Son pişmanlık işe yarar!

Vergi Dairesi Müdürleri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Fatih Mehmet GÖKTÜRK

Vergi Usul Kanunu uyarın­ca beyana dayanan vergi­lerde, vergi ziyaı cezasını gerektiren fiilleri işleyen mükel­leflerle bunların işlenişine iştirak edenlerin bu durumu, vergi idare­sinin tespitinden önce kendiliğin­den haber vermeleri halinde vergi ziyaı cezası kesilmemektedir.

Hangi vergiler bu kapsamda, kimler yararlanabilir?

Pişmanlık kapsamına giren ver­giler; Gelir vergisi, Kurumlar ver­gisi, Katma değer vergisi, Özel tü­ketim vergisi, Banka ve sigorta muameleleri vergisi, Gelir stopaj vergisi, Değerli konut vergisi, Ko­naklama vergisi, Veraset ve intikal vergisi, Beyannameli damga ver­gisi, gibi beyana dayanan vergiler­dir. Vergi beyannamesi verilmesi­ne konu olmayan vergi ve harçlar (örneğin tapu harcı) için de piş­manlık hükümlerinden yararla­nılabilir. Ancak Emlak vergisi ve beyana dayanmayan vergiler için pişmanlık ve ıslah hükümleri uy­gulanmaz.

Pişmanlık hükümlerinden, ver­gi mükellefleri ve vergi sorumlu­ları ile vergi ziyaı cezasını gerekti­ren fiillerin işlenişine iştirak eden diğer kişiler yararlanabilir.

Pişmanlık hükümlerinin uygu­lanabilmesi için, yasada yer alan şartların bir arada sağlanması ge­rekmektedir. Bunlar;

Vergi ziyaının doğmuş olması ve kanuna aykırı eylemin, üçüncü bir şahıs (muhbir) tarafından res­mi bir makama ihbar edilmeden önce, mükellef yada bunların işle­nişine iştirak edenler tarafından, kendiliğinden haber verilmiş ol­ması ve bu durumun resmi kayıt­lara intikalinin sağlanması,

Haber verme dilekçesinin, yet­kili memurlar tarafından mükellef nezdinde haber verilen olayın ilgi­li olduğu vergi türüne ilişkin fiil­lerin işlendiğinin tespitinden, bir vergi incelemesine başlandığı ve­ya takdir komisyonuna intikal et­tirildiği günden evvel verilmiş ve resmi kayıtlara geçirilmiş olması,

Bu noktada bir not: 7338 sayı­lı Kanunla yapılan değişiklikle, 26/10/2021 tarihinden itibaren yapılmakta olan vergi inceleme­si ya da yapılan takdire sevk işle­mine ilişkin vergi türünden farklı vergi türü için pişmanlıkla beyan­name verebilecektir.

Örneğin, hakkında Katma Değer Vergisi yönünden vergi inceleme­si yapılmakta olan bir mükellef, Kurumlar Vergisi Beyannamesine ilişkin olarak pişmanlıkla beyan­name verebilir.

Son olarak hiç verilmemiş olan vergi beyannamelerinin haber verme dilekçesinin verildiği ta­rihten başlayarak 15 (on beş) gün içinde verilmesi ve/veya tamam­lanması veya düzeltilmesi, öde­me süresi geçmiş bulunan vergi­lerin ise ödemenin geciktiği her ay ve kesri için, 6183 sayılı yasa uyarınca belirlenen gecikme zam­mı oranında pişmanlık zammı ile birlikte, haber verme tarihinden başlayarak 15 (on beş) gün içinde ödenmesi, olarak sıralanabilir.

Bu noktada bir not: Kendisi­ne izaha davet yazısı tebliğ edilen mükellefler, davet konusu tespitle sınırlı olarak, pişmanlık hükümle­rinden yararlanamayacakları gibi sahte veya muhteviyatı itibarıy­la yanıltıcı belge kullanma fiilinin işlenmiş olabileceğine dair kendi­sine ön tespite ilişkin yazı tebliğ edilen mükellefler de söz konusu tespitle sınırlı olarak pişmanlık hükümlerinden yararlanamaz.

Pişmanlık hükümlerinden yararlanmanın avantajları nelerdir?

Vergi ziyaı cezası, yasada yer alan işleniş şekline göre ziyaa uğ­ratılan verginin yarısı, bir katı, üç katı tutarında uygulanmaktadır.

Pişmanlık hükümlerinden ya­rarlananlar ve yararlanma şart­larını eksiksiz yerine getirenler için en büyük avantaj bu mükel­lefler veya sorumlular hakkın­da vergi ziyaı cezası uygulanma­yacak olmasıdır. Diğer taraftan Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde belirtilen kaçakçı­lık suçlarını işleyenler hakkında pişmanlık hükümlerinin uygu­lanması mümkündür. Kaçakçılık suçlarından birini işlemek sure­tiyle neden oldukları vergi ziyaı için pişmanlık talebiyle beyan­name veren ve belirtilen şartla­rı taşıyan mükellefler hakkında bu suçlarından dolayı suç duyu­rusunda bulunulmaz ve adlarına vergi ziyaı cezası kesilmez.

Pişmanlıkla beyanname veril­mesi bir anlamda süresinde be­yanname verilmemesi anlamına gelmektedir.

