Sigorta primlerinin KDV iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesi
Celal ÖZCAN / PwC İş ve Sosyal Güvenlik Kıdemli Danışmanı
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre, işverenler çalıştırdıkları sigortalılardan dolayı tahakkuk edecek prim borçlarını, ilgili olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar SGK ile anlaşmalı olan bankalara ödemeleri gerekmektedir.
Prim borçlarının yukarıda belirtildiği şekilde normal yolla (nakit veya banka yoluyla) ödenmesinin yanı sıra Katma Değer Vergisi (KDV) iade alacağından mahsup yaptırılmak suretiyle de ödenmesi mümkündür.
5510 sayılı Kanun’un 88’inci maddesi ve SGK İşveren Uygulama Tebliği’nin “Prim Borçlarının Katma Değer Vergisi İade Alacağından Mahsup Suretiyle Ödenmesi” başlıklı 6’ncı bölümünde yapılan düzenleme uyarınca, işverenlerin mahsup talebinde bulundukları ayda muaccel olan prim borçlarının ödeme sürelerini izleyen 15 gün içinde mahsup suretiyle ödenmesi halinde, yasal süresi içinde ödendiği kabul edilmek suretiyle SGK tarafından herhangi bir gecikme cezası/gecikme zammı uygulanmamaktadır.
Dolayısıyla, prim borçlarının KDV iade alacağından mahsup yaptırılmak suretiyle ödenmesinde işverenlere 15 gün ilave süre verildiğinden, Maliye’den KDV alacağı olan işverenlerin prim ödemelerinde bu yolu tercih etmeleri kendilerine önemli bir avantaj sağlamaktadır.
Mahsuptaki 15 günlük süre 20 güne çıkarılmış
Bu çerçevede, hem prim borçlarının KDV iade alacağından mahsup edilmesi ile ilgili işlemlerin sonuçlandırılmasında Maliye teşkilatının rahatlatılması, hem de işverenlerin mahsup işlemlerindeki gecikmelerden kaynaklanan mağduriyetlerinin ortadan kaldırılması amacıyla, 28 Kasım 2013 tarihinde SGK İşveren Uygulama Tebliği’nde yapılan değişiklikle, 21/08/2013 tarihinden geçerli olmak üzere prim borçlarının KDV iade alacağından mahsup edilmesi suretiyle ödenmesindeki 15 günlük süre 20 güne çıkarılmıştır.
SGK İşveren Uygulama Tebliği’nin 6’ncı bölümünde yapılan yeni düzenleme uyarınca, prim borçlarının KDV iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesinin talep edilmesi durumunda, primin en geç ödenmesi gereken yasal süre; primin ilişkin olduğu ayı takip eden ayın sonu (vade) yerine, vadeyi izleyen yirminci gün olacaktır.
Örnek: 2014/Nisan ayına ait prim borcunun, KDV iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesinin talep edilmesi halinde, sigorta primine denk gelecek iade tutarının, ilgili vergi dairesince 20/6/2014 tarihine kadar (bu tarih dahil) SGK’ya aktarılması halinde, söz konusu aya ait primler yasal süresi içinde ödenmiş kabul edilecektir.
Yirminci günün resmi tatile rastlaması ve bu nedenle prim borçlarının yirminci günü takip eden ilk iş günü içinde mahsup edilmesi halinde de yine primler yasal süresi içinde ödenmiş kabul edilecektir.
Gecikme cezası/gecikme zammı hesaplanacak
Cari aya ilişkin prim borçlarının yasal ödeme süresinin sona erdiği tarihi izleyen yirmi günlük süre içinde KDV iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesi sırasında, mahsup edilen tutarın prim borcunun tamamını karşılamaması durumunda, mahsup edilen kısım yasal süresi içinde ödenmiş sayılacak, buna karşın ödenmemiş kısmı, yirmi günlük süre dikkate alınmaksızın, yasal ödeme süresinin sona erdiği tarihten ödemenin yapılacağı tarihe kadar gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle ödenecektir.
Cari aya ilişkin prim borçlarının yasal ödeme süresinin sona erdiği tarihi izleyen yirmi günlük süre geçirildikten sonra katma değer vergisi iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesi halinde ise, söz konusu borçlara, yine yirmi günlük süre dikkate alınmaksızın, yasal ödeme süresinin sona erdiği tarihten ödemenin yapılacağı tarihe kadar gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanacaktır.
Örnek: 2014/Mart ayına ait prim borcunun, KDV iadesi alacağından mahsup suretiyle ödenmesinin talep edilmesi halinde, sigorta primine denk gelecek iade tutarının, ilgili vergi dairesince 20/5/2014 tarihine kadar SGK’ya aktarılmaması halinde, söz konusu aya ait primler yasal süresi içinde ödenmemiş sayılacağından yasal ödeme süresinin sona erdiği 30/4/2014 tarihini takip eden günden, ödemenin yapıldığı tarihe kadar gecikme cezası ve gecikme zammı hesaplanacaktır.
Sonuç olarak; cari ay prim borçlarının KDV iade alacağından mahsup yaptırılmak suretiyle ödenmesindeki onbeş günlük ilave sürenin yirmi güne çıkarılması, zaman zaman mahsup işlemlerinin ilgili vergi dairelerince süresinde sonuçlandırılamaması nedeniyle işverenlerin gecikme cezası/gecikme zammı ödeme, prim teşviklerini kaybetme gibi yaşadıkları sıkıntıları önemli ölçüde kaldıracak olması nedeniyle olumlu bir düzenleme olarak değerlendirilmektedir.
KDV iadesinin gecikmesi işveren primi teşviklerinin kaybına yol açmakta
İşverenlerin prim borçlarının KDV iade alacağından mahsup edilmesi yönündeki taleplerinin zaman zaman Maliye teşkilatı tarafından 15 gün içinde yerine getirilememesi nedeniyle, bazı işverenlerin gecikme cezası/gecikme zammı ödeme, daha da önemlisi cari ay primlerinin süresinde ödenmemiş olmasına bağlı olarak ilgili aydaki bazı sigorta primi teşviklerinden yararlanma haklarını kaybetme durumu
ile karşı karşıya kalabilmekteydiler.