Şirketlere ait gayrimenkul satışının vergilendirilmesi

Uzun yıllardır uygulanmakta olan ve şirketlerin aktifinde iki yıldan fazla kayıtlı taşınmazların satışından elde edi­len kazançların kurumlar vergisi ve katma değer vergisinden istisnasına ilişkin dü­zenlemeye 14/7/2023 tarihinden itibaren son verilmiştir.

15/7/2023 tarih, 32249 sayılı Resmi Ga­zete’de yayımlanan, 7456 sayılı Torba Ka­nunla, 14/7/2023 tarihinden öce satın alı­nan ve 14/7/2023 tarihinden sonra satıla­cak taşınmazlardaki istisna oranı %50’den %25’e düşürülmüş olup, 14/7/2023 tarihin­den sonra satın alınan taşınmazların satı­şındaki istisna ise tamamen kaldırılmıştır.

Kurumlar vergisi yönünden

7456 sayılı Kanun’un 19 ve 22’nci mad­deleri ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun (KVK) taşınmaz satışlarından elde edilen kazançların kurumlar vergisinden istis­nayı düzenleyen hükümlerinde değişiklik yapılmıştır. Mevcut hâlinde, KVK’nin 5/1- e bendinde yer alan “taşınmazlar” ibare­si kaldırılarak istisnaya son verilmiş olup, kanunun yürürlüğe girdiği 15/7/2023 tari­hinden sonra aktife giren taşınmazların sa­tışından elde edilen kazançlarda istisna ta­mamen kaldırılmıştır.

14/7/2023 tarihinden önceki dönem­lerde aktife giren taşınmazların satışında olası geçiş dönemi sorunlarına mahal ver­memek için, KVK’na eklenen Geçici 16’ncı madde ile, istisnanın son verildiği tarihten önce kurumların aktifinde yer alan taşın­mazlar için istisnanın devamı sağlanmış­tır. Ancak istisna kaldırılmadan önce ta­şınmaz satışlarından elde edilen kazanç­ların %50’si istisna kapsamında iken, geçiş döneminde bu oran %25’e indirilmiştir.

Diğer bir ifadeyle kurumlar, 7456 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 15/7/2023 ta­rihi itibarıyla aktifinde yer alan ve aktifin­de en az iki tam süreyle tutulan taşınmazı­nı anılan tarihten önce satmış ise satış ka­zancının %50’sini istisna edebilecek iken, anılan tarihten sonra elden çıkarırsa istis­na tutarı satış kazancının %25’i olacaktır.

Katma değer vergisi yönünden

15/7/2023 tarih ve 7456 sayılı Kanun’un 7 ve 8’inci maddeleri ile Katma Değer Ver­gisi Kanunu’nun (KDVK) 17/4-r maddesin­de değişiklik yapılmıştır. Mevcut hâlinde, KDVK’nin 17/4-r bendinde yer alan “ta­şınmazlar” ibaresi kaldırılmıştır. Kanunun yürürlüğe girdiği 15/7/2023 tarihinden sonra aktife giren taşınmazların satışında katma değer vergisi istisnası uygulamasına son verilerek, anılan tarihten sonra aktife giren taşınmazların devir ve teslimi katma değer vergisine tabi hâle gelmiştir.

Kurumlar vergisinde olduğu gibi geçmiş dönemlerde elde edilen taşınmazlar satı­şında olası geçiş dönemi sorunlarına mahal vermemek için KDVK’ye Geçici 43’üncü madde eklenmiştir. Geçici madde ile istis­nanın son verildiği tarihten önce kurum­ların aktifinde yer alan taşınmazlar için istisnanın devamı sağlanmıştır. Bununla, kanunun yürürlüğe girdiği 15/7/2023 tari­hi itibarıyla aktifinde bulunan ve en az iki tam süre ile yer alan bir taşınmazını anılan tarihten sonra da satarsa katma değer ver­gisi istisnasından yaralanacaktır.

Görüldüğü üzere, 7456 sayılı Kanun, ku­rumların aktifinde en az iki yıl süre ile tu­tukları taşınmazların satışında kurum­lar ve katma değer vergisi istisnalarını kaldırmıştır. Kanunun yürürlüğe girdiği 15/7/2023 tarihinden önce kurumların ak­tifinde yer alan taşınmazların satışında­ki istisnayı geçici maddelerle devam ettir­mek suretiyle bir geçiş öngörülmüştür.

Bu istisnanın uygulanabilmesi için, sa­tış kazancının istisnadan yararlanan kıs­mı satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulması ve sermayeye ilave dışında çekil­memesi gerekir. Satış bedelinin ise, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi şarttır. Bu süre içinde tahsil edilmeyen satış bedeline isabet eden istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır.

Konuyu, geçen yıl DÜNYA gazetesinde yazmıştım. Ancak, yapılan önemli değişik­likten haberdar olmayan bazı işletmelerin halen hatalı işlem yaptıklarını uygulama­da görmekteyiz. Bu anlamda, konuyu tek­rar yazma gereği duymuş bulunuyorum.