Size üç yıl prim yok!

Sosyal medyada haberlere bakıyorum. Şampiyonluğa oynayan ve geçen hafta puan kaybeden takımın başkanı futbolculara üç yıl boyunca prim verilmeyeceğini açıkladı. Diğer haber, büyük bir şirketin CEO’su geçen ay satış hedeflerini tutturamayan çalışanlarına üç yıl boyunca yıl sonu primi verilmeyeceğini duyurdu. Hayda! Takım şampiyonluğa, çalışanlar hedefe koşar mı?

Bu sırada değerli bir dostum ziyaretime geldi. Bir sıkıntımız var Mesut Bey dedi.

Ben devletten hem çekinir hem de yükümlülüklerimi yerine getirmekten keyif alırım. Beyannamemizi zamanında verip çıkan vergileri de öderiz. Bu konuda çok ciddi davranırız.

Sakınılan göze çöp batarmış. 2020 yılında, pandemi nedeniyle kapanmaların yoğun olduğu, çalışanların işleri evden takip ettikleri bir dönemde, sorumlu sıfatıyla vermek zorunda olduğumuz katma değer vergisi beyannamesini zamanında vermeyi atlamışız.

Beyan edilecek rakam hem çok küçük hem de düzenli olarak verdiğimiz bir beyanname türü değil. Derhal pişmanlıkla beyannamemizi verdik. Keşke vermez olsaydık.

2020, 2021 yıllarında vergiye uyumlu mükelleflere tanınan vergi indirimi hakkından yararlanamadık. 2022 yılında da yararlanamayacağımız söyleniyor. Sadece bir beyannamemizi geciktirdik diye üç yıl boyunca cezalandırılıyoruz.

Vergiye uyumlu mükellefler indirimi

Müessese hem gelir vergisi hem de kurumlar vergisi mükelleflerine uygulanmak üzere getirilmiş. Gerekli şartları taşıyanların, yıllık beyannameleri üzerinden hesaplanan vergilerinin yüzde 5’i, ödenmesi gereken vergiden indiriliyor. İndirim 2022 yılı gelirleri için verilecek beyannamelerde 2 milyon TL’nı aşamayacaktır. İndirimden yararlanabilmek için özetle;

1. İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş olması,

2. Beyana tabi vergi türleri itibarıyla yapılmış bir tarhiyat bulunmaması, (İndirim tutarının yüzde 1’ini aşmaması durumu hariç.)

3. Vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergilerin ödenmiş olması şarttır.

Beyannamenizi geciktirmişseniz indirim hakkınız üç yıl boyunca ortadan kalkıyor

Eğer bir beyanname vermişseniz, pişmanlık esaslarına göre vereceğiniz bir beyan, indirimden yararlanma hakkınızı ortadan kaldırmıyor. Ancak hiç beyanname vermemişseniz, bu haktan üç yıl boyunca yararlanmayacaksınız.

Beyannamesini zamanında veren mükelleflere, belli bir orana kadar yapılan tarhiyatlarda bile bu indirimden yararlanma hakkı tanınırken, bunu anlamak mümkün değil.

Ana koşul beyannameyi zamanında vermek olarak ortada duruyor.

Bu rijit kuralın en azından vergi idaresinin herhangi bir tespiti, incelemesi, tarhiyatı olmaksızın kendi iradesi ile pişmanlık hükümlerine göre verilen beyannameler için uygulanmaması, pişmanlıkla verilen beyannamelerin zamanında verilmiş olarak kabul edilmesi gerekir.

Hassasiyet kaybolacak

Yazının başında aktardığım haberler ne kadar anlamsız ise sadece bir adet beyannamesini zamanında vermeyen mükellefleri bu haktan üç yıl boyunca mahrum etmek de doğru değil.

Aslında kaybedilen mükellefin vergiye göstereceği uyumdur. Bu hakkı kaybeden mükellefin beyana ve ödemeye ilişkin konularda daha dikkatli davranması zor olacak.

Gecikme zam ve faizlerinin enflasyonun altında seyrettiği, sık sık vergi aflarının gündeme geldiği bir dönemde hassasiyet iyice kaybolacak. Dolayısıyla üç yıllık bu süre uzundur.

Değerlendirme yıllık olmalı

Önerimiz değerlendirmenin yıllık yapılması, yıl içinde beyanlarını ve ödemelerini zamanında yapan mükelleflerin o yıla ilişkin olarak bu indirimden yararlanması ve gelecek yıl yeniden temiz bir sayfanın açılmasıdır. Hatta uyumlu mükelleflere uygulanan indirim hakkının vergiye uyum süresi arttıkça oransal olarak daha da artması gerekir. Henüz 2022 yılı kazançlarının beyanı için süre varken, vergiye uyum göstermekte tereddüt etmeyecek mükelleflerin haklı taleplerine kulak vermekte fayda var