Şirketleşme eğilimi biraz olsun kımıldadı
TOBB tarafından resmi istatistik olarak izlenmekte olan şirket kuruluş ve kapanışlarında ilk sekiz ayda geçen yıla göre biraz olsun olumlu bir seyir göze çarpıyor. Bu yıl sekiz ayda 33 bine yakın şirket kuruldu. Bu sayı, geçen yılın aynı dönemindeki yaklaşık 27 bine göre yüzde 22'ye yakın artış anlamına geliyor.
Şirket kuruluşları beşte birden fazla artarken, kapanan şirket sayısındaki artışın çok daha düşük kaldığı gözleniyor. Geçen yılın ilk sekiz ayında yaklaşık 9 bin, bu yıl ise 10 binin biraz üstünde şirket kapısına kilit vurmak durumunda kaldı. Kapanan şirket sayısındaki artışın oranı yüzde 14 olarak belirlendi.
İlk sekiz aylık dönemde şirketleşme eğiliminde en belirgin performans temmuz ayında yaşandı. Söz konusu ayda kurulan şirket sayısı geçen yıla göre yüzde 60 daha fazla gerçekleşirken, kapanan şirket sayısındaki artış yüzde 2.6'da kaldı.
En kötü performansı kurulan şirket sayısının yüzde 21 azaldığı ocak ayında gördük. Haziran ise, kapanan şirket sayısının yüzde 8 azaldığı ay olarak kayıtlara geçti.
100 kuruldu, 31 kapandı
Yılın ilk sekiz ayında 32 bin 621 şirket kurulurken, 10 bin 221 şirket kapandı. Yani, bir başka ifadeyle kurulan her 100 şirkete karşılık 31 şirket kapanmak durumunda kaldı. Kurulan-kapanan şirket dengesi, 2012'nin aynı dönemine göre daha iyi. 2012'nin ilk sekiz ayında kurulan her 100 şirkete karşılık 33 şirket kapısına kilit vurmuştu. Çok büyük bir fark olmasa da bu yıl, geçen yıla göre daha iyi bir performans sergilenmiş oldu.
Ancak önceki yıllara bakıldığında tablonun hiç de parlak olmadığı görülüyor. Sekiz aylık dönemler itibariyle 2010 yılında, kurulan her 100 şirkete karşılık 22, 2011 yılında ise 24 şirket kapanmıştı. Oysa geçen yıl ve bu yıl kurulan-kapanan şirket dengesi çok daha yukarıda oluştu.
Ekonomiye güvenin bir başka göstergesi
İş aleminin ekonomiye duyduğu güvenin ölçüsünü ortaya koyan bir dizi çalışma var. Reel kesim güven endeksi gibi, sektörel güven endeksleri gibi. Bu endeksler, ağırlıklı olarak mevcut işletmelerin geleceğe nasıl baktıklarını gösteriyor.
TOBB'un şirket kuruluş ve kapanışına ilişkin verileri ise sermayenin şirketleşme yoluyla iş hayatına atılıp atılmayacağının ya da işini genişletmeyi düşünüp düşünmediğinin işaretlerini veriyor. Bu açıdan, şirket kuruluşuna ilişkin veriler ekonominin geleceğine nasıl bakıldığının en önemli işaretlerinden biri niteliğinde.
Hangi nedenle olursa olsun; ister ekonomik, ister siyasi, geleceğe güvenle bakılmıyorsa, bir takım kaygılar yaşanıyorsa niye şirket kurup riske girilsin ki... Sermayenin sokağa atacak parası mı var ki... Dolayısıyla "3 sizden, 1 bizden" halinde kronikleşme eğilimi gösteren şirket kuruluş ve kapanışına ilişkin dengeyi iyi okumakta yarar var. Hele hele bu denge 2010 yılına göre neredeyse yarı yarıya artmışsa, yani bozulmuşsa, sorun üzerinde ciddi ciddi kafa yormak gerek.
Belli ki ekonomide, sermayenin canını sıkan, geleceğe güvenle bakmasını zorlaştıran, hatta elini eteğini bir süreliğine de olsa işten çekmesine yol açan etkenler var.
