Sınır aşan vergi incelemeleri

Dikkat ediyor musunuz, vergi incelemeleri hem yurt içi hem de yurt dışı gelişmelerle her yönüyle bir değişimden geçiyor.

Yurt içinde;

- Vergi denetimi tek çatı altında, dört grup olarak yeniden yapılandırıldı,

- Vergi müfettişi sayısı hızla 10 binler düzeyine çıkartıldı,

- Vergi denetim standartları daha belirgin ve yazılı hale getirildi, mükellef hakları boyutuyla geliştirildi,

- Uzun süren tam incelemelerin sayısı azaltılırken, risk bazlı, kısa ve konuya özel incelemelerle verimlilik artırılmaya çalışıldı,

- Vergi incelemelerinde çeşitli kaynaklardan toplanan bilgiler ve teknoloji daha fazla kullanılmaya başlandı.

Vergi incelemelerini etkileyecek uluslararası alanda da çok gelişme yaşandı, yaşanıyor. Eski çifte vergileme anlaşmalarının bilgi değişimi maddeleri revize ediliyor, bazı ülkelerle bilgi değişimi anlaşmaları yapılıyor, vergi konularında ikili veya çok taraflı idari yardımlaşma sözleşmeleri imzalanıyor.

Bu konuda yaşanan son önemli gelişme, çok taraflı bir idari yardımlaşma sözleşmesinin onaylanmak üzere TBMM’ye sevk edilmesiyle gerçekleşti.

“Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi" 3 Kasım 2011’de imzalandı. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ile Avrupa Konseyi'nin öncülüğünde hazırlanan ve birçok ülke tarafından imzalanan söz konusu sözleşme 2012 yılında onaylanmak üzere TBMM’ye gönderilmişti ancak önceki hükümet döneminde yasama süreci tamamlanamadı. Sözleşmenin onaylanmasının uygun bulunmasına ilişkin kanun tasarısı 5 Nisan 2016 tarihinde yeniden TBMM’ye gönderildi. 

Sözleşme vergi kayıp ve kaçağıyla mücadelede taraf ülkeler arasında kapsamlı bir işbirliği öngörüyor. İşbirliği kapsamında özetle şu konular var.

Bilgi değişimi

Sözleşme, kapsamlı bir bilgi değişimi öngörüyor. Sözleşme yürürlüğe girip uygulanmaya başladığında;

- Başvuran devletin talebi üzerine, talep bulunulan devlet, başvuran devlete, sözleşme kapsamına giren her türlü bilgiyi sağlayacak, talepte bulunulan devletteki mevcut bilgiler talebin karşılanması için yeterli değilse, bu devlet istenen bilgileri sağlamak için gerekli önlemleri alacak (Talep üzerine bilgi değişimi).

- Taraflar, bazı bilgileri otomatik olarak değişime tabi tutacak (Otomatik bilgi değişimi).

- Bazı durumlarda taraflar sahip olduğu bilgileri önceden talep olmaksızın diğer Tarafa iletecek (Kendiliğinden bilgi değişimi).

Vergi incelemelerinde yardımlaşma

Sözleşmeye göre;

- Uluslararası vergi kayıp ve kaçağından şüphelenildiği durumlarda, eşzamanlı vergi incelemeleri yapılabilecek (Eşzamanlı vergi incelemeleri).

- Bir devletin yetkili makamının talebi üzerine, diğer devletin yetkili makamı, başvuran devletin yetkili makam temsilcilerinin, talepte bulunulan devletteki bir vergi incelemesinin uygun bir bölümünde bulunmasına izin verebilecek (Yurt dışında vergi incelemesi).

Tahsilatta yardımlaşma

Sözleşme, bir devletin talebi üzerine, talepte bulunulan devletin, başvuran devletin vergi alacağının, kendi vergi alacağıymış gibi tahsil etmek için gerekli girişimlerde bulunmasını öngörüyor.

Sözleşme, tahsilatta yardımlaşma talebinin koşulları gerçekleşmese dahi, yani vergi borcu kesinleşmemiş olması durumunda da başvuran devletin vergi alacağını güvenceye almak için diğer devletten koruma önlemleri almasını talep etme hakkı sağlıyor.

Tebligatta yardımlaşma

Sözleşme, talepte bulunulan devletin, başvuran devletin talebi üzerine, yargı kararları da dahil, başvuran devletten gelen kapsama dahil vergilere ilişkin belgelerin, muhatabına tebliğini öngörüyor.

Sözün özü

Sözleşmeyle, mükellef haklarını gözeterek, bilgi gizliliği korunarak, belirlenen kapsam ve prosedürler çerçevesinde, taraf ülkeler arasında vergi kayıp ve kaçağı ile mücadele amacıyla kapsamlı bir işbirliği hedefleniyor. Bu sözlemenin yürürlüğe girmesi ve daha sonra bilgi değişimiyle ilgili olarak yapılacak anlaşmalarla, bu hedef doğrultusunda önemli bir aşama katedilmiş oluyor. 

Dünya küçülüyor.