Sermaye ihtiyacı olan şirketler için hisse senedine çevrilebilir tahvil

İMKB'de -işlem görmeyenler hariç- yaklaşık 150 şirketin hisse piyasa fiyatı nominal değeri 1 YTL'nin altına düştü.

Hisse senedine çevrilebilir tahvil yoluyla, nominal değer altında işlem gören şirketlerin kaynaklarının artırılması, daha sonra da bu kaynakların sermayeye eklenebilmesi yolu açılmak istenmektedir.

Şirket ortakları, yapılacak tahvil ihraçlarından kendileri de alım yaparak, yapamadıkları sermaye artırımına rağmen şirketlerine destek olabileceklerdir.

İlk aşamada şirketlerin sermaye artımına katılmama sebeplerinden biri, halka açık kısmın piyasa şartları sebebiyle kullanılamayacak rüçhan haklarının hâkim hissedar yükümlülüğü olmaktan çıkarılması gerekmektedir.

İkinci aşamada, sermaye olarak konulmak istenmeyen kaynaklar, hisse senedine çevrilebilir tahvil yoluyla şirkete aktarılabilir kılınacaktır.

 Şirketlere tahvil ihracı yoluyla aktarılacak kaynak, faiz ödeme yapısı ve hâkim hissedarın mali portföyüne-kabiliyetine göre yapılandırılabilecektir.

Siyasi İstikrar İndeksi (Sİİ) hazırlayan ve yayınlayan S Bilişim-Danışmanlık Grubu'ndan Fahrettin Kandaz ile Hüyla Korkmaz'ın Prof. Dr. Sadi Uzunoğlu'nun görüşlerinden de yararlanarak yayınladıkları bir çalışmada, hisse senedine çevrilebilir tahvil ihracı konusu tartışılmaktadır.

Bu çalışmada sermaye yetersizliği sorunu ile karşılaşan şirketlerde sermaye eksiğini karşılamak için sermayeye dönüşebilir tahvil ihracı konusu eleştirilmektedir.

"Yapılan tahvil halka arzlarında etkin alıcı, bizzat tahvil ihracını yapan grup ya da anlaşmalı yabancı yatırımcılardır.

Alman-İsviçre ekolünden esinlenen Türk ticaret mevzuatında, esaslı ilkelerden biri "sermayenin belli"olmasıdır. Sermayenin belli olması ekonomik hayatın vazgeçilmezidir.

 Belli sermaye, ticaret yapan borç alıp -veren- işgücünü sunan -çeşitli sözleşmelere imza atan- her yönden ekonomik aktörün tüm ekonomik kararlarının zeminini teşkil etmektedir. Belli sermaye, kurumsal ekonomik yapının kilit taşıdır.

Hisse senedine çevrilebilir tahvil ise sermayenin belli olması ilkesine aykırıdır.

Tahvil ihracı yoluyla temin edilen kaynağın sermaye sayılıp sayılamayacağı belirsizdir.

 Hakim hissedara göre bazen sermaye, bazen öncelikli ödenmesi gereken borç veya benzeridir.

 Belirsizlik, alacak takibi ve bankacılıktan başlayarak tüm ekonomik yöne doğru karar alacakların sağlığını-akılcılığını bozacak yapıdadır.

 İMKB fiyatlamasının şirketin ekonomik ilişkilerine sermaye bakımından sınırlı yansımasına yol açan mevcut yapıyı, tamamen transfer edilebilir kılmaktadır.

"Sermaye" piyasası düzenleyici kuruluşunun, etkin pazar yaklaşımı bakımından da sermayenin belli olma ilkesine uygun davranması, ilkeyi özellikle muhafaza etmesi gerekmektedir.

Sermayenin belli olması ilkesinin pratik görünümü, sermaye miktarının ve bu miktara yönelmiş şirket ekonomik organizasyon-eylem bütünlüğünün tutarlılığıdır.

Örneğin, ödenmiş sermayesi 100 birim görünen ve faaliyet konusu tekstil olan bir şirketin sermayesinin yüzde 90'ını medya ile ilgili faaliyete yöneltmesi kabul edilemez".

Bilişim-Danışmanlık Grubu'nun çalışmasındaki eleştiriler önem taşıyor. Ancak şirketler ciddi bir sorun ile karşı karşıya. Sermaye artırımı ihtiyacı var.

Halka açık şirketlerde nominal değerlerinin çok altına düşen hisse senetleri İMKB'de alıcı bulamazken bu şirketlerde hakim ortakların sermaye artırımı gerçekleştirmelerine yol açmak gerekiyor.

Bugün için bulunabilen yol da sermayeye dönüşebilir tahvil ihracı.