Silikon Vadisi'nde kadın olmak

Tim Cook, Larry Page, Steve Ballmer, Mark Zuckerberg, Jeff Bezos, Paul Otellini... Silikon Vadisi'nin en büyük şirketlerinin CEO'ları. Ortak özellikleri: Erkek olmak.
Bugün Fortune 500'de yer alan teknoloji şirketlerinin sadece yüzde 11'inde kadın yöneticiler görev alıyor. Teknoloji sektöründe kadınların oranı ise yüzde 25 civarında. Fakat son dönemde izlenen önemli gelişmelerden birisi, teknoloji şirketi kuran kadınların sayısındaki artış. Sektör uzmanları teknoloji sektörüne kadın eli değmesinin çok önemli değişimleri beraberinde getireceğini ifade ediyorlar. Tüketici verilerinin kişiselleştirilmesi; kullanıcılar ve şirket arasında tutkulu bir bağ kurulması beklenen değişimlerin başında geliyor.
Bu değişimin en somut örneklerinden birisi Facebook COO'su Sheryl Sandberg. Mark Zuckerberg ve Silikon Vadisi'nin diğer isimleri, uzun bir süredir Sheryl Sandberg'in güçlü bir kadın olduğunu biliyorlardı, fakat Facebook'un halka açılma kararının ardından tüm dünya bu gerçeğin farkına vardı.
295 bin dolar maaş, 85 bin dolar prim ve 30.4 milyon dolarlık hisse ödülü alan Sandberg, 2011 yılında 30.87 milyon dolarlık kazanca ulaştı. Bu oran şirketin CEO'su ve kurucusu Mark Zuckerberg'in yılda kazandığı 1.49 milyon doların oldukça üzerinde. Zuckerberg, 483 bin dolar maaş, 220 bin dolar prim ve diğer ödemelerle birlikte 783 bin dolarlık bir gelir elde etti. Tabii ki şirketin halka arzından en karlı çıkacak isim Zuckerberg olacak. Halka arz sonrasında Facebook'un değerinin 100 milyar doları bulması bekleniyor. 1.9 milyon Facebook hissesi bulunan Sandberg'in kısa bir süre sonra 1.6 milyar dolarlık kadın olması kaçınılmaz.
Dünya Bankası, ABD Maliye Bakanlığı deneyimleri olan Sandberg, 2000-2006 yılları arasında Google'ın Küresel Online Satış ve Oparasyonlar Başkan Yardımcısı olarak görev aldı.  42 yaşındaki Sandberg, 2008 yılında önce bir Noel partisinde, daha sonra da Davos'ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda Mark Zuckerberg ile tanışmasının ardından, Google'dan ayrılıp Facebook'a geçti. Bu tarih itibariyle etkileyici bir sosyal ağ olan Facebook, güçlü ve odaklı bir iş modeline dönüştü. Sandberg bugün Zuckerberg'ten sonra, Facebook'un "vazgeçilmez ikinci ismi" konumunda.
Sandberg öncesinde 70 milyon kullanıcısı bulunan ve net bir iş modeli olmayan Facebook, Sandberg'ten sonra kullanıcı sayısını 845 milyona, gelirini 3.6 milyar dolara, karını ise 1 milyar dolara taşıdı. Sandberg sadece rakamlarda değil, şirketin kadına bakışına da çok önemli bir değişim getirdi. Her konuşmasında kadınlardan bahsetti, kadınları hem teknoloji dünyasına, hem de Facebook'a davet etti. İnsan Kaynakları ve Platform ve Mobil Pazarlama bölümlerinin başına kadın müdürler getirdi. Kadınların hem çocuk sahibi olup, hem de kariyer yapabileceklerini savunmaktan vazgeçmedi.
Silikon Vadisi'nde kadınlar için rol model
Sandberg, bugüne kadar erkek egemen bir yapıya sahip olan Silikon Vadisi'nde kadınlar için bir rol model olarak ön plana çıkıyor. "Ayağınızı gaz pedalından çekmeyin" diyen Sandberg, kadınların gücünden son derece emin. Sabdberg'in yaptığı konuşmaların videoları Youtube'da 200 binin üzerinde tıklanmış durumda. Hatta bazı konuşmaları Harvard ve Stanford Üniversiteleri'nin programına dahil edildi.
Sandberg'ten önce Silikon Vadisi'nde rol model olan başka kadın yöneticiler de vardı aslında. Google yönetcileri Marissa Mayer ve Susan Wojcicki; e-Bay'in eski CEO'su olan ve şimdi de HP'yi yöneten Meg Whitman; HP'nin eski CEO'su Carly Fiorina; Yahoo'nun eski CEO'su Carol A. Bartz bu isimlerden bazıları. Fakat sektör analistlerine göre, bu isimlerden hiç biri "kadın davasını" Sandberg kadar üstlenmedi.
