Şirketlerde başarılı değişim yönetimi

MUHAMMET SATILMIŞ - Ekonomist

Bazı araştırmalara göre şirketlerdeki değişim teşebbüslerinin yaklaşık üçte biri başarılı olmaktadır. Bu oranın daha düşük olduğu araştırmalar da var. Bu verilere göre değerlendirdiğimizde “değişimin zor olduğunu” söyleyebilir miyiz? Herkesin hem özel hayatında hem de iş hayatında değişim tecrübesi olmuştur, dolayısıyla burada ifade edeceklerimiz kolaylıkla değerlendirilebilir. Şirketlerde başarılı değişim için yönetim gerekir, yönetim ve değişime liderlik sağlanırsa, değişim kolaydır. Başarısız insiyatiflerin büyük kısmında değişimin yönetilmemiş olduğunu düşünüyorum. Buradaki yönetimi bir yemeği pişirmek gibi de düşünebiliriz. Herhangi bir yemeğin yapılışı ile ilgili kurallar ve sıralamalar varken, istediğimiz şekilde yaparak lezzetli bir yemek elde etmeyi bekleyebilir miyiz? Değişimin yönetilmemesini, değişmeyi arzulayıp, değişim için yapılması gerekenleri yapmamak olarak düşünebiliriz.
John Kotter, “Değişimi Yönetmek” isimli kitabında başarılı değişim için sekiz adımdan oluşan bir yol tarif etmektedir. İşte değişim yönetimi yol haritası:

1. Aciliyet hissiyle ekibi ikna edin

En önemli adım. Değişim neden gerekli? Değişmezsek ne olur? Potansiyel tehditler ve fırsatlar nelerdir? Gelecekte bizi neler bekliyor? Soruları en başta ve samimiyetle cevaplandırılmalı. Gerçek durum olabildiğince şeffaf ortaya konmalıdır. Bu adım değişimin tetiklendiği aşamadır, bu yüzden acele edilmemelidir.

2. Güçlü bir takım oluşturun

Değişim takımla mümkündür. Tek kişi veya liderle değişimin başarılı olması mümkün değildir. Değişim elçileri olmalı.

3. Değişim için bir vizyon oluşturun

Bu vizyon herkes için anlamlı, samimi ve duygusal motifler içermeli. Vizyon için bir strateji geliştirilmeli ve her fırsatta paylaşılmalı.

4. Vizyonun iletişimini etkili bir şekilde yapın

Vizyonunuzu anlatmak yetmez, rol model olunmalı. Sık ve güçlü paylaşımlarla vizyon insanların zihninde yer etmeli. Yaptıklarınız söylediklerinizden daha etkilidir. Özellikle saha ziyaretleri ile değişimin takip edilmesi, değişim vizyonunun vurgulanması için güçlü faaliyetlerdir.

5. Engelleri ortadan kaldırın

Değişimle ilgili sürekli geribildirim alın. Değişimle ilgili engelleri ve dirençleri tespit edin. Değişime direnenlerin değişimin gerekliliğini anlamalarını sağlayın. Engelleri kaldırmak için aksiyon alın.

6. Hızlı kazanımları (quick-wins) teşvik edin

Başarı en büyük motivasyon kaynaklarından birisidir. Herkesin takdir edilmeye ihtiyacı vardır. Kısa sürede hızlı kazanımları ortaya çıkarmaya çalışın. Hızlı kazanımlar olumsuz düşünenleri olumluya çevirir. Sadece uzun vadeli hedefler değil, kısa vadeli hedefler de olmalı. Hedeflenen değişimi küçük parçalara bölün. Kazanımları kutlayın ve başarılı değişim aksiyonlarını ödüllendirin.

7. Değişikliği yerleştirin

Gerçek değişim derinleşmelidir. Hızlı kazançlar, uzun vadeli değişim sağlamak için yapılması gerekenlerin sadece başlangıcıdır. Yukarıdaki altı aşama sürekli tekrar edilmeli ve gözden geçirilmelidir. Değişim sürecinde sürekli iyileştirme felsefesiyle güncellemeler gerekebilir. Değişim takımına yeni liderlerin katılımını sağlayın. Zaferinin çok erken ilan edilmesinden dolayı pek çok değişim projesinin başarısız olduğu bilinmektedir.

8. Değişimi kalıcı yapın

En başa geri dönmemek için değişimle birlikte hayatımıza giren tüm süreçlerin işlerliğinden emin olun. Kültür haline geldiğinden emin olun. Liderlerin değişimi desteklemesini sağlayın. Liderlerin desteği kaybolursa geri dönüş başlar ve düzeltmek çok yıpratıcıdır. Her fırsatta ilerleme hakkında konuşun. Değişim süreciyle ilgili başarı hikayelerini anlatın ve duyduğunuz diğer hikayeleri tekrarlayın. Yeni personeli işe alırken ve eğitirken değişim ideallerini ve değerlerini de ekleyin.
Peki, tekrar kendimize soralım. Bir şirketteki herhangi bir değişim teşebbüsü bu sekiz adımlık süreçten geçmiş olsa, başarısız olma ihtimali yüzde yetmiş ve üzeri olur muydu?

Gerçek hayat farklı diye düşünenler olabilir. Kesinlikle, ancak başarı yüzdesini üçte birden yukarılara taşıdıktan ve değişimin kolay olduğuna inandıktan sonra, bu sürprizlere razıyız. Büyük heyecanlarla ve çeşitli motivasyonlarla başlattığımız değişim teşebbüslerinin başarısız olacağını düşünmeyiz. Bugünkü veriler yüksek olasılıkla tersini söylese de, değişime ve başarılı sonuçlara daha yakın olduğunuzu düşünüyor musunuz?

Tabii bir de, aynı yemeği farklı ellerden farklı lezzetlerde yeme gerçeği var ki, artık önceliğimizin yemeğin pişmesi olduğunu biliyoruz.