ilişkin bilgiler yerine, "Muhtelif Alıcılar (6111 Sayılı Kanunun 11/1 maddesi çerçevesinde düzenlenmiştir)" ibaresi yazılacaktır.

Faturada yer alacak bedel, söz konusu emtia ile aynı neviden olan emtiaların gayri safi kar oranı dikkate alınarak tespit edilecektir. Gayri safi kar oranının yasal kayıtlardan tespit edilemediği hallerde, mükellefin bağlı olduğu meslek odalarının belirleyeceği oranlar esas alınacaktır.

Fatura düzenlenen ve hasılata kaydedilen emtianın daha önceki dönemlerde satıldığının tespit edilmesi halinde, düzeltmeye tabi tutulmuş stoklarla ilgili olarak geçmişe yönelik tarhiyat yapılmayacağı gibi ceza ve faiz de uygulanmayacaktır.

Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan emtia nedeniyle düzenlenen faturalar, Bs formu vermek zorunda olan mükelleflerce, söz konusu form ile bildirilmek zorundadır. Bu bildirim işlemi, Bs formunun "Soyadı/Adı Unvanı" bölümüne "Muhtelif Alıcılar (6111 sayılı Kanun Madde 11/1)", "Vergi Kimlik Numarası" bölümüne (4444 444 444) yazılmak suretiyle yapılacaktır.

Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan kasa mevcudu ve ortaklar cari hesabı (ortaklardan net alacaklar) düzeltmeleri

Bu uygulamadan sadece bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri yararlanabilecektir.

31/12/2010 tarihi itibarıyla düzenlenen bilançolarda görülmekle birlikte işletmelerde bulunmayan

- Kasa mevcutları ve

- İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarları

vergi dairelerine beyan edilerek yasal kayıtlar düzeltilebilecektir.

Ortaklar cari hesabının (ortaklardan net alacaklar) beyanında, "131. Ortaklardan Alacaklar" ve "231. Ortaklardan Alacaklar" toplamından "331. Ortaklara Borçlar" ve "431. Ortaklara Borçlar" toplamının çıkarılması sonucunda kalan net tutar dikkate alınacaktır.

Beyana konu tutarlar 30/06/2011 tarihine (bu tarih dahil) kadar 1 seri no.lu 6111 Sayılı Kanun Genel Tebliği'nin ekindeki beyanname (Ek: 22) ile bağlı olunan vergi dairelerine beyan edilecektir.

Kurumlar vergisi beyannamelerini elektronik ortamda vermek zorunda olan mükellefler, söz konusu beyannameyi elektronik ortamda; diğer mükellefler ise kağıt ortamında beyan edeceklerdir.

Beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplanacak ve hesaplanan vergi 30/06/2011 tarihine (bu tarih dahil) kadar ödenecektir.

Bu beyanla ilgili olarak, söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın, kar dağıtımına bağlı vergi kesintisine yönelik ilave bir tarhiyat yapılmayacaktır.