Pişmanlık hükümlerinden ya­rarlananlar ve yararlanma şart­larını eksiksiz yerine getirenler hakkında vergi ziyaı cezası uygu­lanmayacak olmakla birlikte bun­lar hakkında süresinde beyan­name verilmemesinden kaynak­lı olarak beyannamenin elden ve/ veya elektronik ortamda verilme­sine bağlı usulsüzlük ve/veya özel usulsüzlük cezası kesilecektir.

Buna karşın pişmanlık hüküm­lerine göre gönderilen Muhta­sar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile ilgili olarak 5510 sayılı Kanun uyarınca idari para cezası kesil­mesinin gerekmesi durumunda aynı fiillerden dolayı ayrıca usul­süzlük ve özel usulsüzlük cezaları kesilmez.

Bu noktada bir not: Kanuni sü­resinden sonra kendiliğinden ve­ya pişmanlık talepli olarak verilen beyannamelerin ödeme süreleri mali tatil kapsamına dâhildir.

Pişmanlık şartları ihlal edilirse ne olur?

Pişmanlık talebi üzerine veri­len 15 günlük süre içinde vergi as­lı ve pişmanlık zammının tamamı ödenmez ise pişmanlık hükümleri ihlal edilmiş sayılacaktır.

Bu durumda bu mükelleflerin verdiği beyannameler kanuni sü­resinden sonra verilen beyanna­me olarak kabul edilecektir.

Pişmanlık şartlarının ihlali ha­linde; pişmanlık zammı terkin edilecek, bunun yerine gecikme faizi tahakkuk ettirilecek ve ta­hakkuk fişindeki vade 15 günden 1 aya tamamlanacaktır.

Pişmanlık ihlalinde en önemli müeyyide ziyaa uğratılan verginin %50’si tutarında vergi ziyaı ceza­sının kesilecek olmasıdır. Bu ceza ziyaa uğratılan verginin %50’si tu­tarında olacaktır.

Bu noktada bir ayrıntı;

Kanuni süresi içinde verilme­yip daha sonra pişmanlık talebiy­le elden veya posta yoluyla verilen elektronik ortamda verme zorun­luluğu bulunmayan beyanname­deki talebin kabul edilmesinden sonra pişmanlık şartlarının ihlal edilmesi halinde, ziyaa uğratılan verginin %50’si tutarında vergi ziyaı cezası, birinci derece iki kat usulsüzlük cezası ile mukayese edilecek ve miktar itibarıyla ağır olanı kesilecektir.

Kanuni süresi içinde verilme­yip daha sonra pişmanlık talebiyle elektronik ortamda verilen beyan­name ile ilgili önceden özel usul­süzlük cezası kesileceğinden piş­manlık şartlarının ihlal edilmesi halinde ziyaa uğratılan verginin %50’si tutarında vergi ziyaı cezası kesilecek ayrıca usulsüzlük cezası kesilmeyecektir.

Bir öneri;

Esas itibariyle Pişmanlık me­kanizması, vergi kanununa ay­kırı hareketlerin vergi idaresine kendiliğinden haber vermeleri ve hiç verilmemiş olan vergi be­yannamelerinin haber verme di­lekçesinin verildiği tarihten baş­layarak 15 (on beş) gün içinde ve­rilmesi, beyan dışı bırakılan bu vergilerin ise pişmanlık zammı ile birlikte, haber verme tarihin­den başlayarak 15 (on beş) gün içinde ödenmesi, esasına dayan­maktadır.

Ancak uygulamadan gözlemlen­mektedir ki çeşitli sebeple bu me­kanizmadan faydalanıp özellikle belirlenen 15 günlük sürede öde­me görevinin yerine getirilmeme­sinden kaynaklı olarak pişmanlık ihlalleri yaşanmaktadır.

Bu durum gerek mükellefler yö­nünden gerekse vergi idaresi yö­nünden bir takım yeni iş ve işlem­lerin tesisini zorunlu kılmaktadır.

Bu itibarla Pişmanlık mekaniz­masının işleyişini hızlandırmak ve söz konusu ilave iş ve işlemle­rin tesisini kalıcı olarak önlemek bakımından, yapılacak olan yasal değişiklikle beyan dışı bırakılan bu vergilerin pişmanlık zammı ile birlikte, haber verme tarihinden başlayarak aynı gün içinde öden­mesi şartının getirilmesi yerinde olacaktır.

Pişmanlık ve Islah müessesesi ile ne amaçlanıyor?

Pişmanlık ve ıslah, beyana daya­nan vergilerde, vergi ziyaı cezasını gerektiren fiilleri işleyen mükel­leflerle bunların işlenişine iştirak eden diğer kişilerin kanuna aykırı hareketlerini, vergi idaresine ken­diliğinden haber vermeleri halin­de, belli şartlarla vergi ziyaı cezası kesilmemesini esas alan bir uygu­lamadır. Pişmanlık şartlarına uy­gun olarak durumu ilgili makam­lara bildirenler hakkında kaçak­çılık hükümleri de uygulanmaz. Bu düzenleme ile vergi ziyaına ne­den olan kanuna aykırı eylemlerin vergi dairesine bildirilmesi özen­dirilerek, vergi kayıp ve kaçağının azaltılması amaçlanmaktadır.

Diğer bir anlatımla vergi ziyaı cezasını gerektiren fiilleri işle­yenler bakımından son pişmanlık işe yarar!

Unutmayalım vergi geleceği­mizdir!