Sistem yaklaşımın önemi
Serdar Yurdakul - Örgütsel Gelişim Danışmanı IKEDA Danışmanlık
Bu konunun önemini şimdiye kadarki yazılarımdan farklı bir stilde aktarmak istedim, kendi yaşadıklarımdan bir örnek vereceğim. Kentsel dönüşümden yenilenen evimizin salonuna, müteahhit dört metrelik bir volkswagen açılımlı doğrama yapmış. Bu mesafeyi sadece üçe böldüğü için kayar kapıyı açıp kapatabilmek için 50 yaşın altında ve güçlü kuvvetli olmak gerekiyor. Niye böyle yaptınız diye sorduğumda “mimari parametreler nedeniyle…” cevabını aldım. Tabii biz daha evvel hiç ev görmedik, buraya doğrudan mağaradan taşındık! Bu doğramaya yine tek parça halinde inip çıkan ama üç kısımdan oluşan bir otomatik panjur takmış. Bu panjur üç ayrı motora bağlı ama hepsi aynı anda inip kalkıyor. Panjur sistemi ayrıca akıllı ev otomasyonuna bağlı. Doğal olarak panjur bölümlerinin ışık ihtiyacına göre ayrı ayrı açılıp kapanmasını istiyoruz. Panjurları takan firma panjur bölümlerinin ayrı ayrı çalışmasını sağlayamıyor, topu elektrikçiye atıyor. Elektrikçi üç motoru ayrı ayrı çalıştıracak kumandayı piyasada bulamıyor ve topu akıllı ev sistemini yapan firmaya atıyor. Akıllı ev sistemini yapan firma ben bilmem panjurcu bilir diyor ve top sürekli taca atıldığı için oyun bir türlü başlayamıyor. Belli ki müteahhit fonksiyonelliği ve ihtiyacı hiç hesaba katmamış ve sadece minimum maliyetle göz boyayıcı bir çözüm geliştirmiş, ya da alt yükleniciler arasında hiçbir ilişki olmadığı için ortaya bu sonuç çıkmış.
Yaşamakta olduğumuz bu sorun ülkemizdeki iş yapış biçimine ve bakış açısına çok güzel bir örnek. Proje sponsoru sistem tanımını ve gerçek ihtiyacı, sistem performansını da dikkate alacak şekilde analiz etmeden, üretimi ihaleyle iş alan taşeron firmaların insafına bıraktığı zaman işte ortaya böyle örnekler çıkıyor ve bu sonuçtan hem kullanıcılar hem de toplum zararlı çıkıyor. Bu benim inşaat sektöründen çıkarttığım küçük bir örnek. Kim bilir sektörün tamamında ve diğer sektörlerde buna benzer ne hikâyeler var. İhtiyaçların yanlış analizi, yanlış üretim ve yetersiz proje yönetimine bağlı performans yetersizliği ve kaynak israfları. Proje geliştiriciler sistemi oluşturan alt sistemlerin birbirleriyle uyumlu çalışmasından ve nihai kullanıcının ihtiyaçlarının karşılanmasından sorumludurlar. Biz bu sorumluluğu yeterince ciddiye almayabiliriz ama Almanlar, İngilizler, Fransızlar, Ruslar ve daha bir sürü millet çok ciddiye alıyorlar. Maalesef ülkemizde sosyo-ekonomik yapı, kültürel etkenler ve eğitim yetersizliği nedeniyle, panjur örneğinde olduğu gibi, alt sektörlerdeki tedarikçilerin eğitim ve dünya görüşleri 21. yüzyıl ihtiyaçlarını karşılamaktan çok uzak. Burada dolaylı olarak anlatmaya çalıştığım sistem yaklaşımı son 20 yirmi yıldır gelişmiş toplumların çok önem verdiği bir yönetim ve mühendislik yaklaşımıdır. Hangi sistemi üretirseniz üretin önemli olan sistemin tüm alt parçalarıyla senkronize bir şekilde kullanıcının ihtiyaçlarını karşılamasıdır.
Bizim proje sponsoru, dairelere sözde panjur takmış, akıllı ev sistemine bir sürü para dökmüş ama ihtiyaçla örtüşmüyor. Yazık değil mi harcanan paraya ve emeğe? Ben ilk 10 ülke arasına gireceğiz, Türkiye’nin sanayi 4.0 ülkesi olacak vs. gibi söylemleri hep bizzat yaşadıklarım çerçevesinde değerlendiriyorum.