“Serbest piyasa mı?” “Kuralsız piyasa mı?” (1)
Serbest piyasa… Kitaba göre:
Mal/hizmet fiyatını alıcı ve satıcı karşılıklı anlaşmayla belirliyor…
Arz ve talebe hükûmet tarafından müdahale edilmiyor…
Ekonomik faaliyet tam rekabet şartları içinde serbestçe yapılıyor…
Ekonomik sorunlar müdahale ile değil fiyat mekanizması ile çözülüyor…
***
Ama…
“Serbest piyasa”nın da, “aşırı serbest piyasa”nın da yazılı (düzenleyici, denetleyici…)/yazılı olmayan (ahlaki, işlevsel, rasyonel…) kuralları var/olur…
“Bilimsel”, “tecrübe edilmiş” kurallar bütünü, geneli bağlar ve o kurallara uyulur…
“Şahsa”, “gruba” göre esnetilemez/genişletilemez veya daraltılamaz…
***
Kuralların varsa…
Ama…
O kurallar, “etrafından dolaşma imkanı” tanıyorsa…
O kurallar, sık sık değiştiriliyorsa…
O kurallar, sadece kayıtlılara uygulanıyorsa…
O kurallar, “kuralsızlara” daha fazla kazandırıyorsa…
O kurallar, kuralsızlığı teşvik ediyorsa…
***
Ve…
7’den 70’e vatandaş bunu görüyor/yaşıyor, bu ortamda büyüyor/alışkanlıklar ediniyorsa…
VELHASIL
Aynı pazarda…
Aynı bahçeden, aynı gün toplanmış biberi, bir pazarcı 60 TL’den satarken…
Ön sıradaki pazarcı 99 TL’den satabiliyor…
***
Aynı sokakta…
185 metrekare konut 1 birime satılırken…
120 metrekare konuta 3 birim fiyat biçilebiliyor…
***
Kurallar varsa ve alışkanlık: “kurallara uymaksa”, üretici ve tüketici anlaşmasıyla, aşırı fiyatlama sorunu kendiliğinden çözülüyor…
(Kurallara uymama hastalığı/ alışkanlığının sonuçlarını yarın yazalım)