Siyasette inovasyon mümkün

Avrupa Siyaset İnovasyonu Enstitüsü, 2018 Demokrasi Ödülü’nü geçen ay “Parlamento çalışmalarına vatandaş nasıl katılabilir?” konulu Fransız dijital projesine verdi. Vatandaşın işi sadece seçmenlik değil, fikirleriyle hükümete destek olmaktır diyen bir projeydi. Bunu Fransız Parlamentosu geçen yıl uygulamış. İnternet üzerinden “açık kaynak platform” şeklindeki iletişim sonucunda 13 bin 475 vatandaştan 150 bin adet fikir/öneri toplamış. Öbeklenen konuların ilk üçü: Sahte haberciliğin önlenmesi. Kadın bilimci sayısının artırılması. İklim değişikliğine çevresel uyum (https://youtu.be/psiBUW8tNsg). Projenin hedefi katılımcı, müzakereci demokrasiyi geliştirmek. Yönetişim inovasyonuna yönelik. Seçmen odaklı.

Seçmenin katılımı önemli

Enstitü, Avrupa Birliği ağırlıklı ama Avrupa Konseyi ülkelerinin de üye olabileceği yepyeni, yenilikçi bir kurum. Şimdilik 12 ülke hukukçu, bilimci, düşünür düzeyinde temsil ediliyor. Almanya, Fransa, İtalya, Belçika gibi AB’nin ilk kurucularıyla birlikte, sonradan eklenen Avusturya, Bulgaristan, İngiltere, İrlanda, İsveç, Litvanya, Polonya ve öteden beri hiç bir birliğe katılmayan tarafsız İsviçre. 2017’de kuruldu. Merkezi Viyana. Şu konularda geliştirilecek siyasetlerin nasıl daha yenilikçi olabileceğine odaklı: Demokrasi. İstihdam. Çevre. İnsan hakları. Refah. Toplum. Yaşam kalitesi. Uygarlık... Avrupa’da siyasette inovasyon yapılabileceğini gösteren proje sunanları değerlendirmek için üye ülkelerden seçilen sayısı bini aşkın (tam rakam: 1,053) bir vatandaş jürisi var. Bu, AB İnovasyon Ödülleri’ndeki “halk oylaması” uygulamasının benzeri aslında: Doğrudan, vatandaşın onayını istemek.

Seçmen sadece oy mu verir?

Özetle, Enstitü’nün 2018 ödüllerinin “siyasette inovasyon” konusundaki en önemlisini Avrupalı vatandaşların jürisi, Fransız siyasetçilere verdi: Çevre bakanı François de Rugy, iki milletvekili ve Kamu Yönetiminde Saydamlık Kurulu Genel Sekreteri’ne... Bu tek satırlık özet yoğun anlam yüklü: Memleketin çevre bakanı (başka işi kalmamış gibi!), vatandaşın, parlamentoya fikir sunmasını (?) kolaylaştıracak (?) bir yenilik düşündü. Projeyi 2 milletvekili ve siyasette saydamlık konusuyla meşgul bir kamu yöneticisi ile oluşturdu. Uygulanan proje işe yaradı. Ödüllendirildi. Ve bu, Fransa gibi merkeziyetçiliği ile ünlü bir ülkede oldu: Her şeye Paris verir, taşra uygular... Evvelki yıl 2017 Demokrasi Ödülü’nü de “Katılımcılık ve Saydamlık: Dijital Cumhuriyet Yasa Tasarısı” adlı önerisiyle yine bir Fransız siyasetçi kazanmıştı (Axelle Lemaire, dijital ekonomiden sorumlu eski devlet bakanı).

Seçmen fikrini nasıl anlatsın?

Fransa’da, “seçmen sadece oy vermesin, fikir de versin” demeyi akıl edenlerin başında 2007 cumhurbaşkanlığı seçiminde ülkenin ilk kadın cumhurbaşkanı aday adayı olmaya çalışan Ségolène Royal vardı. Ülkesi için en uygun politikaları, halkla birlikte geliştirmek amacıyla “Geleceğe dair arzular” (Désirs d’avenir) adlı sitesinde, aynı isimli siyasi program bildirgesinin ilk bölümünü, bloguyla ilişki kuranlarla birlikte yazmıştı. Herkes, görüş belirten herkesin görüşünü blogda okuyabiliyordu. Ségolène, sitesinde akıllıca bir şey de yaptı: Halkın, siyasetçilere niçin güvenmediğine dair bir anket yayınladı: Güvenenler sadece yüzde 1. Biraz güvenirim diyenler yüzde 22. Hiç güvenmem diyenler yüzde 66. “Bu neden böyle?” diye sordu Ségolène. “Çünkü, siyasetçiler halktan kopuk. Makro fikirlerle, halkın gündelik sorunlarını çözeceklerini sanıyorlar. Yanılıyorlar!” (Royal, Sarkozy’e yenildi. Şimdi milletvekili)...

Aşırı sağ boş durmuyor

Demokrasiyi, bütün seçmenlerin katılımını sağlayarak ilerletmek isteyenler böyle çabalarken, aşırı sağcılar ne yapıyor? Trump’ın eski stratejisti Steve Bannon, neden Brüksel’de vakıf kurdu? Neden şimdi de İtalya’da bir akademi kurmaya hazırlanıyor? Fransız aşırı sağının yükselen genç yıldızı Marion Maréchal (Marine Le Pen’in yeğeni) Lyon’da kurduğu akademide ne yapıyor? Bu soruların yanıtları, inovasyonu aşırı sağın da benimsediğini anlatacak, haftaya.