SGK prim borçlarının KDV iade alacağından mahsup edilmesi
Şirketler üzerindeki bürokratik yükleri biraz olsun azaltmak, maliyetlerini düşürmek için uzun bir süreden bu yana KDV iade alacaklarının SGK borçlarından mahsubu yapılmaktadır.
Aynı uygulama 5510 sayılı Kanun'da da devam ettirilmek suretiyle SGK prim borçlarının KDV iade alacağından mahsubu suretiyle ödenebileceği düzenlenmiştir. Ayrıca uygulamayı göstermek üzere de, "Sosyal Güvenlik Prim Borçlarının KDV İade Alacağından Mahsup Edilmesi Suretiyle Ödenmesi Hakkında Tebliğ" düzenlenmiştir.
Bu takdirde KDV iade hakkı sahibinin kendisinin, mal veya hizmet satın aldığı ya da iştirak veya ortaklık ilişkisi içinde bulunduğu işverenlerin prim borçları için de mahsup talep edebileceği belirtilmektedir. Bu işverenlerin mahsup talebinde bulundukları ayda muaccel olan prim borçlarının prim ödeme sürelerini izleyen 15 gün içinde mahsup suretiyle ödenmesi halinde yasal süresi içinde ödendiği kabul edilmektedir. Ancak prim borçlarının KDV iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesi talebinde bulunulduğu halde süresinde mahsup edilemeyen veya eksik mahsup edilen prim borçları için 5510 sayılı Kanun'un prim ödeme sürelerini izleyen günden başlanarak gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmaktadır.
SGK prim borçlarının KDV iade alacağından mahsubu hükmünden yararlanmak için müracaat eden işverenlerin (mükelleflerin), işletme türü, işletme büyüklüğü ve iştigal konusu itibarıyla ayrımına gidilmesinin Sosyal Güvenlik Kurumu'nun bu yolla tahsil edebileceği alacaklarının kapsamını daraltacağı dikkate alınarak bu konuda herhangi bir ayrıma gidilmemiştir. Buna göre, Katma Değer Vergisi Kanunu'na dayanılarak Maliye Bakanlığı tarafından yapılan düzenlemeler uyarınca, katma değer vergisi iade alacaklarını Sosyal Güvenlik Kurumu'na olan prim borçlarına mahsup edilmesini isteyebilecek olan kanunun 4/a bendine tabi sigortalı (SSK'lı) çalıştıran işverenler anılan düzenleme kapsamına girmektedir.
İşverenlerin mahsup talebinde bulundukları ayda, muaccel olan cari aylara ilişkin prim borçlarının katma değer vergisi iade alacağından mahsup suretiyle ödenme süresi, prim ödeme sürelerinin sona erdiği tarihi izleyen onbeş gündür. Dolayısıyla, prim borçlarının KDV iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesinin talep edilmesi durumunda primin en geç ödenmesi gereken yasal süre; 4/a bendine tabi sigortalı (SSK'lı) çalıştıran işverenlerden; sigortalılara ait ücretleri her ayın 1'i ila sonu arasına ilişkin olarak ödeyen özel sektör işverenleri yönünden, primin ilişkin olduğu ayı takip eden ayın sonu (vade) yerine, vadeyi izleyen 15'inci gün, sigortalılara ait ücretlerin her ayın 15'inden, ertesi ayın 14'üne kadarki döneme ilişkin olarak ödendiği resmi sektör işverenleri yönünden ise primin ilişkin olduğu dönemi takip eden dönemin sonu (vade) yerine, vadeyi takip eden 15'inci gün olacaktır.
Cari aya ilişkin prim borçlarının yasal ödeme süresinin sona erdiği tarihi izleyen onbeş günlük süre içinde katma değer vergisi iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesi sırasında, mahsup edilen tutarın prim borcunun tamamını karşılamaması durumunda, mahsup edilen kısım yasal süresi içinde ödenmiş sayılacak, buna karşın ödenmemiş kısmı, onbeş günlük süre dikkate alınmaksızın, yasal ödeme süresinin sona erdiği tarihten ödemenin yapılacağı tarihe kadar gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle ödenecektir.
Cari aya ilişkin prim borçlarının yasal ödeme süresinin sona erdiği tarihi izleyen 15 günlük süre geçirildikten sonra KDV iade alacağından mahsup suretiyle ödenmesi halinde ise söz konusu borçlara, yine 15 günlük süre dikkate alınmaksızın, yasal ödeme süresinin sona erdiği tarihten ödemenin yapılacağı tarihe kadar gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanacaktır.
Yasal düzenleme bu şekilde yapılmakla birlikle, özellikle uygulamada gecikmelerden dolayı ciddi sorunlar yaşanmaktadır. İşverenler ilgili kurumlara yasal süresinde başvurmalarına rağmen bürokratik işlemlerin uzun zaman alması ve ilgili kurumların bazen işleri ağırdan alması nedeniyle ödemelerde gecikmeler olmakta, dolayısıyla da aslında borcu olmayan işverenler borçlu görünmektedir. Özellikle ihale vb. durumlarda da borcu göründüğü için ikinci bir mağduriyet yaşanmaktadır.
Geçtiğimiz haftalarda bir okurumuzun sorusu ile gündeme gelen SGK prim borçlarının KDV iade alacağından mahsubunda uygulamada iletişimsizlik ve koordinasyonsuzluk nedeniyle ciddi sorunlar yaşanıyor. Umarız uygulamada karşılaşılan sorunlar çözülerek iş adamlarının mağduriyetleri son bulur. Burada belki KDV iade alacağının mahsubu için başvurulmasıyla birlikte SGK borcunun özel bir hesapta takibi yapılarak borçsuz olduğunun tespiti ve ayrıca maliye tarafından ilgili tutarların SGK'na gecikerek aktarılması halinde de işverenlerin sorumluluğun kaldırılması işlemleri hızlandıracağı gibi mağduriyetleri de önleyecektir.