Şirketlerin genel müdür ve yönetim kurulu üyelerine hatırlatmalar (1)

Değerli Yöneticiler, yılsonuna yaklaştığımız şu günlerde sorumluluk aldığımız şirketlerde genel bazı kontroller yaptırmanızda fayda olduğunu düşünüyor ve tavsiye ediyorum.

1. Transfer fiyatlandırması açısından durumunuzu kontrol edin

Değerli Yöneticiler, son yıllarda vergi incelemeleri büyük ölçüde bu konu etrafında dönmeye başladı.

Şayet bir grup şirketi iseniz, diğer bir deyişle ilişkili şirketlerden mal ve veya hizmet alıp satıyorsanız, emsale uygun kâr etmiş olmanız çok önemli.

Zarardaysanız mutlaka durumunuzu iyi irdeleyin.

Düzeltme imkanlarını araştırın ve yılı kapamadan yapmaya çalışın.

Geçmiş yıllara göre mukayese edildiğinde kârınız veya fiyatlarınızda değişiklikler varsa, farklı bir uygulama yapıyorsanız iktisadi gerekçeleri ile ayrıntılı bir şekilde izah edebilir olmanız gerekmektedir.

2. Yurt dışına yaptırdığınız ödemeleri stopaj ve KDV açısından kontrol edin

Son iki yıldır vergi incelemelerinde öne çıkan bir diğer konu yurt dışına yapılan ödemeler oldu.

Yurt dışına yaptığınız ödeme stopaja ve sorumlu sıfatıyla KDV ye tabi tutuluyorsa büyük ölçüde rahatsınız. KDV uygulamamışsanız büyük bir ihtimalle hata yapıyor olabilirsiniz.

Stopaj uygulamıyorsanız, stopaj uygulanıp uygulanmayacağı konusundan emin olmanızda fayda var.

3. Devreden KDV rakamınızı kontrol edin

Devir KDV rakamları yüksekse bir analiz yaptırıp, bu biriken rakamlar içinde iade alınabilecek tutarlar olabilir mi bakmak gerek.

4. Ciro primleri konusunda ne yapacaksınız?

Değerli yöneticiler, 2010 ile ilgili ödeyeceğiniz ciro primlerinin faturalarını 2010 tarihli olarak almaya ve en geç Aralık beyanına dahil etmeye çalışın. Son zamanlarda gereksiz yere bu konuda da tartışmalar yaşanmaya başlandı. En azından kafanız rahat eder.

Tabi aynı şey tersi için, yani sizin tarafınızdan düzenlenmesi gereken ciro primi faturaları için de geçerli. Siz ciro primi faturalarının izleyen yıl tarihli düzenleseniz bile bir önceki yılla ilişkili olduğu için önceki yıl geliri olarak dikkate almak zorundasınız.

5. Aftan yararlanacaksanız 2010 beyanını düşünün

Yeni aftan yararlanacaksanız 2010 beyanını, aftan yararlanma gerekçelerini düşünüp, 2010 için bertaraf edecek şekilde yapın.

6. Yeni yasayı da düşünerek yeni yılda yeni bir başlangıcı düşünün

Değerli yöneticiler, Meclis gündemindeki yeni af yasasının getirdiği imkanlardan da yararlandıysanız yeni döneme, geçmişte yaptığınız hatalı uygulamalara son vererek başlayın.

7. Şüpheli hale gelmiş alacaklarınızı karşılık yolu ile gider yazacaksanız yılsonuna kadar icra ya da dava yoluyla takibine başlamanız gerekiyor

Problemli hale gelmiş alacaklarınız için takibe başlamamışsanız karşılık ayırsanız bile vergi matrahından düşemezsiniz. Düşmek istiyorsanız hemen takip başlatın.

8. Reeskont yapacaksanız alacaklarınız senetli olmak zorunda

Yıl sonunda mevcut alacaklarınızla ilgili reeskont yapabilmenin tek yolu senede bağlanmış olmasıdır.

9. Mutabakatlara dikkat

Alacaklarınız, borçlarınız ve tüm banka hesaplarınız için mutabakat yapın. Böylelikle düzenlediğiniz faturanın karşı tarafın kayıtlarına girdiğinden emin olursunuz.

Aynı zamanda size düzenlenen faturaların da kayıtlarınıza intikal edip etmediğinin bir kontrolü olur.

Şirkette bir yolsuzluk varsa çoğu zaman mutabakat farkları bunun sinyali olabilir.

10. Fatura envanteri yaptırın

Değerli yöneticiler şirketlerinizin faturaları adeta bankalardan aldığınız çek defteri gibidir. Boş da olsa dolu da olsa faturalarınıza kıymetli evrak muamelesi yapın. Bunun için de yılsonlarında bir fatura envanteri yapmakta fayda var.

11. Envanter yapın

Şirkette yılda bir yapılacak fiili kontrolü ciddiye alın. Adeta bir tören havasında yapıyor olmakta fayda var.

