SGK para cezaları can yakıyor
Sosyal güvenlik sisteminde getirilen yükümlülüklere uymayanlara idari para cezası uygulanmaktadır. 5510 sayılı Kanun gereğince uygulanacak idari para cezalarının miktarı, uygulanma usulü, itiraz ve idari yargıya başvuru yolları 102. madde de açıklanmıştır. SGK idari para cezaları, esas olarak kuruma verilmesi gereken belgelerin süresinde verilmemesi, düzenlenmesi gereken belgelerin usule uygun düzenlenmemesi gibi nedenlerle (yani şekil şartlarına uyulmaması nedeniyle) fiilin işlendiği tarihte geçerli olan asgari ücrete göre belirlenmektedir.
5510 sayılı Kanunu’nda idari para cezaları işyeri bildirgesinin süresinde ve usule uygun verilmemesi, sigortalı işe giriş bildirgesinin süresinde ve usule uygun verilmemesi, aylık prim ve hizmet belgesinin süresinde ve usule uygun verilmemesi, sigortalı işe giriş bildirgesinin süresinde ve usule uygun verilmemesi, yasal olarak tutulması zorunlu kayıt ve belgelerin ibraz edilmemesi veya ibraz edilen belgelerin usule uygun düzenlenmemesi, asgari işçilik incelemesi ile ilgili istenilen bilgi ve belgelerin süresinde ve tam olarak verilmemesi, ihale konusu işlerin ve ruhsata tabi işlerin süresinde ve usule uygun bildirilmemesi, denetimle görevli olanların engellenmesi, kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında SGK’ya bilgi vermesi gerekenlerin söz konusu bilgileri süresinde ve usule uygun olarak bildirmemesi fiilleri nedeni ile uygulanmakta ve fiilin işlendiği tarihte geçerli olan asgari ücret baz alınarak hesaplanmaktadır.
SGK tarafından uygulanan cezalar ilgiliye tebliğ ile tahakkuk etmekte ve itiraz edilmeden 15 gün içinde ödenirse %25 indirim yapılmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu idari para cezalarına 15 gün içinde itiraz edilmezse ceza kesinleşmektedir. Yapılan itiraz red edilir veya kısmen kabul edilirse 1 ay içerisinde yetkili idare mahkemesine dava açılma hakkı bulunmaktadır. SGK işyeri bildirgesi, sigortalı işe giriş bildirgesi, ihale ve ruhsatların bildirimi ve sigortalı işten ayrılış bildirgesinin yasal olarak bildirilmesi gereken süreden itibaren bir ay içerisinde işverence verilmesi ve tahakkuk eden idari para cezasının 15 gün içinde ödenmesi durumunda tahakkuk eden idari para cezasının dörtte üçünü terkin etmekte ve kalan %25’lik tutara da ayrıca %25 indirim uygulamaktadır. Ancak bir çok işveren kastı olmadığı halde 5510 sayılı Kanunun hatalı yorumlamaktan çok can yakıcı cezalara maruz kalmakta ve maalesef bu durumu uzun süreler sonra fark ettiğinden 1 ay içinde verilmesi gereken belgeyi vererek Kanunun sağladığı bu indirimden yararlanamamaktadır.
SGK müdürlüklerindeki farklı ve hatalı yorum-uygulamalar, eski yıllardan gelen alışkanlıklar işverenlerin haksız ve hukuksuz bir şekile idari para cezaları ile muhatap olmasına yol açmaktadır. Özellikle artık hiçbir önemi kalmayan eksik gün bildirimleri de işverenleri mağdur eden ve değişmesi gereken SGK’nın bir diğer uygulamasıdır.
İnşaat ve ihale konusu işlerde zaten asgari işçilik yapılıyor. Eğer ki bir ihbar veya şikayet yoksa eksik gün yada işe giriş-çıkış bildirimlerinin kontrolüne de gerek olmadığını, mağduriyet yaşatmaktan başka bir anlamı olmadığını da söylemeliyiz. Vergi cezalarına uygulanan sistemin aynen SGK tarafından alınması ve kişilerin kaçırdıkları prim tutarı ile orantılı ceza ödemesi ve pişmanlıklarını ifade ettiklerinde de bu cezanın uygulanmaması gerektiğini düşünüyorum.