Size saygım sonsuz ama fikrinize katılmıyorum
FED başkanı Yellen’in aynı içerikte iki konuşmasını bu hafta dinledik. Konuşma ile aynı anda FED’in çeşitli konularda görüş ve analizlerini yansıtan 62 sayfalık bir de rapor yayınlandı. Rapor, tıpkı Yellen’in de seslendirdiği gibi, hisse piyasalarında genel olarak bir balon olmadığı, değerlemelerin tarihi ortalamalara yakın olduğunu ve fakat sektörel bazda aşırılıklar olduğunu ifade ediyordu. Daha önce de benzer bir görüş yine Yellen tarafından seslendirdiğinden yeni bir bilgi paylaşılmış değil. Benim açımdan tam olarak şu cümle büyük önem taşıyor: “Ancak Temmuz başında baktığımız değerlemeler tarihi ortalamalarının üzerinde değil.” Bu konuda benim baktığım 2 göstergeden biri piyasanın etkinliği konusunda yaptığı çalışmalarla Nobel ödülü alan Prof. Shiller’in CAPE’sidir. Temelde bu gösterge enflasyona göre düzeltilmiş fiyat kazanç oranlarının 10 yıllık ortalaması olarak açıklanabilir. Grafikte gördüğünüz üzere CAPE 26 seviyesinde. Tarihi ortalaması ise 16. Dahası şu anda içinde bulunduğumuz seviyeleri aşan seviyeler sadece daha önceki balon ve takiben büyük çöküşlerde görülmüş seviyeler. Ben balonun hemen değil birkaç düzeltmeden sonra 2015 yılında çok daha yüksek bir seviyeden patlayacağını düşünüyor olmama rağmen, FED artışa geçerse bile faizleri düşük tutacağından endeksler 2015 ortasında da yükseliyor olacak, ABD kesinlikle ucuz veya normal değerlemelerde değil. Bu değerlemelerden yapılacak orta vadeli bir yatırım, yani beş yıllık, çok büyük bir ihtimalle eksi getiri sağlayacaktır. Bu nedenle yatırımcıların değil spekülatörlerin aktif olduğu bir piyasa oluşması da kaçınılmaz.
Bu konuda baktığım ve dönem dönem paylaştığım diğer bir gösterge de Tobin oranıdır. FED’in açıkladığı Z1. verisinden hesaplanan bu orana göre ise S&P 88% pahalı. Bu konuyu en iyi inceleyen kurum olan Smithers ABD endekslerinin 212 yıl içinde sadece 5 kez daha pahalı olduğunu ve bunların 2’sinde (1929 ve 2000 olmalı) daha yukarı devam ettiğini açıkladı. Ancak her iki göstergede de bir nokta dikkatinizi çekmiş olmalı. Bu göstergeler değerlemelerin tarihi ortalamalarına göre ucuz mu pahalı mı olduğunu söylüyor olmasına rağmen yatırımcıya al sat sinyali vermiyor. Gerek Tobin rasyosu gerekse CAPE geçtiğimiz yıl da S&P’nin ortalamanın üzerinde bir değerlemede olduğunu gösteriyordu. O tarihte satış yapılması durumunda önemli bir getiriden mahrum kalınması söz konusu olacaktır. Alternatif getirilerin bu kadar düşük olduğu bir ortamda yatırımcıların seçme şansı yok. Piyasalar ilk faiz artışı konusunda da fazla rahat davranıyor. 2015’in ilk yarısında artış gelebilir. Bu ortamda yapılması gereken stop seviyesini doğru belirleyerek geride bıraktığımız 6 yıl boyunca şahit olduğumuz gevşek para politikasının ne zaman değişebileceğini anlamaya çalışmak. Sadece FED’in faizleri yükseltmeye başlaması hisse piyasasını öldürmeye yetmeyecektir. Reel faizlerin de ciddi bir yükseliş kaydetmesi gerekiyor.
