Sosyal güvenlikte KHK düzenlemeleri

Geçtiğimiz hafta yayaınlanan 690 sayılı KHK ile Sosyal Güvenlik ile İlgili Düzenlemelerde yapıldı. Özellikle muhtarların uzun bir süreden bu yana talep ettikleri sosyal güvenlik primlerinin ödenmesi önemli bir sorunu çözmüş oldu.

***

Köy muhtarlarının sigortalılığı

4/(a) ve 4/(c) kapsamında sigortalı sayılmayı gerektirecek bir çalışması bulunmayan veya bu kapsamda aylık almayan köy ve mahalle muhtarları, 4 (b) kapsamında sigortalı sayılmaktadırlar. Yapılan yeni düzenlemeye göre, bu kapsamda olanların prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanacak sosyal güvenlik primleri, il özel idareleri veya yatırım izleme ve koordinasyon başkanlıkları tarafından doğrudan Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenecektir.
4(b) kapsamındaki muhtar sigortalılarının aylık prime esas kazançları, günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katıdır.

***

Köy korucuları

442 Sayılı Köy Kanunu'na göre köy muhtarları tarafından köylüyü korumak ve yaşamı tehdit eden olayların engellenmesi amacıyla köy korucuları atanmaktadır.

Eski uygulamaya göre köy korucusu olarak çalıştırılanlar, bu çalışmalarından dolayı 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun uygulanmasında kısa ve uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılmazlardı. Ancak yapılan düzenlemeye göre; güvenlik korucusu olarak görevlendirilenler, 4(a) kapsamında sigortalı sayılır ve haklarında uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır.
Güvenlik korucusu olarak görevlendirilenler hakkında 4857 sayılı İş Kanunu ile 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu hükümleri uygulanmayacaktır.

Güvenlik korucusu olarak göreve başlayanlar ile görevleri sona erenlerin sigortalı işe giriş ve sigortalı işten ayrılış bildirgeleri, çalışmaya başladıkları tarihinden itibaren bir ay içinde ilgili valiliklerce verilir. Bunların prime esas günlük kazançları, prime esas günlük kazanç alt sınırıdır. İlgili primlerin sigortalı ve işveren hissesinin tamamı valiliklerce ödenir.

Güvenlik korucularının veya valiliğin talebi üzerine SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, çalışma gücünün en az %60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği SGK Sağlık Kurulu'nca tespit edilen güvenlik korucuları malûl sayılır.

Güvenlik korucusu olarak görev yapmakta iken 55 yaşını dolduranlardan en az 15 yıl bu görevde bulunmuş olanlara yaşlılık aylığı bağlanır. Yaşlılık aylığı bağlanabilmesi için ayrıca terör suçlarından hüküm giymemiş olmak şarttır. Hüküm giymeden önce aylık bağlanmış olması halinde ise bağlanan aylık kesilir.

29 Nisan 2017 tarihi itibariyle güvenlik korucusu olarak görevde bulunanların valiliklerin talebi üzerine güvenlik korucusu olarak geçen ve bu tarihten önce uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmadığı süreleri için müracaat tarihinde geçerli olan prime esas kazanç alt sınırı ve %32,5 oranı üzerinden hesaplanacak prim tutarları, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde valiliklerce ödenir.

29 Nisan 2017 tarihinden önce görevi sona erenler ile bu tarih itibarıyla emekli, yaşlılık veya malullük aylığı ya da 442 sayılı Köy Kanunu kapsamında aylık bağlanmış olanlar hakkında bu düzenleme uygulanmaz.
Bununla birlikte;

- Geçici köy korucularından 55 yaşını dolduranların görevleriyle ilişikleri kesilir. İlişikleri kesilenlerden on beş yıl veya daha fazla hizmeti olanlara hayatta bulundukları sürece SGK tarafından aylık bağlanmakta,

- 55 yaşını doldurup on beş yıldan az hizmeti olan veya 55 yaşını doldurmamış olan geçici köy korucularından; sağlık ve idarî nedenlerle görevine son verilenler ile ölenlere ise tazminat verilmekteydi.

Bu haklar kaldırılmış olup, 29 Nisan 2017 tarihinden önce güvenlik koruculuğu görevi sona ermiş olanlara aylık bağlanmasına, tazminat veya ölüm yardımı ödenmesine hak kazananlar hakkında uygulama yapılmasına devam edilecektir. Ayrıca, ilişikleri kesilenlerden on beş yıl veya daha fazla hizmeti olanlara SGK tarafından bağlanacak aylığa hak kazanan güvenlik korucularının vefatı halinde, 5510 sayılı Kanun hükümlerine göre hak sahiplerine, müracaat tarihini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır ve geçmişe dönük herhangi bir ödeme yapılmaz.

Diğer yandan genel bir kural olarak, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan emekli olan kamu kurumlarında, kamu kurumu niteliğinde olan kurumlarda ve kamunun %50’den fazla sermayesi bulunan ortaklıklarda çalışamazlar. Bu kural köy korucuları için uygulanmayacaktır.