Şirketinizi sevin ama aşık olmayın

Neden böyle bir başlık attım, çünkü aşk kusurları görmeyi önler. Öte yandan şirketiniz mevcut değişim ve dönüşüm döneminde, çok fazla iç ve dış riskle karşı karşıya. Bu riskler, kurumsal zafiyet noktaları ile çakıştığında büyük kayıplar yaşanabilir.

Bu nedenle kusurları görebilir ve tedbir alabilir vaziyette olmanız gerekiyor. Üç alanda zafiyet yaşamanız ve bunun farkında olmamanız bu dönemde sizi oyun dışında bırakabilir. Bunlar strateji, iş modeli ve yönetim yapısıdır.

Strateji geliştirme

 Bu dönemde inovasyona dayalı strateji geliştirmeniz gerekiyor. Sektör ve pazar koşullarına göre birkaç senelik (en az iki) stratejileriniz yoksa, ya da bunlar inovasyona dayalı değilse, geçmiş olsun. Oyunda tesadüf eseri bulunuyor, ya da geçmiş başarılarınızın mirasını yiyorsunuz demektir.

Öyleyse strateji geliştirmeden önce şu soruları yönetim ekibi olarak cevaplamanız gerek: sektörümüz nereye gidiyor, hangi alanlarda değişim yaşıyoruz, değişim hangi faktörlerden tetikleniyor, değişim hangi riskleri ve fırsatları ortaya çıkartıyor, bu fırsatlar, hangi ihtiyaçlardan veya sorunlardan kaynaklı, bu ihtiyaçları ne tür inovasyonlar ile çözerek karşılarız, riskleri nasıl yönetiriz, rekabette nasıl farklılaşmalıyız, bunu hangi proje ve faaliyetler ile hangi zaman diliminde, hangi kaynaklar ile sağlamalıyız?

İş modeli

 İkincisi iş modeli. Önceki yazımda yazmıştım. Stratejiyi hayata geçirmek için bir iş modeli tasarımı ve işletimine ihtiyacınız var. Müşterilerinize değer öneriniz, müşteri segmentleriniz, ürün veya hizmet sunum kanallarınız, müşteri ilişkileriniz, gelir modeliniz, temel kaynaklarınız, faaliyetleriniz, ortaklıklarınız ve maliyet yapınız iş modelinizi oluşturur.

Yine yönetim ekibi olarak toplanıp, bunlara net cevaplar vermelisiniz. Stratejiyi, ancak bu sorulara net cevaplar vererek hayata geçirebilirsiniz. Tabi tam tersi, iş modelinden strateji geliştirmeye veya güncellemeye gitmek de mümkün. Ancak ortada net tanımlanabilir ve çevik bir iş modeliniz yoksa, bu değişim döneminde işiniz zor.

Yönetim yapısı

 Yönetim yapısı, iş modelinin ana motorudur. İş modelindeki unsurların içinde çalıştığı ortamdır. İçinde yönetim tarzı, yönetim sistemleri, organizasyon tasarımı, kültür, kurum içi ve dışı iletişim, karar süreçleri ve yetkinlikler yer alır. Bunlar öyle önemlidir ki, diğer iki alanı doğrudan etkiler. Peter Drucker’ın dediği gibi “kültür stratejiyi kahvaltı niyetine yer”.

Aslında bunların her biri, zafiyet veya uyumsuzluk içindeyse, stratejinizi veya iş modelinizi yeme potansiyeline sahiptir. Örneğin, bir ürün inovasyonu ile ürününüze yeni bir kullanım alanı belirlediniz. Rakiplerden önce, doğru iş modeli ile müşteriye sunmak istiyorsunuz. Kültür ve organizasyon yapısı, iç iletişim veya yetkinlikleriniz, hız, aciliyet veya çevikliği desteklemiyor ise, bu işi ya yapamaz ya da geç kalırsınız.

Bu üç alanda, öz değerlendirme yapın

 Bu üç alanda mevcut durumu ara sıra değerlendirmeniz, iyileştirmeler yapmanız faydalı olur. Bu değerlendirmeyi ekip olarak ve objektif şekilde yapabilmeniz için, işinize aşık olmayı bir tarafa bırakmanız lazım. Kusursuz olduğunuzu düşündüğünüz an, aslında inişe en yakın olduğunuz andır. En güçlü olduğunu sandığınız kurumsal kabiliyetiniz, değişimle beraber en zayıf yönünüz haline gelebilir. Özellikle fiyat rekabeti içinde olan, emtialaşmış, rakiplerden farklılaşmanın zor olduğu bir sektördeyseniz, güçlü yanınız sandığınız kadar güçlü olmayabilir! Stratejileriniz, iş modeliniz ve yönetim yapınızı değerlendirmek için bu alanlarda yazılmış kitaplar ve makaleler, yayınlanmış videolar ve podcastler, hazır anketler mevcut. Arama motorları veya üretken yapay zekâ araçlarından faydalanarak bunlara ulaşabilirsiniz.