Ciddi yapılacak sayımlar ve sayım sonuçlarıyla defter ve belgelerin uyumunun kontrolü çok önemlidir. Her zaman bir şeylerin göstergesidir.

12. Kara listede misiniz?

Zaman zaman müşaviriniz vasıtasıyla vergi idaresinin kara listesinde olup olmadığını kontrol ettirmenizde fayda var.

Bazen en son siz duyabilirsiniz. O zamana kadar epey yara almış olabilirsiniz.

13. Kara listedekilerle alış verişiniz var mı?

Kara listedekilerle alış veriş konusuna da dikkat etmek gerekiyor. Ne yazık ki özellikle vergi iadelerinde sonrasında sorun yaşanıyor. Selamı sabahı kesin, iş yapmayın demeye dilim varmıyor çünkü çok sayıda firmanın hiç hak etmediği halde bu yöntemle vebalı muamelesine tabi tutulduğunu düşünüyorum.

14. Borcunuz var mı?

Yılsonunda internet vergi dairesi kayıt ve imkânını kullanarak vergi dairesindeki durumunuzu kontrol ettirin.

Bunu sosyal güvenlik borçları için de yapabilirsiniz.

Unutmayın kamu borçları nedeniyle bir yönetici olarak kişisel mal varlığınızla takip edilebilirsiniz.

15. Kota tutturma çabası ile suni faturalar kesilmesine müsaade etmeyin

Değerli yöneticiler, birçok şirkette şu sıralar kota telaşı başladı. Bu nedenle de satış bölümleri bütçelerini/hedeflerini tutturabilmek için bayilere, tahsilât kolaylıkları da sağlayarak satış yapmaya çalışıyorlar. Oysa bu satışın en azından KDV sinin izleyen ay ödenmesi gerekiyor.

Dolayısıyla hedefleri tutturma yarışı içinde, aslında gerçek olmayan performans sergilenmiş gibi görünebilir ve bir de finansal yük oluşabilir.

16. Bu yıla ilişkin tüm faturalarınızı kestiniz mi?

Değerli yönetici uygulamada sıklıkla karşılaşılan konulardan biri de bilerek ya da bilmeyerek geç düzenlenen faturalardır.

Fatura geç düzenlediğinde alıcının hesaplarında dönem kaymasına sebep olabilir. Sıkı bir bütçeleme ve onay mantığı içinde çalışan şirketlerde izleyen yılda gelen faturalar sorun yaratabilir. Onun için demiri tavında dövün.

17. Bu yıla ilişkin faturalarınızı aldınız mı?

Alınacak faturaların gecikmesi halinde, izleyen yılda gelen faturanın KDV sinin indirilebilirliği sorun yaratabilir.

Bu nedenle yılı düzgün kapatabilmek, bu yıla ilişkin kârınızı doğru tespit edebilmek için tüm gider/maliyet faturalarının gelip kayıtlara intikal ettiğinden emin olun.

18. Defterleriniz yetecek mi?

Eskiden beri gelen kötü bir alışkanlıkla nedense defterler zamanında basılmaz. İhtiyaç hasıl olduğunda da bir sürü aksilik yaşanır. Boş defterler bulunamaz, basmaya kalkılır yetmez vs.

Bu çok basit konu dahi başa büyük belalar açabilir. Birçok şirket defteri sonradan basmaya kalktığında defterin yetmediğini görmüş, bunun üzerinde elindeki defterin arka yüzüne de basmak zorunda kalmıştır. Vergi idaresi de arka tarafa kaydedilen kayıtları yok sayarak cezalı işlem yapmaya kalmıştır.

Sadece basit bir önlemle, kontrol ederek, sorarak böylesi gereksiz bir sıkıntıdan kurtulursunuz.

19. Yeni yıla ilişkin tüm defterler tasdik edildi mi?

Defter tasdiki kısmen ya da tamamen zaman zaman atlanabilmektedir.

20. Vergiyi azaltmak için fatura toplamaktan kaçının

Bu uyarım sizin için değil. Ortaya söylüyorum.

Dönem sonlarında daha da yoğunlaşan bir başka çaba da belgelenememiş giderleri belgeleyebilmek, şirket içindeki yolsuzlukları örtebilmek veya oluşan fazla kârları aşağıya çekebilmek vb. birçok gerekçeyle başlayan "sağlam fatura" arayışıdır.

Muteber olduğu iddia edilen firmalar tarafından düzenlendiği iddia edilen faturalar, faturadaki KDV tutarı ödenerek satın alınmaya çalışılıyor olabilir. Fatura satıcısı veya simsarı/aracısı yemin billâh karşıdaki firmanın "fatura fazlası" olduğunu, her halukârda faturayı düzenlemek zorunda olduğunu iddia eder.

Değerli yöneticiler bunlar artık eski dönem yaklaşımları. Bilin ki bu tur uygulamalar eninde sonunda ayağınıza dolanacak ve bedeli de çok ağır olacaktır.