Sosyal inovasyon için çok sektörlü işbirliği gerekli
Avrupa Komisyonu Sosyal İşler İnisiyatifi tarafından hazırlanan bir rapora göre bugün Avrupa’nın GSYH’nın yüzde 10’u sosyal ekonomiden geliyor. Sosyal etkinin arttırılması için şirketlerin, kurumların, devletin ve bireylerin sosyal inovasyon ekosistemine dahil olması çok önemli.
Farklı sektörler ve ülkelerden binlerce katılımcıyı bir araya getiren sosyal inovasyon ağı Social Innovation Exchange (SIX) bu anlamda etkili bir platform. Sosyal fayda ve inovasyonun kesiştiği sosyal inovasyon ekosistemindeki mevcut modelleri masaya yatıran ve gelecekteki rolümüzü bulmakla ilgilenen SIX Wayfinder’ın ilki, 2017 yılında Londra’da düzenlendi. İkincisine ise geçtiğimiz Mayıs ayında İstanbul ev sahipliği yaptı. Sosyal inovasyon platformu imece’nin yürütücülüğü, ATÖLYE ve S360’ın içerik ortaklığı, Brookings Doha Center ve UNDP İstanbul Bölge Merkezi katkılarıyla Zorlu Holding evsahipliğinde düzenlenen toplantıda, sosyal inovasyonun gelişmesinde önemli rol oynayan, sosyal, çevresel, kültürel ve ekonomik açıdan ‘daha iyi bir dünya’ hayal eden, tasarlayan, üreten, uygulayan ve yöneten 20’yi aşkın sosyal inovasyon lideri bir araya geldi.
Toplantı sonrasında ise “Sosyal İnovasyonu İleri Taşımak”adında bir rapor yayınladı. Toplantı içgörülerini içeren rapor, “Sosyal inovasyonu nasıl ileri taşırız?” diye soruyor ve yapılan değerlendirmeler ışığında şu sonuca varıyor: Sistemsel değişim için güçlü ekosistemlere ve gerçek anlamda tüm sektörlerin iş birliğine ihtiyacımız var.
“Değişimin, daha önce hiç görülmemiş bir hızla bize doğru geldiği, çevikliğin uzun vadeli düşünme ile bir araya getirilmesi gerektiği” bir süreçte, sosyal inovasyon ne sunmalı?
kosistemi başarılı kılan unsurlar neler? Türkiye’de durum nedir? Raporda öne çıkan içgörüler şöyle:
- “Sosyal inovasyon, adalet ve değişim için, karmaşıklığı, toplulukları ve kolektif eylemleri tanıyan ve bireysel girişimcilik efsanesine meydan okuyan ortak bir amaç oluşturmalı.
- Sosyal inovasyonu tüm farklı yönleriyle kucaklayan ve nasıl toplumsal dönüşüme yol açtığını vurgulayan ortak bir hikâye yaratılmalı.
- Alternatif fon ve finansman kaynakları; yenilikçi çözümler, fikirleri test edip hizmete dönüştürebilecek güçlü inovasyon destek sistemleri oluşturulmalı.
- Tüm tarafları harekete geçirecek ve çabaların uyumlu olmasını sağlayacak bir diyalog ve ağ platformu yaratılmalı.
- Vatandaş (fikirler) ve özel sektör (finansman) arasında aracılık eden bir “Sivil Kuluçka Modeli” oluşturulmalı. Yeni fikirleri denemek için insanların açık bir zihinle bir araya gelebileceği yeni, erişilebilir, fiziksel ve sanal alanlar olmalı.
- Artan görünürlük ve sosyal inovasyon konusunda kamu bilinci geliştirilmeli.
İŞ DÜNYASI FİNANSMAN VE ÜNİVERSİTELER
Sistemsel değişim sağlamak ve gerçek dünyaya dokunmak için herşeyden önce, çok sektörlü bir yapı oluşturulması gerekiyor. Farklı paydaşların bir araya getirilmesi gerektiğine dikkat çekilen raporda 3 temel alan sıralanıyor:
1. Şirketler: Geleceğin şirketleri, kurumsal sosyal inovasyonu DNA’larına yerleştiren şirketler olacak. Zorlu Holding’den Yönetim Kurulu Üyesi Emre Zorlu’nun da dediği gibi, “Uzun vadeli sağlıklı bir şirket istiyorsanız, önce sağlıklı bir topluma sahip olmak zorundasınız. Şirketlerin paradigmalarını ‘sosyal faydaya yönelik iş’ olarak değiştirmeleri gerekiyor.”
2. Finansman: Sosyal inovasyonun ilerlemesi için, sadece bugünün meselelerine değil, geleceğe yönelik meselelere yatırım yapmak gerekiyor. Daha yaratıcı; sosyal ve finansal hedefleri yeniden dengeleyen “sosyal etki” yatırımlarına ihtiyacımız var. Bu kapsamda, sosyal inovasyonun gelişmesini sağlayacak düzenleyici veya yasal değişiklikler de önem taşıyor.
3. Üniversiteler: Üniversiteler sosyal inovasyon konusunda çok değerli çalışmalar yapıyor, ancak hiyerarşik ve kısıtlayıcı olabiliyorlar. Üniversiteler tarafından üretilen değerli bilginin toplumsal fayda yaratması amacıyla etkin bir şekilde paylaşılması önemli.
DEĞİŞİM VE UMUT
Wayfinder boyunca, sürekli olarak gündeme gelen iki kelime olmuş. Bunlardan biri “değişim”, diğer “umut”. Toplumsal değişim için ihtiyacımız olan umut, toplumsal değişimden beklediğimiz de umut... Evet sosyal inovasyon Türkiye’de nispeten yeni bir tanım; ama bu gelişmesine engel değil. Bu gelişimin hızlanması için ihtiyacımız olan unsurlar ise şöyle sıralanıyor.
- Sosyal girişimler ve sosyal inovasyon projeleri için kapsayıcı bir yasal çerçeve;
- Daha güçlü bir devlet desteği, vergi indirimleri ve destekleyici düzenlemeler;
- Sosyal girişimciler için artan görünürlük;
- Yeni sosyal girişimcileri teşvik için bir liderlik programı
- Farklı paydaşları ortak bir amaç etrafında bir araya getirecek bölgesel bir platform;
- Farklı aşamalardaki projeler için harmanlanmış fon kaynakları;
- Sadece gençlik için değil, gençlerle çalışmaya inanan bir zihniyet değişimi; - Kurumsal sosyal inovasyona daha fazla inanç ve aidiyet.