Sigaranın dumanı...

Türküde "Sigaranın dumanı/Yoktur yarin imanı" denir. Ama sigaradaki nispi vergilerin sonucunda gelinen noktada hem tiryakiler, hem üreticiler bu türkünün sözlerini "Sigaranın dumanı/Yoktur ÖTV'sinin imanı" olarak değiştirmeye başladıkları için, bu yılbaşında geri alınan ve 2013 Ocak ayında yürürlüğe girecek olan ÖTV'yi yüzde 65'ten 69'a çıkaran nispi vergilendirme sisteminin, değiştirilerek maktu vergiye geçilmesi önerileri tartışılıyor.
Sigarada nispi olarak alınan ÖTV yeni bir düzenleme olmaması halinde yılbaşında yüzde 65'ten 69'a yükseltilecek. Ancak bu konuda farklı kurumlar ve üreticilerden farklı değerlendirmeler yapılıyor. Üretici firmalar da vergilendirme yönteminin nispi vergilendirmeden maktu vergilendirmeye geçilmesi talebini ortaya koyuyorlar. Bu konuda görüş bildiren bir rapor da Merkez Bankası uzmanlarınca kaleme alınmış durumda. Geçen yıl enflasyon üzerindeki olumsuz etkisi nedeniyle zammın bir kısmı ertelenmişti. 2013 yılı başında yürürlüğe girecek zam, bu ertelenen zam olmasına karşın, yeni arayışlar sürüyor.
Yılbaşında enflasyonu azdıracağı düşüncesiyle ÖTV'nin ertelemesine karşın bu yılın ilk on ayında tütün mamullerinden elde edilen vergi gelirinde artış olduğu görülüyor. 2011 yılının 10 aylık döneminde 13.1 milyar liralık tütün mamulleri vergi tahsilatı, bu yılın aynı döneminde yüzde 30'luk bir artışla 17 milyar liraya yükselmiş durumda.
Sigaraya zam konusu karşısında farklı grupların farklı beklentileri söz konusu:
Hükümet ve Maliye bakanlığı bir yandan artan bütçe açığının kapatılmasına yardımcı olacağı için vergi artışı ve sigara zammını öngörüyor. Bizde 4.55 dolar olan sigaraya eşdeğer sigaraların komşu ülkelerde 0.98 dolar ile 3.42 dolar arasında satılmasının özellikle 1.5 dolar ve altındaki ülkelerden kaçak sigara girişine yol açtığı biliniyor. Kaçak sigara piyasasının Türkiye'yi 2 milyar dolarlık bir vergi kaybına uğrattığı tahmin ediliyor.
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bizde 4.55 dolara satılan sigara nedeniyle komşu ülkelerden kaçak girişi olmasını önlemek için Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü üyesi ülkelerine 1-1.5 dolar seviyesindeki sigaralardan aldıkları vergiyi artırmalarını istediği bilgisi arkadaşımız Önder Barlas'ın haberinde yer alıyor.
Enflasyona olumsuz etkisi karşısında zammı geri alırken Devlet Bakanı Ali Babacan, Merkez Bankası ve TÜİK'e izlenmesi gereken yol konusunda çalışma yapıp rapor hazırlamalarını istedi. Merkez Bankası uzmanlarınca hazırlanan raporda nispi vergilendirmeden maktu vergilendirmeye geçilmesi ve altı ayda bir enflasyona endekslenmesi önerildi. Sigara üreticisi kurumlarda maktu vergilendirme sistemine geçilmesinin uygun olduğu görüşündeler. Eğer bu öneri hayata geçerse sigara üreticileri buna göre fiyat belirleyecekler. Bazı firmalar zammı aynen uygularlarken, bazı firmalar zammı rekabet için uygulamaya bilecekler veya az uygulayacaklar.
Merkez Bankası raporunda yer alan öneri sigara zamlarının enflasyonu birden sıçratıcı olumsuz etkisini ortadan kaldırmak amacını da içeriyor. 
2012 yılının on aylık rakamları zaten tütün mamulleri vergi gelirinde bir artış ortaya koyduğu görülürken, yılbaşına kadar sigarada vergilendirme sisteminde bir değişiklik olabileceği üzerinde duruluyor. Bu yöndeki arayışların ortaya çıkardığı nispi vergilendirme yerine maktu vergilendirmenin gündeme alınabileceği belirtiliyor. Ancak, bütçe açığının arttığı dönemde onun azaltılmasına yardımcı olan tütün mamulleri gelirlerinin düşmeden, belli oranda artışının süreceği bir modelin ne olabileceği de hala tartışma ve araştırma gündeminde yer alıyor.