“Sat ve Geri Kirala”mada KDV istisnasına ilişkin yeni düzenleme

Bilindiği üzere, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ile finansal kuruluş olarak faaliyet gösteren; 

- Finansal kiralama, 

- Faktoring ve 

- Finansman şirketlerinin,

kuruluş ve çalışma esasları ile finansal kiralama, faktoring ve finansman sözleşmelerine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş, daha önce yürürlükte bulunan, 

- 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu, 

- 90 sayılı Ödünç Para Verme İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname,

tüm ek ve değişiklikleri ile birlikte 13.12.2012 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır.

Yapılan bu düzenlemelerle getirilen en önemli yeniliklerden birisi, daha önceki Yasada olmayan, uygulamada “sale and lease back” olarak bilinen “Sat ve Geri Kirala” olarak adlandırılan ve işletmelere yeni bir finansman imkanı tanıyan yöntemin uygulanabilirliğine olanak sağlanmasıdır. Dolayısıyla, artık finansal kiralama şirketleri bizzat kiracılardan satın aldıkları taşınır ve taşınmaz malları aynı kişilere finansal kiralama sözleşmesi ile kiralayabilmektedirler.

26.09.2013 tarihli DÜNYA gazetesinde yayımlanan yazımızda açıklandığı üzere; Finansal kiralama işlemleri için anılan kanunda belirtilen damga vergisi ve harç istisnaları yanısıra, 2 Ağustos 2013 tarih ve 28726 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6495 sayılı “Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”la, “taşınmazlar” için yapılacak “Sat ve Geri Kirala” şeklindeki finansal kiralama işlemlerinde Kanun’da belirtilen şartların sağlanması durumunda, Katma Değer Vergisi  (KDV) ve Kurumlar Vergisi istisnaları da tanınmış ve bu işlemler teşvik edilmişti.

6495 sayılı Kanun’un 29’uncu maddesi ile Katma Değer Vergisi Kanunu’nun Sosyal ve Askeri Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar başlıklı 17’nci maddesinin dördüncü fıkrasına 02. 08. 2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere “y” bendi eklenmişti. 

Anılan bent hükmüne göre; 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında; finansal kiralama şirketlerince bizzat kiracıdan satın alınıp geriye kiralanan “taşınmaz”lara uygulanmak üzere ve kiralamaya konu taşınmazın mülkiyetinin sözleşme süresi sonunda kiracıya devredilecek olması koşulu ile 

Kiralanmaya konu taşınmazların kiralayana (finansal kiralama şirketine) satılması, 

Finansal kiralama şirketlerince bu taşınmazları satan kişilere kiralanması,

Finansal kiralama şirketlerince bu taşınmazları satan kişilere devri,

katma değer vergisinden istisna edilmiştir. Dolayısıyla, anılan işlemlerde katma değer vergisi uygulanmayacaktır.

Ancak, anılan istisna düzenlemesi “kısmi istisna” niteliğinde bulunduğundan (KDV Kanununun 17/4-y maddesine göre KDV’den istisna olduğundan), taşınmazını 6361 sayılı Kanun kapsamında finansal kiralama şirketine Sat ve Geri Kirala yöntemiyle satan kişi ya da kurumların bu satışı nedeniyle, bu taşınmazın alımı veya inşası sırasında yüklenilen ve geçmişte indirilmiş veya indirimi devam etmekte olan KDV’lerinin düzeltilip düzeltilmeyeceği sorusunu doğurmaktaydı. Kanunun 30/a maddesinde yer alan hüküm uyarınca (ve bu hükmün aksine yasal bir düzenleme olmadıkça), vergiden istisna edilmiş bu işlemle ilgili olarak, bu taşınmazın alımı veya inşası sırasında yüklenilen katma değer vergilerinin indirim konusu yapılmaması, indirilmiş ise indirilen KDV’lerin ilgili dönem beyannamesinde hesaplanan KDV’ye ilave edilmek suretiyle düzeltilmesi gerekecekti. 

Bu konu, anılan yazımızda eleştiri konusu yapılmış ve bu şekilde işlem yapıldığı takdirde, yasa maddesi ile getirilmiş olan katma değer vergisi istisnası teşvikinin bir anlamının kalmayacağı ve teşviğin ortadan kalkmış olacağı vurgulanmıştı. Keza, KDV Kanunu’nun 17/4-y maddesi ile getirilen bu teşvik hükmünün işlerlik kazanabilmesi için ya bu işlemlerde KDV Kanunu’nun 30-a bendi hükmünün uygulanmayacağı yönünde yasal düzenleme yapılması ya da Maliye Bakanlığının bu konuda –varsa- yetkisini kullanarak tebliğle açıklama yapması gerektiği ifade edilmişti.

Henüz Resmi Gazete’de yayımlanmamakla birlikte, 15 Temmuz 2016 tarihinde TBMM’nde kabul edilerek Cumhurbaşkanlığı’na onaya sunulan 6728 sayılı “Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 43. maddesiyle KDV Kanunu’nun 17/4-y maddesi yeniden düzenlenmiştir. Yapılan bu düzenlemeyle sorun çözülmeye çalışılmış ve anılan kapsamdaki devirlerde, 

Devir tarihine kadar indirilmiş olan katma değer vergisi indirimlerinin geriye dönük olarak düzeltilmeyeceği, 

Devir tarihine kadar indirilemeyen katma değer vergisi varsa, bu katma değer vergilerinin artık indirim konusu yapılamayacağı, ancak bunların devrin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınacağı,

hüküm altına alınmıştır. 

İstisna kapsamının genişletilmesi 

Öte yandan, daha önceki düzenlemeye göre sadece taşınmazlar için yapılan sat-geri kirala uygulamasındaki bu katma değer vergisi istisnasının kapsamı genişletilmiş ve bu istisnanın 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamında “taşınırlar”ın sat-geri kirala işlemlerinde de uygulanması hüküm altına alınmıştır.

Keza, madde metninin değişiklikten önceki halinde sadece finansal kiralama şirketlerince yapılan sat-geri kirala işlemlerinde kdv istisnası uygulanması öngörülmüşken, 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu’nun 2. maddesinin 2. fıkrası hükmü uyarınca, katılım bankaları, kalkınma ve yatırım bankalarının da finansal kiralama işlemleri yapabildikleri göz önüne alınarak, anılan kurumlarca yapılan sat- geri kirala işlemlerinde de bu kdv istisnasının uygulanması kabul edilmiştir.

Yukarıda açıklanan şekilde Sat-Geri Kirala kapsamdaki varlıkların kiracı tarafından geri alınmasından sonra üçüncü kişilere satışında KDV Kanununun 17/4-r maddesi hükmü uyarınca kdv istisnası uygulanabilecek olup, yerimizin darlığı nedeniyle anılan konuya ilişkin açıklamalarımız gelecek haftaki yazımızda yapılacaktır.