Sona eren yılıın sonuçları ve yeni yılın beklentileri....
Orta Vedeli Programların üçer yıllık açıklanmasından sonra, her yıl üç yıllık program açıklanırken, hem sona eren yılın sapmalaına tanık oluyoruz, hem yeni OVP’de beklenti rakamlarının revize edildiğini görüyoruz. Yıl içersinde de özellikle enflasyon, büyüme ve işsizlik gibi rakamlar revize edilebiliyor.
2015 yılının son üç haftası içersindeyiz. O nedenle sona ermekte olan yılın sonuçları ve yeni yılın beklentilerni ele alabiliriz.
2015 yılı başlarken baklentilerimiz büyümede yüzde 4, işbizlik oranında yüzde 9.5, kişi başına milli gelirde 10 bin 936 dolar, ihracatta 173 milyar dolar, ithalatta 258 milyar dolar tahminiyle ortaya konmuştu. Buna göre dış ticaret açık beklentisi de 85 milyar dolardı. Yıl sonu enflasyonu TÜFE’de yüzde 6.3 olarak hesaplanıyordu.
2015 yılı pek olumlu geçen bir yıl olmadı, İçerde seçimler beklentileri belirsizleştirdi. Yakın coğrafyamızdaki çatışmalı ortam da bizi olumsuz etkiledi. Bu nedenle yıl ortasında yılın beklenti nakamları revize edildi. Büyüme rakamı yüzde 3’e çekildi, işsizlik beklentisi yüzde 10.5’a yükseltildi. İhracat beklentisi 30 milyar aşağı çekilerek 143 milyar dolara, ithalak beklentisi 50 milyar indirilerek 208 milyar dolara düşürüldü.Buna gre dış ticaret açığı beklentisi de yaklaşık 20 milyar dolar indirilerek, 65.4 milyara indirildi. Yıl sonu enflasyon beklentisi ise yüzde 7.6’ya yükseltildi.
2015 yılı sonuçlarını bugün tam olarak bilmiyoruz. Ama bu yıl içi revize rakamlarının da değişebileceğini tahmin ediyoruz. Bunlar arasında enflasyon rakamının yüzde 8’in altında gerçekleşlmesi yüzde 7.6 olması pek mümkün görülmüyor. Kasım ayı enflsyonu yıllık 8.1 olarak gerçekleşti. 2014 yılının Aralık ayı enflasyonu yüzde 0.44 düşüşle gerçekleşmişti. Enflasyonun yüzde 8’in altında gerçekleşmesi için bu yılın Aralık enflasyonunun yüzde 1’den çok düşüş östermesi gerekir, düşüş değiy yükselme göstermesi halinde ise enflasyon yüzde 8.5-9 bandında gerçekleşecektir. Rusya’nın 1 Ocak itibariyle sebze meyve alımını kesme kararı alması, uç piyasada fiyatları düşürdüğü için, yıl sonu enflasyonunun yüzde 8.5 eviyesinde gerçekleşmesini beklemek yanlış oylmaz.
Yeni yıl yeni umut demektir. Yeni hükümet sözcülerinin 25 dönüşüm programı ve ona bağlı reformların yıl başından önce programa bağlanıp açıklanacağı yolundaki söylemleri de yeni yıla umutlu girmemizi sağlayacaktır. O nedenle 2016-18 üç yıllık OVP’nin ilk yıl 2016 beklenti rakamları da daha gerçekçi olabilir. 2016 yılı beklenti rakamları büyüme yüzde 4, işsizlik 10.3, ihracat beklentisi 150 milyar dolar, ithalat beklentisi 216 milyar dolar ve dış ticaret açığı 66 milyar dolar. Yıllık enflasyon beklentisi de yüzde 6.5 olarak tahmin ediliyor.
Evet sonlanmakta olan yıl ve yaşayacağımız yeni yıl ile ilgili beklentiler böyle. Görüldüğü gibi büyüme geleneksel yüzde 5 büyümemizin altında gerçekleşiyor. Enflesyon yüzde 5 beklentisinin üstünde tahmin ediliyor. İşsizlik yüzde 10 bandına oturmuş görülüyor. İhracat ve ithalatta bir yıl öncesine göre daha düşük rakamlar bekleniyor. Dönüşüm programı ve ona bağlı reformların hayata geçtiği oranda 2016 yılının daha iyi rakamlarla sonuç verebileceğini beklemeliyiz