Son beş yılda dış ticarette teknoloji yoğunluğu

“Tersine döndürmemiz gereken tablo” başlıklı dünkü yazımın ardından sohbetlerde ele alınan iki konuya baktım. Birisi son beş yılda ihraç ettiğimiz ürünlerin teknolojik ağırlıklarının ne yönde geliştiğini ele aldım. Bir diğeri bizim ve bizim gibi gelişmekte olan beş ülke ihracatının 2000-2015 yılları arasında teknoloji yoğun ürünler ihracatındaki gelişmelerine baktım. 

Önce son beş yılda dış ticaretimizde teknoloji yoğun ürünlerin he yönde geliştiğine bakalım:

2013 yılında dış ticaretimizde yüksek teknolojili ürünün payı yüzde 3.40 iken, 2017 yılında çok az yükselerek yüzde 3.90 seviyesine gelmiş. Buna karşın aynı dönemde, 2000 yılında yüzde 12.7 paya sahip olan düşük teknolojili ürünlerin payı üç kata yaklaşan artışla yüzde 33.3’e yükselmiş.

Orta yüksek ve orta düşük teknolojili ürünlerde ise aynı dönemde gerileme yaşanmış. Orta yüksek teknolojili ürünlerin payı yüzde 41.2’den 34.6’ya inerken, orta düşük teknolojili ürünlerin payı da yüzde 33.8’den, yüzde 28.3’e gerilemiş.

Bu tablo dış ticaretimizde teknoloji yoğunluğunu artıran olumlu bir sonuç almadığımızı, beklenenin ve söylenenin aksine düşük teknolojili ürünlerin dış ticaretimizde ağırlığının giderek arttığını ortaya koyuyor.

Bu konu ihraç edilen ürünlerin kilogram fiyatlarının çok düşük olduğu gerçeği ile örtüşüyor. TİM verilerine göre 2014’te 1.59 dolar olan ihracatta kilogram fiyatı 2015’te 1.44 dolara, 2016’da ise 1.37 dolara gerilemiş durumda.

Bir de bizimle aynı kulvardaki 5 ülkede 2000-2015 döneminde yüksek teknolojili ürün ihracatlarındaki artışla ülkemizdeki artışı ele alalım:

Bizde 2000 yılına göre 2015 yılındaki artış yaklaşık iki kat olmuş. Bunun yanı sıra bu ülkeler arasında yüksek teknolojili ürün ihracatı 2015 yılında 2.3 milyar dolarla en düşük olan ülke de biz olmuşuz. Aynı dönemde Brezilya yüksek teknolojili ürün ihracatını 1.5 kat artırarak, yaklaşık bizim dört katımıza 8.8 milyar dolara yükseltmiş. Aynı dönemde bir başka 1.5 kat artıran ülke Meksika’nın yüksek teknolojili ürün ihracat 45.7 milyar dolarla bizim yirmi katımıza, iki kat artıran Güney Kore ise 2015’te 126.5 milyar dolarlık yüksek teknolojili ürün ihraç etmiş, 2000 yılında 41.7 milyar dolarlık yüksek teknolojili ürün ihraç eden Çin’in 2015 yılındaki 554.6 milyar dolarlık yüksek teknolojili ürün ihracatı 13 kat artış sağlamış. Bu sonuçla Çin’in sadece yüksek teknolojili ürün ihracatı, bizim toplam ihracatımızın üç katına ulaşmış.

“Türk’ün Türk’e propagandası” ile değerlendirmeler yapmak yerine benzer ülkelerle gerçekçi ölçülebilir, kıyaslamalar, değerlendirmeler yapmak, bizim için daha doğru olacaktır. Gerçeğin sert yüzüyle karşılaştığımızda daha doğru kararlarla, daha doğru adımlar etmemiz mümkündür.

Yazıya nokta koyarken bir olumlu gelişmeden söz edeyim. Yüksek teknolojili ürünleri ticaretleştirmek için devreye girecek olan Gebze Muallimköy’deki Bilişim Vadisi’nin birinci etabı tamamlanmış. İleri teknolojili üretim yapacak 24 firma bölgeye yerleşmiş.