Şerbetçiotu Pazaryeri ilçesine yıllık 10 milyon TL’lik gelir getiriyor
Hasat dönemlerinin ayrı bir heyecanı, zevki oluyor… Bütün yıl ekilen emeklerin artık biçildiği bir vefa ritüeli olmasının yanında, etrafa yayılan toprak kokusu eşliğinde bir panayır, festival havasında geçer hasatlar. Hasat döneminde çiftçinin yüzünün gülmesi, sadece topla-sat mantığının dışında, göçü engellemekten metropollerdeki hayatın kalitesini artırmaya kadar bir ülkenin ekonomisini de belirleyici rol oynuyor. Bu nedenle ekonomiyi yakından takip eden herkesin hasat dönemleriyle de ilgilenmesi gerektiğini belirtiyor uzmanlar. Biz de Bilecik’in Pazaryeri ilçesinde kırsal kalkınmanın sürdürülebilirliği açısından başrol oynayan şerbetçiotu hasadına katıldık. Bölgede 40 yıl önce, ihtiyacı olan hammaddeyi bizzat üretme stratejisiyle şerbetçiotu tarımını başlatan Anadolu Efes, bu işten geçinen yaklaşık 300 çiftçi ailesinin yanındaydı.
1989’da şerbetçiotunun belli türlerini üretmek üzere Pazaryeri’nde 709 dekarlık alanda dikimlere başlayan Anadolu Efes, yıllar içinde yürüttüğü tarımsal Ar-Ge çalışmalarıyla tür sayısını yediye, ekim alanının büyüklüğünü ise 2 bin dekara ulaştırmış durumda. Hasada eşlik eden Anadolu Efes Bira Grup Başkanı ve CEO’su Can Çaka, yıllar içinde yaş şerbetçiotu alımını 123 tondan 900 tona taşıdıklarını, üretici başına düşen arazi büyüklüğünün ise 10 yılda 3 dekardan 5 dekara yükseldiğini vurguluyor. Çaka diyor ki, “Yedi adet tescilli şerbetçiotu türü sayesinde ekili alanlarda son 10 yılda yüzde 49 oranında artış elde edildi. Bu ürünün yurtiçinden tedarik oranı 10 yılda yüzde 40’tan yüzde 65’e çıktı. Çiftçilerimizden yıllık 10 milyon TL karşılığı yaş şerbetçiotu alımı gerçekleştiriyoruz.”
‘37 yıldır tarıma destek veriyoruz’
Bugün iş dünyasında trend olan “sürdürülebilirlik” yaklaşımının, Anadolu Efes’te 37 yıllık bir geçmişi olduğunun altını çizen Çaka, kendi hammaddesini üreten ilk Türk şirketi oldukları iddiasında. “Gelecek Tarımda” projesi kapsamında 37 yıldır tarıma destek verdiklerini ve hammadde olarak kullandıkları arpa ile şerbetçiotu üretimini yerli kaynaklardan sağlamak üzere Anadolu’da sözleşmeli çiftçilik modeliyle çalıştıklarını anlatan Çaka, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Tarımsal Ürün Geliştirme Departmanı bünyesinde başlayan çalışmalarımızla, tarımsal hammaddelerin tedariğinin devamlılığını sağlanmayı hedefl iyoruz. Sürdürülebilir tarım uygulamaları ile tarımsal Ar-Ge çalışmalarına katkı sağlamayı, çiftçiye eğitim ve fon desteği vermeyi, Anadolu Efes tarafından geliştirilen arpa ve şerbetçiotu çeşitlerinin üretiminin yaygınlaştırılması ve doğru şekilde yetiştirilmesini de amaçlıyoruz. Öte yandan eğitimlerle çiftçilerin ekim, sulama teknikleri, gübre ve ilaç kullanımı konularında bilgilendirilmesine de büyük önem veriyoruz.”
Tarımda 30 milyon dolarlık iş hacmi
Şirketin tarım projelerinde baş aktörlerden biri şerbetçiotu ise diğeri de maltlık arpa. CEO Can Çaka’nın verdiği bilgilere göre yürütülen tarımsal Ar-Ge çalışmalarıyla 17 tescilli maltlık arpa türü geliştirilmiş. Türkiye’de şerbetçiotunun tek alıcısı durumunda olduklarını söyleyen Çaka, arpada ise en büyük alıma imza attıklarını vurguluyor. Diyor ki, “30 yılı aşkın süredir Türkiye’deki maltlık arpa üreticisine destek vererek, sektörde her yıl 30 milyon dolarlık iş hacmi yaratıyoruz. Anadolu Efes olarak, doğrudan ya da dolaylı olarak 8 binden fazla çiftçi ailesinin geçimini sağlıyoruz.”
● Akıllı tarımla gençlerin tarıma sahip çıkmasını hedefliyor
Her alanda olduğu gibi tarımda da sürdürülebilirliğin anahtarı gençlerde saklı. Şerbetçiotu hasadında görüşlerini aldığımız çiftçiler ise, gençlerinin “zor geliyor” ya da “verim yok, kazandırmıyor” gibi nedenlerle üretime devam etmek istemediklerini, büyük kentlere gittiklerini belirtiyorlar. Bu geri dönüşler, Anadolu Efes’in bir süre önce WWF ile işbirliğine giderek “akıllı tarım” projesini başlatmasına neden olmuş. CEO Can Çaka, dijital tarım uygulamalarını çiftçilere öğreterek verimi artırmayı, dolayısıyla da gençlerin göçünü engellemeyi hedefl ediklerini söylüyor. Bu planla şirket arpa ve şerbetçiotu çiftçilerine yönelik akıllı sulama, gübreleme, çevreci yaklaşım gibi uygulamaları devreye almış. Projenin genç çiftçiler için bir fon programını da kapsadığını belirten Çaka, programı, “36 ay olarak planlanan proje kapsamında Konya, Kayseri, Ankara ve Adıyaman’da 15 arpa çiftçisinin, Bilecik’in Pazaryeri ilçesinde ise şerbetçiotu üretimi yapan 5 çiftçinin bin 542 dekar, başka bir ifadeyle yaklaşık 150 futbol sahası büyüklüğündeki arazisinde akıllı tarım teknolojilerini başlattık” sözleriyle anlatıyor. Çaka’nın verdiği bilgilere göre akıllı tarım uygulamalarının ilk sonuçları arpada alınmaya başlandı. Şerbetçiotunda ise bu yılki hasattan sonra tam tespitler yapılacak. Arpadaki sonuçların umut verici olduğunu söyleyen Çaka, şöyle devam ediyor: “Arpa üretiminde üreticilerin yüzde 53’ü ortalamanın üstünde verim sağladı. Ayrıca ürün kalitelerinde bulunulan bölge ortalamasının yüzde 7 üzerine çıkıldı.”