Sektörel güven endekslerinin yönü aşağı

TÜİK, her ay üç sektördeki; hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektöründeki güven endeksini hesaplıyor. Tüm güven endeksleri gibi, bu endeksler de 0 ile 200 arasında bir değer alıyor; 100'ün altındaki değerler kötümserliğe, 100'ün üstündeki değerler ise mevcut ve gelecek döneme ilişkin iyimserliğe işaret ediyor.

TÜİK'in dün açıkladığı haziran verileri, hizmet ve perakende ticaret güven endekslerinin son ay gerilemiş olmakla birlikte halen iyimserlik sınırı olan 100'ün üstünde kaldığını gösterdi. İnşaatta ise işler hem kötü yönde gelişiyor, hem de bu sektördeki güven endeksi iyimserlik sınırının çok altında bulunuyor.

Haziran ayında perakende ticaret sektörü güven endeksi yüzde 0.9 azalırken, hizmet sektörü endeksindeki azalma yüzde 2.6'yı, inşaattaki azalma ise yüzde 4'ü buldu.

Gerilemeye yol açan etkenler  

Perakende ticarette son üç aydaki iş hacmi ve satışlar haziranda yüzde 0.7 arttı. Ancak, beklenti kötü. Gelecek üç aydaki iş hacmi ve satışlara ilişkin endeks, yüzde 2.7 oranında geriledi.

Hizmetler sektöründe son üç aylık dönemdeki iş durumu yüzde 2.1, hizmetlere olan talep yüzde 1.2 azaldı. Ancak en belirgin düşüş, yüzde 4.3 ile gelecek üç aydaki hizmetlere olan talep beklentisinde ortaya çıktı.

İnşaat sektöründe ise gelecek üç aylık dönemdeki çalışan sayısı beklentisine ilişkin endekste yüzde 3.5 oranında azalma kaydedildi. Alınan siparişlerin mevcut düzeyinde de yüzde 4.8 oranında azalma oldu.

6'şar aylık durum

Sektörel güven endeksleri 2011 yılı başından itibaren oluşturuluyor. Bu yüzden, 6'şar aylık ortalamaları gösteren endeksleri bir önceki yılın aynı dönemiyle kıyaslarken 2012'nin ilk yarısından başlamak durumundayız.

Hizmet sektörü güven endeksi, 6'şar aylık dönem ortalamalarına göre bir önceki yılın aynı dönemine oranla sürekli azalıyor. Hizmet sektörü endeksi, bir önceki yılın aynı dönemine göre olmak üzere 2012'nin ilk yarısında yüzde 5.4, ikinci yarısında yüzde 2.7, bu yılın ilk yarısında ise yüzde 1.2 geriledi.

İnşaat sektöründe oranlar çok daha yüksek. İnşaattaki gerileme 2012'nin ilk ve ikinci yarısında yüzde 2.4 ve yüzde 7.4 oldu; bu yılın ilk yarısında da geçen yıla göre yüzde 5.6'lık bir gerileme ortaya çıktı.

Perakende ticaret sektöründe durum diğer iki sektöre kıyasla çok daha iyi. Bu sektörde 2012'nin ilk ve ikinci yarılarında 2011'in aynı dönemine göre sırasıyla yüzde 5.1 ve yüzde 3 gerileme vardı. Bu yıl ise ilk yarıda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2.3 oranında bir artış ortaya çıkmış durumda.

Son gelişmeler nasıl etkiler?

Son dönemde ekonomiyi etkileyen iki temel unsur var. Bunlardan biri FED'in aldığı kararlar, diğeri ise Gezi Parkı eylemleri ve bu eylemler karşısında hükümetin takındığı sert tutum.

FED kararlarının etkisiyle döviz kurlarında bir yükselme yaşandığı ortada. Bu durum, döviz kazancı elde eden hizmetler sektörünü bir açıdan olumlu etkileyebilir.

Ancak, bu kazancı törpüleyecek, hatta negatife çevirecek bir etki var; o da yurtiçinden gelen olumsuz hava. Gezi Parkı eylemlerine karşı yürütülen sert bastırma politikası, Türkiye'ye dönük algının çok farklı görünmesine yol açıyor. İşte bu bir olumsuzluk olarak karşımızda duruyor.

Perakende ticaret sektörünün FED'den de, Gezi Parkı eylemlerinden de olumlu ya da olumsuz yönde etkilenmesi pek beklenmiyor.

İnşaat sektöründeki sorunlar ise uzun zamandan beri arz-talep dengesizliği olarak kendini gösteriyor. Dolayısıyla son gelişmelerin inşaat sektöründe bir etki yapacağı sanılmıyor.