Sıfır emisyonlu teknolojiler kömürün yerini alıyor
Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü (IEEFA), Uluslararası Enerji Ajansı’nın (UEA) yayımladığı "2018 Dünya Enerji Görünümü" raporunu (DEG 2018) yorumladı. Bu yorumda iki nokta ön plana çıkıyor. Birincisi, kömürün uzun vadede yapısal bir düşüşe mahkûm olduğu, ikincisi ise enerji kaynaklı karbon emisyonlarının Paris Anlaşması’nın hedefl erine rağmen yükselmeye devam etmesi. Bu iki tespit, Uluslararası Enerji Ajansı’nın “2018 Dünya Enerji Görünümü” (DEG 2018) raporunda öne çıkan iki önemli nokta. Rapor aynı zamanda, rüzgâr ve güneşin dünyadaki en önemli üç enerji kaynağından ikisi olduğunun altını çiziyor. UEA, hem küresel iklim değişikliğini tetikleyen hali hazırdaki politikaları ve Paris Anlaşması’nın hedefl eri doğrultusunda küresel ısınmayı iki derecenin altında tutmak için atılacak adımları kapsayan birbirinden farklı senaryolarda küresel enerji talebini modelliyor.
Küresel kömür talebinde 2017’de yüzde 4.9’luk bir düşüş öngören UEA, son raporunda bu projeksiyonunu yeniliyor ve 2040’ta küresel kömür talebinde, bir önceki orandan yüzde 3.5’lik daha fazla düşüş yaşanmasını öngördüğünü açıklıyor. Böylece yeni raporda, sadece son iki yılda kömür talebindeki düşüş öngörüsünde yapılan revizyon toplamı yüzde 8.3’e ulaşmış oluyor. Bu oran Avustralya’nın 2017’deki kömür ihracatının üç katına tekabül ediyor. UEA’nın 2018 Yeni Politikalar Senaryosu, 2040 için 4.412 milyon tonluk kömür talebi öngörürken, Sürdürülebilir Kalkınma Senaryosu 1.609 milyon ton kömürle yüzde 64 oranında daha düşük bir talebi işaret ediyor.
KÖMÜRÜN UZATMALI VEDASI BAŞLADI IEEFA
Avustralya ve Asya Enerji Finansmanı Çalışmaları Direktörü Tim Buckley, küresel kömür talebinde yaşanacak yeni düşüşlerin şaşırtıcı olmadığını söylüyor.
Buckley, “Senaryoların her ikisi de küresel kömür ticaretinde yıllık yüzde 3.7’lik bir düşüş öngörüyor. Sıfır emisyonlu teknolojilerin kömürün yerini aldığını görebiliyoruz” diyor. Buckley yorumlarını şöyle sürdürüyor: “Sürdürülebilir Kalkınma Senaryosu küresel elektrik sektöründeki kömür kullanımının 2040’ta yüzde 80 azalarak 732 milyon ton kömür eşdeğerine (Mtce) düşeceğini öngörüyor. Kömürün uzatmalı vedası artık gerçekten başladı, şimdi bu dönüşümü planlama zamanı.”
FİNANS KURULUŞLARI GÖNÜLSÜZ YAKLAŞIYOR
Buckley'in kömür talebinde bir eleştirisi de finans kuruluşlarına. “Küresel kömür tüketiminin bir daha asla 2014’teki gibi tavan yapacağına inanmıyoruz" diyen Buckley, şöyle devam ediyor: "Mevcut fiyatlandırma eğilimlerine baktığımızda, DEG 2019 raporunda kömürde çok daha fazla düşüş öngörüsü bekleyebiliriz. Kömürün yarattığı kirliliğe karşı toplumların sabrı, aynı yeni teknolojilerin maliyetlerinde olduğu gibi azalıyor. Öte yandan küresel finans kuruluşları da bu gibi atıl kalacak yatırımları fonlama konusunda gittikçe daha gönülsüz davranıyor.”
Buckley’nin de dediği gibi, dünyanın lider sigorta kuruluşları birbiri ardına kömür sigortalarını sınırlandırıyor. AXA, Allianz SE, Zurich Sigorta Grubu, SwissRe, MunichRe, SCOR ve Generali ile birlikte yedi sigorta şirketi kömür projelerini sigortalama konusuna önemli limitler koydu. Bu gelişmelerin yaşanmasında, dünyanın en büyük kömür finansörlerinden Standart Chartered ve Marubeni’nin Eylül 2018’de kömürden tamamen çıktıklarını açıklamasının etkisi olduğu belirtiliyor.
Yeni Politikalar Senaryosu’na göre kömür, 2040’tan çok önce yerini doğal gaz ve güneşe bırakacak. UEA aynı zamanda, 2040’ta güneş enerjisi maliyetlerinde yıllık yüzde 3.75’lik bir düşüş öngörüyor. Buckley’e göre rapor, daha az maliyetli yeni çözümlere doğru teknolojik dönüşümün kaçınılmaz olduğunun altını çiziyor. Nitekim; Hindistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Meksika ve Avustralya gibi çeşitli ülkelerde güneş maliyetlerinin sadece iki yıl içinde yarıya indiği izleniyor.
Buckley’nin de dediği gibi; Yenilenebilir enerjilerin ucuzlamasını sağlayan yeni teknolojiler geleceği şekillendirecek etkiye sahip. Bugün herkes, kömürün süresinin dolmaya başladığını kabul ediyor. Bundan sonra tartışılacak konu, bu sürenin ne kadar olduğu…