Şok yaratmazsanız sonuçlarına katlanırsınız
AB krizi bütün hızıyla devam ediyor. İrlanda anlaşmasının detayları piyasaları memnun etmedi. Satışlar hızlandı. AB ülkelerinin risk primlerinin dengelenmesi için, açıklanan anlaşmanın 'şok' yaratması gerekiyordu. Olmadı. Örneğin nisan ayında Yunanistan için torbadan rakamlar çekiliyordu. Sonuçta 110 milyar dolarlık bir paket açıklandı. Faizler gevşemeye başladı. İrlanda'nın kendi emeklilik fonlarından sağlayacağı 17,5 milyar dolar düşülürse, alacağı rakam 67,5 milyar dolar. Yunanistan'ın aldığı 110 milyar doların çok altında kalıyor. Geçen hafta konuşulan 85 milyar dolarlık rakamda bir değişiklik olmadı. Tedirginliği azaltacak sürpriz gelmedi. Ayrıca, İrlanda'nın 9 Aralık'ta parlamentoda oylanacak sıkı tedbir önlemlerini içeren bir bütçesi var. Bu da ekstra bir belirsizlik yaratıyor.
Yunanistan ve İrlanda'ya, Portekiz de katılabilir. Ancak kritik ülke İspanya. İspanya 10 yıllık tahvil faizi son 8 yılın zirvesine yükseldi. 10 yıllık faiz için kritik seviyeler yüzde 6-6,5. İspanya faizi yüzde 5'in üzerinde. İspanya'nın bugünkü faiz seviyesi 'sürdürülebilir' gibi görünse de, tehlike devam ediyor. Son bir haftada 10 yıllık faizlerin yüzde 1 artış gösterdiğini de belirtelim.
Kurtarma operasyonları ve IMF'nin olayların içinde olması, aslında sorunların daha hızlı yayılmasına yol açıyor. Tahvil yatırımcılarının bir kısmı bu operasyonlarla kurtarılınca, başka bir grup hemen kurtarılma beklentisi içine giriyor. Büyük tahvil spekülatörleri, yatırımlarından zarar görmemek için bir sonraki hedefe saldırıyorlar. Aynı filmi Asya Krizi ve ABD Bankacılık Krizi'nde de görmüştük. Sıra Avrupa'ya geldi.
Euro büyük darbe yerken, piyasa doları yükseltmeye oldukça hevesli görünüyor. Haftanın son üç gününde ABD'den önemli ekonomik veriler gelecek. Bugün açıklanacak ISM imalat verisi ve cuma günü yayımlanacak ABD istihdam raporu için beklentiler yüksek. ABD tarım dışı istihdam, geçen ay 150.000 gelmişti. Bu ay da aynı rakam bekleniyor. Güçlü veriler gelince; 'Fed 600 milyar doların tamamını kullanmayabilir' spekülasyonları ile dolar güçleniyor. Nisan-mayıs aylarında, tarım dışı istihdam arka arkaya ciddi yükselişler göstermiş, Euro sert satışlar yaşamıştı. Bugün AB borç krizinin piyasaları vurduğu benzer bir dönemdeyiz. Geçen aydan sonra, ikinci ayda da iyi gelecek bir tarım dışı istihdam rakamı doları yine destekleyebilir.
ABD makro verileri dışında, İspanya'nın perşembe günü gerçekleştireceği tahvil ihracının da izlenmesi gerekiyor. Tahvil yatırımcıları, İspanya'dan yüksek faiz ve bazı garantiler istiyorlar. Bu normal karşılanabilir. İrlanda banka tahvillerine yatırım yapanların bir kısmı büyük zararlar ettiler, çünkü tahvil fiyatlarına büyük indirimler geldi. İspanya Başbakanı Zapatero'nun 'İspanyol tahvillerine saldıranları uyarıyorum' açıklaması bir hesaplaşmanın işareti gibi görünse de, İspanya'nın bu oyunu kazanması zor. 1992'nin meşhur Kara Çarşamba'sında spekülatörleri tehdit eden İngilizler çökmüş, sadece o gün bir milyar dolar kazanan spekülatör George Soros efsane haline gelmişti.
Kısa bir süre öncesine kadar 'gereksiz' şekilde çıkış stratejileri hakkında konuşan Avrupa Merkez Bankası(AMB), yarınki toplantısında kapıları açık tutmak zorunda kalabilir. Tahvil alımlarına, bankacılık sistemine likidite sağlamaya devam edebilirler. Euro üzerindeki baskı sürebilir. Her portföyde yer alması gerektiğini sıkça vurguladığım İsviçre Frangı ile ilgili görüşlerimi koruyorum.