Uzayda tek kadın olmamak için Sandberg'ten üç öneri
Peki teknoloji sektöründe kadın yöneticilere pek fazla rastlanmamasının nedeni ne?
Duke Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, teknoloji şirketlerinin yönetiminde kadınlara rastlanmamasının başlıca nedeni, kız çocuklarının bilim ve mühendislik bölümlerinde okumaya özendirilmemesi. Bir diğer neden ise teknoloji sektöründe kadınların önünde bir rol model bulunmaması. Silikon Vadisi'nin Steve Jobs, Bill Gates, Mark Zuckerberg gibi "idol" isimlerinin tamamı erkeklerden oluşuyor. Fakat kadınlar da bu konuda boş durmuyor. Kadınlar tarafından atılan en önemli adım ise ağ oluşturmak. 
The Ewing Marion Kauffman Foundation bu konuya odaklanmış vakıflardan birisi. Vakıf Women 2.0 ve Astia'nın yanı sıra, teknoloji sektöründeki kadın girişimcileri destekleyen programlara finansal destek sağlıyor. Women 2.0'ın kurucularından Shaherose Charania, Silikon Vadisi'ndeki kadın girişimciliğinin son üç yıl içinde iki kat artığını ifade ediyor.
ABD genelinde mühendislik ve bilgisayar bölümü mezunlarının yüzde 20'sinden daha azını kadınları oluşturuyor. Sandberg de, popüler kültürün bu kapsamda çok önemli bir rol oynadığını dile getiriyor. Sandberg'in bu yönde verdiği örnek oldukça ilgi öçekici: "Star Wars oynayan oğlum bana,'Büyüdüğüm zaman, uzayda yaşamak istiyorum. Star Wars kahramanlarından biri olacağım' dedi. Ben de bunun üzerine, onunla birlikte gideceğimi, çünkü onun yanında yaşamak istediğimi söyledim. 'Benimle gelemezsin. Kız kardeşimi çağırdım. Uzayda sadece tek bir kız var' cevabını verdi bana. Önce güldüm, sonra fark ettim ki, bu filmlerde sadece tek bir kız var." Peki kadınlar ne yapmalı? Sandberg'in üç önerisi var:
. Kadınların masaya oturup pazarlık etmeleri gerekiyor. Çalışma hayatına giren erkeklerin yüzde 57'si maaşları hakkında pazarlık yapıyorlar. Maaşları hakkında pazarlığa oturan kadınların oranı ise sadece yüzde 7.
. Evde, partnerinizin gerçekten partner olduğundan emin olun. Genel olarak ev işlerinin üçte ikisi; çocuk bakımının ise dörtte üçü kadınların üzerinde.
. İstifa etmeden, işi bırakmayın. Bir kadın çocuk sahibi olmaya karar verdiği zaman, herhangi bir iş için istekli olmuyor; yeni bir işe talip olmuyor. Bir başka şekilde ifade etmek gerekirse, eğer kadınlar çocuk için ara vermeden önce istedikleri işi yapamazlarsa, çocuktan sonra bir daha iş dünyasına geri dönmüyorlar.
 

Teknoloji devlerinin başındaki kadınlar
. IBM'in elbise giyen bir CEO'ya sahip olması tam yüzyıl sürdü. IBM'in ilk kadın CEO'su olan Virginia Rometty gerek IBM gerekse teknoloji sektörü için sembolik bir değişime imza attı.
. Xerox CEO'su Ursula Burns, Fortune 500 şirketlerine hizmet vererek  göreve geldiği 2009 yılından bu yana şirketin karlılığını önemli ölçüde artırdı.
. Hewlett-Packard CEO'su Meg Whitman, Carly Fiorina'dan sonra şirketin ikinci kadın CEO'su.  Hewlett-Packard öncesinde eBay'in CEO'su olan Whitman, şirketi online açık artırma ve satış devine dönüştürmeyi başardı.
. Oracle'ın iki başkanından biri olan Safra Catz, aynı zamanda şirketin CFO'su konumunda. Her ne kadar teknoloji sektörünün en fazla saygı gören kadın yöneticilerinden biri olsa da, Catz, Oracle kurucusu ve CEO'su Larry Ellison'un ardından ikinci isim olmaya devam edecek.
. Advent Software kurucusu ve CEO'su Stephanie DiMarco, çok tanınan bir isim olmasa da, Wall Street'in en iyi finans yönetimi yazılımı geliştiricisi olarak tanımlanıyor. Advent Software'in değerinin 28 million dolar civarında olduğu ifade ediliyor.
. DuPont'un CEO'su Ellen Kullman, General Electric'te görev aldıktan sonra 1988 yılında DuPont'a geçti. Dupont, 44.9 milyar dolarla IBM ve HP'nin ardından, 44.9 milyar dolarlık piyasa kapitalizasyonu ile başında kadın CEO bulunan en büyük teknoloji şirketlerinden birisi.