Şimdi toparlanma zamanı
FED faiz artışı aralık ayını, ulusal ekonominin canlanma umutlarıysa 2016’yı işaret ediyor. Tarım dışı istihdam 183K beklenirken 271K gelince faiz artışındaki ibre, 2016’nın ilk çeyreğinden 2015’in Aralık ayına döndü. Aynı zamanda manşet işsizlik istatistiği de yüzde 5’e geriledi. Bu manşet rakama işgücünün marjinal kazanımlarıyla parttime çalışanlar da eklenmeli ve geniş tanımlı işsizlik de incelenmelidir.
Bu rakam tek haneyi denedi. Geniş tanımdaki işsizliğe FED yetkililerince büyük önem veriliyor. Öyleyse fark analizi de önemlidir. İşsizlikteki geniş tanımla (yüzde 9.8) resmi tanımın (yüzde 5) farkı yüzde 4.8 ile en dip seviyesinde. Düşüş karar. Farkın sert düşüşündeki motor, gerçek işsizlik kanadından. Bu, ekonomik aktivite ivmesinin tabandan geldiğini ve sağlam temellere oturduğunu ifade ediyor. Bu veriye kadar faiz artışı ve zamanlaması ortadaydı. Bugün için aralık ayına kesin gözüyle bakıyoruz. Artışın miktarını tartışıyoruz, ne tür mesajlar verebileceğini ölçüp biçiyoruz.
ABD’nin kesinleşen aralık faiz artışıyla bizdeki eylül sanayi üretimini birlikte değerlendirmek gerekiyor. Ekonomide taşlar yerinden oynadı. Dinamik 2009-2010 benzeri bir toparlanma sürecine ihtiyaç duyuyoruz. Üçer aylık sanayi üretimi (SÜ) ortalamaları, 2008 küresel sistemik krizinde çökmüş, 2010 yılbaşında toparlamıştı. Şimdi, sağlamlaştırmak zorunda olduğumuz üç dinamiğimiz vardır. İlki tasarruf, ikincisi yapısal reform, üçüncüsü uluslararası iş ve kamu hukuku… Zaman zaman ekonomimizdeki dinamizm, toparlanma gücümüze yansıyor. Aynı zamanda güçlü de kan kaybedebildiğimizi hiç unutulmamalıdır.
2010-2015 SÜ düşüş trendi, 2014-2015 trendinde de sürdürülüyor. Nihayet 2015 3.çeyreğinde sıfırlanıyor. SÜ’deki bu sıfırı, 2012’nin son çeyreğinde biz bir kez daha görüyoruz. Toparlanmayı değişen politikalarımız sürüklüyor. Faizi düşük tutup kurun istediği artışına izin veriyoruz. 2012’de başlayan toparlamamız, 2014 seçim öncesine dek devam ediyor. Sonrası malum; ekonomi seçimlerle kafa kafaya çarpışıyor ve yine dibi boyluyoruz. Şimdi toparlanma zamanı.
