Silah şirketleri borsada vuruldu

ABD'de yaşanan katliamın ardından, Smith&Wesson, Sturm, Ruger&Company gibi New York borsasında işlem gören şirketlerin hisse değerleri yüzde 10'lara varan düşüş görüldü.

ABD'de bir okulu basarak 20'si çocuk 26 kişiyi öldürdükten sonra intihar eden Adam Lanza, ülkede silah yasasını yeniden gündeme getirdi. ABD'de silah edinmeyi zorlaştıracak yasal düzenlemelerin gelebileceği yönünde işaretler verilmeye başladı.

Barack Obama, geçtiğimiz hafta yaşanan trajedinin tekrarlanmaması için gerekli olan tüm önlemleri alacağını açıkladı. Fakat Obama'nın işi kolay değil. ABD nüfusu bugün 312 milyon kişiye ulaşıyor. Ülkedeki silah sayısı 270 milyon. ABD, dünyanın en "silahlanmış" ülkesi.

ABD'de her ay satılan silah sayısı bir milyonun üzerinde. FBI'ın silah taşıma izni veren servisi NICS verilerine göre, geçtiğimiz sene 16.5 milyon silah izni talebi başvurusunda bulunuldu.

ABD'de her sene silah kurşunu ile hayatını kaybedenlerin sayısı 30 bine ulaşıyor. Bu rakam Suriye'de yaşanan çatışmalarda hayatını kaybedenlerden daha fazla. ABD'de 1966-2010 yılları arasında 179 kişi silahlı saldırıya maruz kalarak hayatını kaybetti. 1980'li yıllarda 18 kişi; 1990'lı yıllarda 54 kişi, 2000'li yıllarda ise 87 kişi bu nedenler hayatını kaybetti. 

ABD tarihinde yaşanan en ölümcül 12 katliamın yarısı son beş sene içinde gerçekleşti.
Bu da durumun gittikçe daha vahim bir boyut aldığının göstergesi. Fakat ilginç olan konu, katliam sayısının artmasına rağmen, silahı olan ABD vatandaşlarının sayısının düzenli bir şekilde azalıyor olması.  Geçtiğimiz 30 yıl içinde, silahı olan nüfusun toplam nüfus içindeki payı üçte birden, yüzde 20'ye geriledi. Fakat silah sayısında bir azalma yok.

Öyle ki ABD nüfusu ile ülkedeki silah sayısı neredeyse eşit duruma geldi.

Pew Araştırma Enstitüsü rakamlarına göre ülkede silah yasalarının sertleştirilmesini isteyenlerin oranı yüzde 45. Yirmi yıl önce yüzde 60 seviyesinde olan bu oran, her sene düşümeye devam ediyor.

2007 yılında 32 kişinin ölmesine neden olan katliam bile bu durumu değiştirmekte etkili olamadı. Son 20 yıldır bu yönde hiçbir yasal önlem alınmadı.

En son Clinton tarafından on yıl boyunca uygulanan silah satışı yasağı, 2004 yılında kaldırıldı. O günden bu güne kadar da kimse silah yasağını gündeme getirmedi.
Bazı yabancı yorumcular, üçüncü bir seçim zaferi hedefi olmayan Obama'nın, silah lobisine karşı koyabileceği görüşündeler.

Başkanlık sözcüsü Jay Carney, Obama'nın silah satışının yasaklanmasını her zaman desteklediğini dile getirirken, Obama Ocak ayında silah satışının kontrolüne dair yeni plan açıklanacağı bilgisini verdi.

Bu arada Beyaz Saray'ın internet sayfasında yaklaşık 172 bin kişi silah kullanımının devlet kanalıyla kontrol edilmesi için imza topladı. "We the People" isimli sayfada, "Silah dağıtımı ve kullanımı devlet kanalıyla kontrol edilsin" isimli dilekçenin eyleme dönüşüp resmiyet kazanması için 25 bin imza yeterli olacak.

New Jersey'de ise halka yapılan "silahlarınızı iade edin" çağrısı kapsamında, bin 137 silah 6 bin dolara varan hediye kartları karşılığında iade edildi.

Yüzde 10'a varan düşüş

Silah satışının sınırlandırılması ya da yasaklanmasına yönelik yorumların arttığı bir ortamdan, silah şirketlerinin etkilenmemesi beklenemez. Nitekim son yaşanan katliamın ardından, Smith&Wesson, Sturm, Ruger&Company gibi New York borsasında işlem gören şirketlerin hisse değerleri yüzde 10'lara varan düşüşler gösterdi.

