Sefalet artıyor
G-20 ülkeleri dün toplandı. Toplantının ana teması krize karşı ortak çözüm politikaları üretmek. Başını ABD ve İngiltere'nin çektiği ülkeler ortak çözüm konusunda ısrarcılar. Buna karşın Fransa ve Almanya böyle bir çözüm politikasına hevesli değiller. Onlar krizden kurtulmanın yolunun mali sektörde denetimlerin artırılması ve yeniden yapılandırılması ile mümkün olacağı görüşündeler. Hatta Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy toplantının istedikleri gibi şekillenmemesi halinde toplantıyı terk edebileceklerini toplantı başlamadan önce açıkladı. G-20'nin öncü ülkesi ABD'nin ortak çözümde ısrar etmesinin altında dört neden yatmaktadır:
· ABD'de 2008'in son çeyreğin ekonomisinin yüzde 6.2 küçülmesi.
· Küresel bunalımın maliyetini ülkesi için azaltmak.
· ABD Dolarının rezerv para olmasına gerek kalmadığı yönünde başını
Rusya ve Çin'in çektiği çatlak sesler azaltmak.
· Dünya ölçeğinde artan işsizlik oranının neden olduğu sefalet düzeyinin
daha artmasını engellemek.
Doğrusu ABD bu gerekçelerinde haksız sayılmaz. Başkan Obama özellikle işsizlik oranındaki artıştan kaynaklanan sefalet oranın artmasının yaratacağı iktisadi sonuçların kısa sürede sosyal sorunlara (buna terörde dahildir) neden olacağını, bunun da ABD ve küresel boyutta krizin maliyetini artıracağından korkmaktadır. Nitekim kriz sonrası özellikle gelişmekte olan ülkelerde işsizlik oranı ile enflasyon oranın toplamından oluşan sefalet oranı artmaya başlamıştır.
Seçilmiş ülkelerde sefalet oranı (Şubat 2009)
Ülkeler Enflasyon oranı İşsizlik oranı Sefalet oranı
İspanya 0.7 14.8 15.7
Macaristan 3.0 8.4 11.4
Rusya 12.0 8.5 20.5
Polonya 3.3 10.9 14.2
Hindistan 10.4 6.8 17.2
Arjantin 6.8 7.3 14.1
Brezilya 5.9 8.2 14.1
Güney Afrika 8.6 21.9 30.5
Türkiye 7.7 13.6 21.3
Kaynak: The Economist Dergisi, March 28, 2009. Sefalet oranı tarafımızca eklenmiştir.
Vermiş olduğumuz tablodan da izlendiği üzere tüm ülkelerde işsizlik oranı artmıştır. Bunun etkisi ile de sefalet oranı da artıyor.
Sefalet orandaki yükseliş tüm ülkelerin maliye politikası hedeflerini yeniden gözden geçirmelerine neden olacak. İstihdam yaratmaya yönelik kamu harcamaları artacaktır. Daha önemlisi Fransa gibi kimi ülkelerin korumacı önlemler almasına neden olabilecektir. Küresel boyuttaki korumacı önlemler dünya dış ticaret hacminin daha da daralmasına neden olacaktır. Bu ise ekonomideki daralmayı artıracak. Sadece yurtiçi talebi artırmaya yönelik politikalar ise özellikle gelişmekte olan ülkelerin mevcut bütçe yapıları nedeni ile başarılı olmaları mümkün değildir.
Türkiye bu gelişmelerden en çok etkilenecek olan ülkelerin başında gelmektedir. İşsizlik oranın yüzde 13.6, büyüme (küçülme) oranı yüzde - 6.2 olan ülkemizde sefalet artmaktadır. Hükümetin bu sefaleti palyatif yardım politikaları ile düzeltmesi mümkün değildir. Sorunun çözülmesi için Türkiye'nin istihdam odaklı büyüme modelinden geçmesi gerekmektedir.