Sims ve Sargent Nobel ödülü aldı; Shiller (hala) bekliyor

Chris Sims ve Tom Sargent 1980'lerden sonra iktisat okuyanların hocalarından. Bu sene ikisi Nobel iktisat ödülünü paylaştı. Her ikisi de makro iktisat alanına önemli katkılar yaptılar. Bu köşede birkaç sene önce yazılan bir yazıda Sims değil ancak Sargent'ın ismi muhtemel Nobel alacaklar arasında sayılmıştı.

Nobel Komitesi'nin açıklamalarına bakıldığında bu yılki Nobel ödülünün sebebi ilginç bir şekilde açıklanmış. Ödülün "makro iktisatta sebep ve etki" üzerindeki katkıları sebebiyle bu iktisatçılara verildiği söylenmiş. Yani "sebepsellik" değil değişkenlerin "karşılıklı etkileşimi" vurgulanmış. Sims'in geliştirdiği hem güçlü hem basit "vector auto-regression" yöntemi özellikle parasal ve maliye şoklarının ekonominin diğer değişkenleri üzerindeki etkilerini "gerçek zamanda" laboratuar ortamına almamızı sağlıyor. Sargent'in ise esasında ilgi sahası çok geniş. Nobel ödülü almasına sebep gösterilen yukarıdaki katkıları, dinamik makro ekonomik modellemeye ve diğer katkılarına eklenmeli.

Sargent'ın, tanınmış bir iktisat hocası olduktan sonra dahi her dönem mutlaka yeni dersi öğrenci olarak dinlediği bilinir. Bu ders doktora ve yüksek lisans değil lisans dersi de olabiliyordu. Dahası ders aldığı bölümlerin fizikten felsefeye kadar değişik bir yelpazeye yayıldığı söylenirdi. Bu dinamizm Sargent'a 2011 yılında dahi bir çok makale yazdırdı. Oysa ABD'nde dahi "tenürünü" almış hocaların yayın / araştırma iştahı hızla kesir. Bu konuda Türkiye'den bahsetmeye gerek yok zaten.

Sargent ve Sims'in aldığı ödül Nobel Komitesi'nin düşünce tarzı ve bundaki değişiklikleri de yansıtıyor. Önceki yıllarda Stiglitz ve Krugman'ın aldığı ödüller piyasa bozukluklarını ya da standart "hikayeden" farklı işleyiş tarzlarını araştıran iktisatçıları öne çıkarmıştı. Geçen seneki ödüller de benzer yorumlanabilir.

Bu seneki ödüller ise standart hikayenin denge noktası etrafında nasıl seyrettiğini (şoklar altında) açıklamaya çalışan yöntemler geliştirmeleri sebebiyle Sims ve Sargent'a verildi.

Bir süredir Chicago ve türevi iktisatçıların Nobel ödülü alamaması krizin ekonomi teorisi üzerindeki şokunun etkisiyle olsa gerek. Bu senenin başında Stiglitz mevcut iktisat kitaplarının yeniden yazılması gereği üzerinde durmuştu. Stiglitz, mevcut makrokonomi teorisi ve dolayısıyla temel kitaplarının piyasaların her zaman ve her şartta mükemmel işlediği ideal bir durumun genelleştirilmesine dayalı olduğunu ve bu teorik çerçevenin değiştirilmesi gerektiğini söylüyor.

Ben kendi adıma Robert Shiller'in Nobel ödülünün neden bu kadar geciktiğini anlamaya çalışıyorum.