Bazı fon yönetecileri yatırımcıların aşırı tepkili davrandıklarını ifade ediyorlar. Sturm Ruger'in uzun vadeli hissedarlarından biri olan Morgan Dempsey Sermaye Yönetimi Araştırma Direktörü Brian Rafn, CNN Money'deki açıklamasında, geçmişte silahlanmaya karşı yasaların, silah satışını düşürmediğini, tam tersine insanları daha fazla silahlanmaya yönlendirdiğini ifade ediyor.

Tüm bunların yanı sıra, silah sahipliğinin Amerikan kültürünün bir parçası olduğunu savunanlar, silah karşıtı herhangi bir düzenlemenin silah hakları aktivistlerinin tepkisine neden olacağını düşünüyorlar. Özellikle Ulusal Silah Birliği bu yönde siyasi bir güce sahip.

Şirketlerden yapılan açıklamalarda ise, satışların son dönemde yükselişte olduğu dikkat çekiyor.

Smith&Wesson'un ağustos-ekim dönemi satışları rekor kırarak 136.6 milyon dolara ulaştı. Şirketin satışları son bir yıl içinde yüzde 48 artış göstermiş durumda.
Sturm, Ruger & Company'nin satışları ile 2012'nin üçüncü çeyreğinde bir önceki yıla oranla yüzde 47 artış gerçekleştirdi.

ABD'de küçük ebatlı silah endüstrisinin cirosu 2.3 milyar dolara ulaşıyor. Sektörün 10 bin kişiye istihdam sağlıyor.

Bu arada silah kullanımını destekleyen bir diğer kuruluş Ulusal Avcılık Sporları Vakfı'nın verdiği rakamlar daha yüksek: Vakfa göre silah ve avcılık malzemesi sektörünün cirosu 4 milyar doların üzerinde; sağladığı istihdam ise 98 bin kişiden fazla.

Demokrasi ve şiddet

Yaşanan katliamın ardından L'Express dergisine açıklamalarda bulunan "Amerikalılar ve Silahlar: ABD'de Şiddet ve Demokrasi" kitabının yazarı Didier Combeau, ABD'deki silahlanmanın boyutlarına dair oldukça korkutucu bir tablo çizen bir diğer isim. İşte Combeau'nun yorumlarından bazı satır araları:

• ABD'de silahlara yönelik net istatistikler yok; tek veriler yeni silah satışlarını yansıtıyor. Silah sayısının yaklaşık 350 milyon olduğu ve hane halkının yüzde 25'inde silah bulunduğu tahmin ediliyor. Silah taşıma kırsal kesimler ve güney eyaletlerde daha yoğun. Silah satışlarının yanı sıra, ABD'de her sene 4 bin silah fuarı düzenleniyor. Bu fuarlarda ikinci el silahlar da satılıyor ve bu silahlar kayıt altına alınmıyor.

• Silahla öldürülenlerin sayısı bölgelere göre değişiyor. Buna en fazla maruz kalanlar ise genç zenciler. 2007 yılında Afro-Amerikalılar toplumun yüzde 13'ünü temsil etmelerine rağmen, silahlı saldırılarda ölen nüfusun yüzde 49'unu oluşturuyorlar.  
• Silahların dolaşım özgürlüğünü savunan Ulusal Silah Birliği üyeleri 3-4 milyona

ulaşıyor. Sayıları çok fazla olmasa da, oldukça aktifler. ABD'de yasaların silahları özgür bırakmasının nedeni, despotlaşan bir hükümete karşı silahlanmayı savunmasından kaynaklanıyor. Onlar için, silahlanma özgürlüğünü ortadan kaldırmak, ülkenin despotlaşması anlamına geliyor. Amerikan anayasası federal hükümetin hareket kabiliyetini kısıtlıyor.

Wal-Mart'ta yarı otomatik silahlar tükendi
Obama'nın silah satışına kontrol getireceğini açıklamasının ardından, silah dergisi satışlarında patlama yaşanırken Wal-Mart'ta satılan yarı otomatik silahlar Pennsylvania, Kansas ve Alabama'nın dahil olduğu beş eyaletteki mağazalarda tükendi. Bu arada Wal-Mart, Newtown katliamında kullanılan silaha benzer silahları satmaya devam edeceğini açıkladı.
Wal-Mart'ın ABD'deki 3 bin 800 mağazasının bin 800'ünde silah satışı yapılıyor. Newtown'da kullanılan silahın benzerlerinin satıldığı mazğaza sayısı ise bin 200.
Silah satışına 2011 yılında başlayan Wal-Mart, bu kararın ardından, sokaklarda silah kullanımının artmasına katkı sağlamakla eleştirilmişti.