Seferihisar’ın kültürel ve gastronomik lezzetleri
Teos harabeleri, İzmir’in Seferihisar İlçesi'ne 5 kilometre uzaklıkta bulunan Sığacık Köyü'nün bir kilometre güneyinde. Teos 12 Ion kentinden biri, içindeki Dionsysos Tapınağı, MÖ 2. yüzyıl başlarında Prieneli Hermogenes tarafından inşa edilmiş. Anadolu’da Dionysos adına yapılan tapınakların en büyüğü. Roma İmparatorluğu döneminde sıkça onarılmış, ama yine de depremlerden çok zarar görmüş… Ege’ye gidince hep aranan deniz ise göz alabildiğine uzanan mandalina bahçelerinden sonra…
Dikkatinizi çekmek isterim, Ionialı Aktörler Birliği, M.Ö 3. yüzyılın sonuna doğru Teos’ta kurulmuş, oyuncular burayı merkez alarak çeşitli yerlerde temsiller vermişler. İşte o günlerden 24 yüzyıl sonra Seferihisar lezzetlerinin tadıldığı bir yemekteyiz… Yanımda oturan Seferihisar Belediye Başkanı Tunç Soyer, üniversite yıllarında Ankara Sanat Tiyatrosu’nda oyuncu ve yönetmen asistanı olarak görev almış… Hemen yanındaki tiyatro sanatçısı Altan Gördüm ile de oradan arkadaşlar…
Seferihisar, Türkiye’nin ilk sakin şehri… “Yerel Mutfak Global Lezzet” projesi İle İstanbul Hilton İstanbul Bosphorus Lalezar’a bugün ve yarın konuk oluyor… Proje kapsamında Seferihisar Hıdırlık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi kadınlarının hazırladığı lezzetleri tadıyoruz:
Armola peyniri (keçi sütünden beyaz peynir, süzme yoğurt ve az tuzlu lor ile yapılan peynir), ot haşlama, baklalı enginar dolma, fıstıklı arapsaçı, sinkonta (sakız kabağı veya balkabağı ile yapılan zeytinyağlı), sıra köftesi, balık çorbası, şevketi bostan, oğlak dolması, kabak tatlısı, mandalina soslu lorlu kek mönüden o akşam tattığımız lezzetler arasında… Zeytinyağlı bakla, balıklama, sakızlı tarhana çorbası, sakızlı lohusa kurabiyeyi de denemek mümkün…
Seferihisarlı Kadınların kurduğu Hıdırlık Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin “Seferi pazar”ında yöresel ürünler bulunuyor. Zeytinyağından, bala, şevketi bostandan yöresel armola peynirine kadar çeşitli ürünler için bir internet sitesi bu… Hedef, Ege Bölgesi’nin lezzetlerini uygun fiyata tüketiciyle buluşturmak. Kooperatifin başkanı Neptün Soyer, sanıyorum ülkemizdeki tek kadın kooperatif başkanı…
1999 yılında küreselleşmenin kentleri aynılaştırmasına karşı İtalya’da ortaya çıkan “Sakin Şehir (Citta Slow)” hareketi, üretimden çok tüketmeye, hızlı yaşamaya ve mekanikleşmeye karşı felsefesiyle günümüzde 28 ülkede 182 üyeye yayılmış durumda. Seferihisar 2009 senesinde akımın gerekliliklerini yerine getirerek Türkiye’nin ilk yavaş yaşayan şehri olmuş ve bu çerçevede çeşitli projeler geliştirmeye başlamış. Kooperatif de bunlardan biri…
Bugün Akyaka, Eğirdir, Gökçeada, Gerze, Göynük. Halfeti, Perşembe, Şavşat, Seferihisar, Taraklı, Uzundere, Vize, Yalvaç, Yenipazar ülkemizdeki Citta Slow kentleri…
Yeniden Sığacık’a dönecek olursak, orası, denizin dalgalarında boğuşan denizcilerin çaresiz savrulurken sığındığı limanlardan birisi… O fırtınalı havalarda feneri olmamasına rağmen bir top ışık yansıyor oradan gemilere ve onlar, bu ışığı takip ederek Sığacık limanına ulaşıp kurtuluyorlar… Adı da oradan geliyor…
Bir de Sığacık pazarı var ki orada kadınlar, topraklarında ne yetişiyorsa, evde ne pişiyorsa onu satıyorlar… Yerel kalkınmanın lokomotifi pazarlar, “sakin şehir”lerin olmazsa olmazı. Seferihisar’ın çarşı merkezinde bu amaçla bir köy pazarı kuruluyor.
Yalnız gastronomiyle değil, kültür, sanat, edebiyatla da ilgileniyor Seferihisarlılar… Örneğin, ilçede 80 bine yakın kitaba sahip bir kütüphane var. Bir baba ve dört oğlunun Viyana’da başlayan kitap aşkı, Seferihisar’a taşınmış Akşit Kültür ortaya çıkmış… Belediye kitaplara, kütüphanelere çok önem veriyor… İlçenin merkezindekinin yanı sıra köylerinde de kütüphaneler açılıyor… Aslında Seferihisar, M.Ö 1. yüzyılda yaşayan Teoslu Apellikon ‘un izini sürüyor…. O bir kitapsever ve varlıklı bir kitap koleksiyoncusuymuş… Neredeyse 2200 sene öncesinde bile kitap düşkünlerinin yaşadığı Seferihisar, araçla İstanbul’a 6-7 saat mesafede…