Sorun IŞİD’le bitmiyor
Irak ve Suriye’de devam eden savaş içinden çıkılmaz hal alıyor. Bazı Batı ve Körfez ülkelerinin katılımıyla oluşan askeri koalisyonun IŞİD mevzilerine düzenlediği hava saldırılarıyla sorun bölgesel olmaktan çıkıp uluslararası bir nitelik kazandı. Terör örgütünün geçen hafta 46'sı Türk 3'ü yerli olan 49 konsolos çalışanımızı serbest bırakmasının ardından durum, Türkiye açısından şimdi daha zor. Şimdiye kadar rehin tutulan Türkleri gerekçe göstererek askeri bir müdahalede yer almayacağını açıklayan Türkiye’nin üzerindeki baskı artıyor. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’e göre, rehine krizinin çözülmesiyle Türkiye’nin artık koalisyona katılmamasını gerektiren bir neden de kalmadı. Pazar günü CNN’e konuşan İngiltere eski Başbakanı Tony Blair, Başbakan David Cameron’dan farklı olarak sorunun kara harekatı olmadan çözülemeyeceği, oluşturulacak askeri koalisyonda ülkesinin de yer alması gerektiği görüşünde. Son günlerde gelenlerle ülkemizdeki Suriyeli sayısı 1 milyon 500 bini aştı. Ekonomik ve sosyal sorunların dışında güvenlik zaafiyetine de neden olan mülteciler Türkiye’yi zorluyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın tampon bölge önerisi yerinde olmakla birlikte kabul edilmesi zor. Başbakan yardımcısı Yalçın Akdoğan Türkiye’nin askeri operasyon içinde mutlaka yer alacağını söylemekle beraber, bunun niteliği konusunda bir açıklama getirmedi. Bununla birlikte, Türkiye’nin muharip güçle koalisyonda yer alması ihtimali çok düşük.
***
Tony Blair kurucusu olduğu TonyBlairFaith Vakfı için kaleme aldığı yazıda, - genelleme yapılamayacağını belirttikten sonra- dünyanın değişik bölgelerinde her gün milyonlarca gencin resmi ve gayriresmi eğitim kurumlarında, Selefi ve Vahhabi ideolojilere dayalı radikal düşüncelerle beyinlerinin yıkandığını; bu kurumlarda farklı düşüncelere saygı duymayan, hoşgörüden uzak kuşaklar yetiştirildiğini söylüyor. Uluslararası işbirliği olmadan salt güvenlik tedbirleri ve askeri çözümlerin işe yaramayacağını; sorunun çözümünün eğitim kalitesinin arttırılmasından geçtiğini belirten Blair’e göre, dünyanın karşı karşıya olduğu bu tehlikeli gidişin kökünden çözülmesi için tüm ülkelerin işbirliği içinde olması şart. Blair’in saptaması doğrudur; 21. yüzyıl, ekonomik sorunların ötesinde siyasi ve güvenlik konularında da ülkeler arasında sıkı işbirliğini gerektiriyor. Ekonomik ve siyasi sorunların çözümü eğitim sistemlerinin açık fikirli, demokrat nesiller yetiştirilmesini sağlayacak biçimde yenilenmesine bağlı.
***
Aslında, sorunun temelinde İslam’ın küresel ekonomik ve siyasal sistemle nasıl entegre edileceği yatmaktadır. Müslüman ülkelerin siyasi ve ekonomik sorunlarını kalıcı biçimde çözebilmeleri, demokrasiyi tüm kurumlarıyla yerleştirmelerini gerektiriyor. Sekülerizmi din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasının ötesinde, dinin toplum üzerindeki etkinliğinin azalması şeklinde yorumlayan yazarlar da var (Cesari, 2005).(*) Batı Avrupa’da yaşayan yaklaşık 20 milyon Müslümanın yaşadıkları toplumlara intibakları farklı. Bunların bir bölümü iş ve akademi dünyasında önemli başarılar elde edip yaşadıkları ülkelere uyum sağlarken; diğerleri, yüksek suç oranı ve Avrupa’da Şeriat Hukuku'nun uygulanması yolunda yaptıkları çağrılarla, halklar üzerinde korku ve şüphelere yol açıyor. Oxford Üniversitesi’nin İslam Tarihi profesörü Tariq Ramadan, İslam’ın 90’lı yıllardan bu yana bir çok tartışmalı konunu odağında yer aldığını belirterek, sıradan bir Avrupalı için yeni Müslüman varlığını pozitif bir gelişme olarak kabul etmenin güç olduğunu ileri sürüyor. Gelişmeler bizi de yakından ilgilendiriyor. Türkiye’nin 50 yıldan beri Avrupa kapısında bekletilmesinin nedeninin ekonomik olmaktan çok, kültürel faktörlerden kaynaklandığını bilmeyen yok. Dünyanın önde gelen ekonomik ve siyasi güçlerinden biri olması ve AB hedefine ulaşması, Türkiye’nin kendi içindeki düşünce ve inanç farklılıklarını başarıyla uyumlaştırmasına; laik – anti-laik karşıtlığını ileri demokrasi potasında eritmesine bağlı.
----
(*) Cesari, J., McLoughlin, S. (2005). European Muslims and the Secular State, United Kingdom: Ashgate