Son 2 yılda nüfusun yüzde 81’inin sofrası küçüldü

Genel olarak enfl asyon, özellikle de son iki yılda yüksek seyreden gıda enfl asyonu beslenmeyi vuruyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bölgesel hanehalkı harcamalararı verileriyle yaptığımız hesaplamaya göre, gıda harcamalarındaki artış bölgelerin çoğunda enfl asyonun gerisinde kalıyor. Bu da sofraların reel olarak küçüldüğünü gösteriyor. 

2012-14 arasında iki yıllık gıda enfl asyonu Türkiye genelinde yüzde 23.63 oldu. Aynı dönemde kişi başına ortalama gıda harcaması yüzde 25.59 arttı. Buna göre Türkiye’de kişi başına ortalama gıda harcamasında iki yılda yüzde 1.59’luk bir reel artış gerçekleşti. 

Ancak olaya bölgeler açısından baktığımızda bu resim tam tersine dönüyor. Çünkü İstanbul dışındaki tüm bölgelerde sofralar iki yıl öncesine göre küçülmüş durumda. TÜİK’in 12 bölgeden oluşan Düzey-1 coğrafi sınıfl amasına göre İstanbul dışındaki 11 bölgenin tamamında, gıda harcamaları 2012-2014 arasındaki iki yılda reel olarak düşüş göstermiş. 

Kişi başına gıda harcamasının iki yılda reel artış gösterdiği İstanbul’da toplam nüfusun yüzde 18.5’i yaşıyor. Buna karşın sofraların küçüldüğü diğer 11bölgede nüfusun yüzde 81.5’i yaşıyor. 2 yıllık dönemde kişi başına gıda harcamalarının reel olarak en fazla düştüğü bölge Doğu Karadeniz. Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane illerini kapsayan Doğu Karadeniz’de 2012-14 arasında kişi başına gıda harcaması yüzde 10.41 arttı. Ancak bu artış yüzde 23.63 olan 2 yıllık gıda enflasyonunun yarısına bile yetişemedi. Buna bağlı olarak Doğu Karadeniz’de kişi başına gıda harcaması iki yılda reel olarak yüzde 10.69 düştü. 

Kişi başına gıda harcamasının reel olarak en fazla düştüğü ikinci bölge Güneydoğu Anadolu bölgesi. Gaziantep, Adıyaman, Kilis, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt’ten oluşan Güneydoğu Anadolu’da iki yılda kişi başına gıda harcaması yüzde 15.46 arttı. Ancak bu, kişi başına gıda harcamalarının reel olarak yüzde 6.61 azaldığı anlamına geliyor. 

Antalya, Isparta, Burdur, Adana, Mersin, Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye’den oluşan Akdeniz Bölgesi, yüzde 6.45 ile kişi başına gıda harcaması reel olarak en yüksek reel düşüş gösteen üçüncü bölge oldu. 

Dördüncü sırada Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova, Bursa, Eskişehir ve Bilecik gibi Türkiye’nin en gelişmiş ve gelir düzeyi en yüksek illerinin yer aldığı Doğu Marmara’nın yer alması dikkat çekiyor. Doğu Marmara’da kişi başına gıda harcaması iki yılda reel olark yüzde 5.20 düştü. Yine gelir düzeyi yüksek Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, Balıkesir ve Çanakkale illerinden oluşan Batı Marmara da yüzde 4.88 ile kişi başına gıda harcamasının en yüksek reel düşüş gösterdiği bölgeler arasında yer alıyor. 

Kişi başına beslenme harcamaları reel olarak küçülürken son 2 yılda reel olarak en yüksek artışın sağlık harcamalarında olması da bir tesadüf değil. Son 2 yılda kişi başına sağlık harcaması Türkiye genelinde ortalama yüzde 28.74’lük bir reel artış gösterdi. Sağlıktaki artış, yüzde 15.80 reel artış ile ikinci sırada yer alan ulaştırma harcamalarını bile neredeyse ikiye katlıyor. Bu artış, toplam tüketimdeki yüzde 7.51’lik reel artışın da neredeyse 4 katı. 

Kişi başına sağlık harcamalarında 2 yıllık reel artışta yüzde 31.87 ile İstanbul başı çekiyor. İstanbul’u yüzde 24.65 ile gıda harcamalarının en fazla düştüğü bölgelerden olan Güneydoğu izliyor. Üçüncü sırada yüzde 22.75’lik reel sağlık harcaması artışı ile Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir, Kayseri, Sivas, Yozgat illerinden oluşan Orta Anadolu geliyor.