Seçim ve tarım...

Türkiye önemli bir seçimi daha geride bıraktı. Herkes payına düşen dersi aldı. Şimdi o derslere çalışma zamanı.

Seçime tarım ve kırsal kesim penceresinden bakıldığında çok çarpıcı sonuçlar ortaya çıktı. Bu sonuçları daha iyi anlayabilmek için  22 Temmuz 2007 seçimine ilişkin değerlendirmeleri hatırlatmakta yarar var.

Bilindiği gibi 22 Temmuz 2007 seçiminden önce Manisa, Aydın ve Ordu'da çok büyük çiftçi mitingleri yapılmıştı. Özellikle Ordu'daki fındık mitingine on binlerce çiftçi katıldı. Seçimden önce genel kanı iktidardaki AKP' nin çok oy kaybedeceği yönündeydi. Fakat, öyle olmadı. AKP tarıma yönelik bir dizi seçim yatırımı ile kırsal kesimde oylarını ciddi oranda artırdı.

Yerel seçim olması nedeniyle pazar günü yapılan seçimin sonuçlarını 22 Temmuz  seçimi ile bire bir karşılaştırmak doğru olmayabilir. Bu seçimde adayların kişiliği, yerel bazda yaşanan gelişmelerin etkili olduğunu kabul etmek gerekiyor. Fakat buna rağmen bazı gelişmelerin de altını çizmekte yarar var:

1- AKP, tarım politikasındaki başarısızlığa rağmen 22 Temmuz'da kırsal kesimden büyük oranda oy alınca "biz ne yaparsak yapalım çiftçi, kırsal kesim bize oy verecek" yanılgısına kapıldı.

2- Krizin etkilerini azaltmak için birçok sektöre yönelik önlem paketleri açılırken, vergi indirimlerine gidilirken tarım sektörü göz ardı edildi. Seçime üç gün kala açıklanan Ziraat Bankası kredi öteleme paketi seçimi fazla etkilemedi.

3-  Hükümet, 22 Temmuz seçiminden önce 5.5 milyar liralık 2007 tarım bütçesinin 5 milyar lirasını çiftçiye öderken, 2009' da 5.5 milyar liralık bütçeyi önce 5 milyar liraya düşürdü, sonra da bunun ancak 3 milyar lirasını çiftçiye ödeyebildi.

4- Tarımsal desteklerin bir çoğu ciddi oranda düşürüldü, bazı destekler tamamen kaldırıldı. Hayvancılıkta üretimin her aşamasında verilen destekler kaldırılarak hayvan başına destek sistemine geçildi.

5- Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker ve diğer bakanlar gittikleri bir çok yerde, katıldıkları bir çok toplantıda çiftçilerin tepkisi ile karşılaştı.

Bu gelişmelerin sonucunda, AKP bu kez kırsal kesimde oy kayına uğradı.

Fındık üretiminin neredeyse yarısını karşılayan geleneksel üretim bölgesi olan Ordu ve Giresun'da seçimi muhalefet partileri kazandı. Buna karşılık Trabzon'da ve fındık üretiminin son yıllarda hızla yayıldığı Samsun ve Sakarya'da AKP kazandı.

Pamuk üretiminin en yoğun olduğu Şanlıurfa, Çukurova,  Aydın-Söke, Manisa, İzmir ve ilçelerinde muhalefet kazandı.

Süt hayvancılığının en yoğun olduğu Burdur, Balıkesir, İzmir, Manisa, Kırklareli, Edirne, Tekirdağ gibi illerde yine muhalefet partileri seçimi kazandı.

Ayçiçeği, çeltik, hububat üretiminin yoğun olduğu Trakya'da hükümet hiçbir ilde başarılı olamadı.

Yaş sebze ve meyve üretiminin, seracılığın merkezi Antalya, Mersin, Muğla gibi merkezlerde de muhalefet başarılı oldu.

Hububat ambarı, şekerpancarı üretiminin yoğun olduğu iç Anadolu'da ve mera hayvancılığının yaygın olduğu Doğu Anadolu'da ise seçim hükümetin mutlak üstünlüğü ile sonuçlandı.

Başbakan Erdoğan'ın çok önem verdiği ve "istiyorum" dediği Diyarbakır'da AKP çok büyük bir yenilgiye uğradı. Tarım ve Köyişleri Bakanı ve Diyarbakır Milletvekili Mehdi Eker aylarca Diyarbakır' da çalıştı. Seçimden önce organize hayvancılık bölgesinin temeli atıldı. Kente çok yatırım, çok para akıtıldı. Fakat buna rağmen seçim kaybedildi.

Seçim sonuçları açıklanırken Başbakan Erdoğan gazetecilere kabinede değişiklik olacağını söyledi. Değişiklikte akla gelen ilk isimlerden biri de Mehdi Eker. Eker' in yerine Adana Milletvekili ve  Türkiye Büyük Millet Meclisi Tarım Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Vahit Kirişçi' nin getirilmesi bekleniyor. Bu değişiklik olursa Vahit Kirişçi, AKP iktidarının üçüncü Tarım Bakanı olacak.

Özetle, tarım ve kırsal politikaların yerel seçim üzerinde ne kadar etkili olduğu tartışılabilir. Yukarıda il bazında ve tarımsal ürünlerin ağırlıklı olarak üretildiği merkezler bazında verdiğimiz örnekler başka türlü de yorumlanabilir. Fakat, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu'nun son 4 yılda İzmir'in kırsal kesimine yönelik çalışmalarının, tarımsal kooperatiflerle yaptığı işbirliğinin CHP'ye çok ciddi oy kazandırdığı gerçeği yadsınamaz. İzmir'e göçü önleyen, kentin kırsalında yaşayanları daha iyi yaşam koşullarına kavuşturan Aziz Kocaoğlu'nun bu çalışmaları dileriz bütün belediye başkanlarına örnek olur. Bu seçimden alınacak en önemli derslerden biri Kocaoğlu'nun bu çalışmalarıdır. Demokratik bir yarıştan başarıyla çıkan tüm yerel yöneticilere başarılar dileriz.