Şirketinizi nasıl yönetiyorsunuz?
Şirketlerde iki seviye yönetim vardır. Stratejik yönetim ve operasyonel yönetim. Burada operasyonel yönetimden kastım, günlük faaliyetleri yönetmek, bugünün sorunlarını çözmeye çabalamak. Stratejik yönetim ise başka mesele, geleceği yönetmek, hatta geleceği şekillendirmek ile alakalı. Dolayısıyla ikisi arasında felsefe farkı var.
İkisi de lazım
Çünkü stratejik yönetim ile geleceğe bakıyor, operasyonel yönetim ile o geleceğe giden yoldaki taşları döşüyoruz. Bir anlamda stratejileri günlük faaliyetlere indirgiyoruz. Bir tanesi gidilecek rotayı belirlemek, navigasyona destinasyonu girmek, diğeri o yolda arabayı kurallara uyarak kullanmak.
Birbirlerini tamamlayan felsefeler. Ancak sorun şu ki, pek çok şirkette operasyonel yönetim çoğunlukla tek bilinen ve hakim yönetim tarzı. Sorun burada. Biz yolda kalalım, hoşumuza gidecek bir destinasyon nasılsa buluruz anlayışı hakim! Pek çok şirketin en büyük sorunu, stratejik yönetim uygulamıyor olmaları.
Alice Harikalar Diyarında masalını duymuşsunuzdur. Masalın bir kısmında Alice, ağaçtaki Cheshire kedisiyle karşılaşır ve aralarında aşağıdaki diyalog geçer: Alice: “Hangi yolu izlemem gerektiğini söyler misin?” Cheshire Kedisi: “Nereye gitmek istediğine bağlı bu.” Alice: “Neresi olduğunun önemi yok!” Cheshire Kedisi: “O zaman hangi yol olduğunun da bir önemi yok.” Alice: “Sonunda herhangi bir yere varsın da.” Cheshire Kedisi: “Elbette varacaksın. Eğer yeterince uzun yürürsen.”
Operasyon içinde takılı kalmayın
Pek çok şirketin durumu yukarıdaki diyaloğu en iyi şekilde anlatır. Biz üretelim, müşteri buluruz. Hele bir yatırım yapıp kapasiteyi artıralım, evelallah yurt içi olmasa yurt dışına satılır, çok verimli olursak rekabette ayakta kalırız, kaliteyi önceliklendirirsek kimse bizden vazgeçemez, hadi şu müşteriye teslimatları hızlandıralım!
Bunlar şüphesiz önemli konular ama stratejik değiller. Stratejik yönetim konuya buradan bakmaz. Stratejik yönetim pazarın, müşterinin, teknolojinin, çevrenin ve rekabet ortamının analiz edilmesi, uzun vadeli hedeflerin belirlenmesi ve bu hedeflere ulaşmak için plan ve projelerin uygulanması ile ilgilidir. Yani üründen veya hizmetten değil, pazardaki boşluklardan, ihtiyaçlardan ve bunların inovasyon ile karşılanmasından başlanır.
Hocam bizim tuğla kalınlığında stratejik planımız var demeyin, o stratejik yönetim değil. Sadece bir parçası. Hedefleri koymak önemli ama bunlara yönelik stratejileri, taktikleri, planları ve projeleri de kaynak ve icra boyutu da dahil belirlemek ve bunu operasyonel yönetime yön verir hale getirmek gerek. Operasyonel hedefler ve faaliyetler stratejik hedefler ve taktikleriniz ile uyumlu olmalı.
Kafayı günlük operasyondan kaldırmak gerek
Bunu yapmadan sektörümüz, rakiplerimiz, teknoloji, müşteri nereye gidiyor anlayamayız. Strateji işi beş yıldızlı otellerde tüm yönetim ekibi olarak iki gün kapanıp yapılacak bir arama konferansı değildir. Stratejik yönetim aslında bir sistem ve ona bağlı çalışan süreçlerdir. Stratejik amaç ve hedefler, bunların operasyonel hedeflerle eşleştirilmesi, hattta bireysel hedeflere kadar indirilmesi, bu hedeflere tüm şirketin inanması, motive olması, performansın değerlendirilmesi, çevrenin izlenmesi, değişimin yakalanması, stratejilerin değişime göre revize edilmesi, bunların bir döngü dahilinde yapılmasıdır stratejik yönetim.
Burada kendinize sormanız gereken soru şu; şirketimizi stratejik mi, operasyonel mi yönetiyoruz? Şirkette hakim ajanda inovasyon, farklılaşma, mavi okyanuslar bulma, ARGE, yeni ürün devreye alma süreçleri mi, yoksa rutin operasyonlar mı? İkinci ise, Alice gibi nereye gittiğinizin bir önemi yoktur, oyunda yeterince uzun kalabilirseniz, muhtemelen bir yere ulaşırsınız!