SGK'dan eksik güne "ince ayar"
Okurlarımız hatırlayacaktır, bu köşede 20 Ocak 2010 tarihli "Eksik günde kantarın topuzu kaçtı" ve 13.10.2010 tarihli "SGK açıkları kapatmanın yolunu buldu!" başlıklı yazılarımda eksik gün uygulamasını eleştirmiş ve SGK'nın haksız ve hukuksuz bir uygulaması olan eksik gün konusunu eleştirmiştim.
Sosyal güvenlik sistemindeki kayıp ve kaçaktan birisi olan "tam ay çalışanların ayda 3-5 gün sigortalı gösterilmesini" önlemek için 1.1.2000 tarihinden itibaren eksik günlerin nedenlerinin ve belgelerinin SSK/SGK'ya verilme zorunluluğu getirilmişti.
Ancak, aradan geçen sürede 3-5 yıl boyunca konunun önemini kavrayamayan SSK, buradan gelen tatlı para cezalarını görünce kantarın topuzunu iyice kaçırmıştı. Gerçekten uygulamanın dozunun kaçırılmış olmasından dolayı, bir ince ayar gerekiyordu. SGK da gelen eleştirileri dikkate alarak eksik gün uygulamasında bazı değişiklikler yaptı.
16.06.2011 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan "Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" ile SGK'na verilen eksik gün bildiriminde değişiklik yapılmıştır. Buna göre,
- Genel bütçeye dahil dairelerin, özel bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, fonların, belediyelerin, il özel idarelerinin, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmelerin, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşların, kamu iktisadi teşebbüslerinin ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarının,
- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının,
- Sendikaların,
- Vakıfların,
- 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşların işyerleri ve toplu iş sözleşmesi yapılan işyerleri,
- Özel sektör işyerlerinde 50 kişi ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylara ilişkin,
Eksik gün bildirim nedenlerinin aylık prim ve hizmet belgesinde belirtilmesi yeterli sayılmıştır. Bu işyerleri için ayrıca eksik gün bildirim formu ile eki belgeler aranmayacaktır.
Dolayısıyla 50 kişi ve üzerinde sigortalının çalıştırıldığı aylarda özel sektör işverenlerinin eksik gün bilgi formu ve eki belgeleri vermesine gerek kalmamıştır. Sadece aylık prim ve hizmet belgesinde belirtilmesi yeterli olacaktır.
Ancak, özel sektör işyerlerinde 50 kişinin altında sigortalının çalıştırıldığı işyerlerine ve aylara ilişkin eksik gün bilgi formu ve eki belgelerinin verilmesine devam edilecektir. Örneğin, 20 sigortalının çalıştığı bir işyeri eksik gün bilgi formu ve eki belgelerini vermeye devam edecektir.
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'ne göre, aylık prim ve hizmet belgesi ile birlikte ay içinde otuz günden az çalışan veya eksik ücret ödenen sigortalılara ilişkin;
a) Kurumca yetkilendirilmiş sağlık hizmeti sunucularından veya işyeri hekimlerinden alınmış istirahatlı olduğunu gösteren raporu,
b) Ücretsiz veya aylıksız izinli olduğunu kanıtlayan izin belgesi,
c) Disiplin cezası uygulaması, gözaltına alınma ile tutukluluk hâline ilişkin belgeleri,
ç) Kısmi süreli çalışmalara ait yazılı iş sözleşmesi,
d) İşverenin imzasını da taşıyan puantaj kayıtları,
e) Grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulduğunu veya işe ara verildiğini gösteren ilgili resmî makamlardan alınan yazı örneği,
Sigortalıların eksik gün bildirimine ilişkin bilgi formu ekinde Kuruma verilmesi veya Acele Posta Servisi, iadeli taahhütlü ya da taahhütlü olarak gönderilmesi gereklidir.
Yukarıda belirtilen durumlara ilişkin belgelerin geriye yönelik olarak her zaman düzenlenebilir nitelikte olanları, aylık prim ve hizmet belgesinin verilmesi gereken süreden (takip eden ayın 23'ünden sonra) sonra verilmesi hâlinde işleme konulmaz. Bu durumların dışındaki otuz günden az çalışılan sürelere ait geçerli belgeleri belirlemeye SGK Yönetim Kurulu yetkilidir.