Sosyal güvenlik reformunda ölüm aylığı bağlanması
5510 sayılı kanunun yürürlük tarihi olan 1 Ekim 2008 gününden itibaren, en az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4-1/a bendi kapsamında (SSK) sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olan sigortalıların hak sahiplerine ölüm aylığı
bağlanabilecek. Madde metninden görüleceği üzere 900 günün veya 5 yıllık sigortalılık süresinin hesabında askerlik veya yurtdışı borçlanması gibi sürelerin dikkate alınmayacak olması sosyal güvenlik ruhuna uygun değildir.
Hak sahiplerinin ölüm aylığından yararlandırma şartları
Ölüm aylığı;
a) Ölüm tarihinde sigortalı ile yasal evlilik bağlantısı bulunan eşine, b) Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi çalışmaları nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olup;
1) Evli olup olmadığına bakılmaksızın, 18 yaşını, ortaöğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan çocuklarına,
2) Yaşına bakılmaksızın 5510 sayılı kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarını,
3) Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kız çocuklarına,
c) Aylıkta hak sahibi eş ve çocuklardan artan;
1) Hissenin bulunması halinde, çalışmayan ve gelir ve aylık bağlanmamış ana ve babasına,
2) Hisseye bakılmaksızın, gelir veya aylık bağlanmamış ve 65 yaşın üstünde olup çalışmayan ana ve babasına, Kanunun 34. maddesindeki esaslar dahilinde bağlanır. 4/ (b) bendine göre sigortalı sayılanların hak sahiplerine aylık bağlanabilmesi için ölen sigortalının genel sağlık sigortası primi dahil kendi sigortalılığından dolayı prim ve prime ilişkin her türlü borcunun olmaması veya ödenmesi şarttır.
Ölüm aylığı başvurusu ve istenecek belgeler
Ölüm aylığı bağlanabilmesi için, hak sahiplerinin örneği kurumca hazırlanacak tahsis talep dilekçesi ile kuruma başvurması şarttır.
Tahsis talep dilekçesine;
a) Kurumca gerekli görülen hallerde hak sahiplerinin nüfus cüzdanının bir fotokopisi,
b) 18 yaşını doldurmayanlar hariç, ortaöğrenim görmesi halinde 20, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan hak sahiplerinin ilgili öğretim kurumundan alacakları öğrenci belgesi,
c) 15 yaşından küçük çocuklar hariç olmak üzere iki adet belgelik fotoğraf,
eklenecektir.
01.10.2008 tarihinden önce vefat edip 10 yıldan az hizmeti olan memurların hak sahiplerine aylık bağlanması 01.10.2008 tarihinden önce;
a) Ölen, ancak 5434 sayılı kanun hükümlerine göre, yeterli hizmet süresi bulunmadığı için dul ve yetimlerine aylık bağlanamamış olanların, prim ödeme gün sayısı bakımından kanun hükümlerine göre ölüm aylığına hak kazanan hak sahiplerine, müracaat tarihini takip eden aybaşından itibaren,
b) Ölen adına borçlanacakları ya da ihya edecekleri hizmetleri ile birlikte prim ödeme gün sayısı bakımından kanun hükümlerine göre aylığa hak kazanmaları ve müracaatları hâlinde, 5434 sayılı kanuna göre hesap edilecek borçlanma ya da ihya tutarlarını ödedikleri tarihi takip eden ay başından itibaren, Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dâhil 5434 sayılı kanuna göre aylıkları bağlanır. Emeklilik ikramiyesi ödenmiş süreler bu kez ikramiye ödemesinde dikkate alınmaz.
Bunlardan fiilî hizmet süresi beş ilâ on yıl arasında olan iştirakçilerden dolayı dul ve yetim aylığı bağlanacak olanların aylığa hak kazanma, evlenme ve cenaze ödenekleri ile ödemeye devam şartları kanunun 32, 34 ve 37. maddelerine göre işlem yapılır. Kesenek veya toptan ödemeleri zamanaşımına uğramış olması nedeniyle hizmetleri tasfiye edilmiş olanların, tasfiye edilmiş süreleri başkaca bir işleme gerek kalmaksızın birleştirilecek hizmet olarak kabul edilir.