Sarıkeçililer ve de keçileri yaşamalı
OLAYLARIN İÇİNDEN / Tevfik Güngör Dallas'tan Güvener Işık, "Sarıkeçili Aşireti" konusunda yazdıklarım üzerine Yörükler ve keçi üretimi konularını içeren bir yazı gönderdi. Güvener Işık diyor ki, "Sarıkeçililer'in yok edilmesi marjinal hammaddenin yok edilmesine denk geliyor. Hammaddesiz üretim ise mümkün değil. Yörüklük ilgi alanım. Her yıl Türkiye'ye geldiğimde, şehirlerde değil Yörük köylerinde vakit geçiririm. 1- Sarıkeçililer, diğer göçebe oymak ve boylar gibi merkezi yönetimlerce zorla yerleştirilmek isteniyor. Çünkü gezici insanların denetlenmesi ve onlardan vergi alınması zor. Sarıkeçililer'in yerleştiklerinde daha mutlu olacaklarını söylemek, bize benzemeyenlerin kendimize benzettikçe onların uygarlaşacağını söylemek olur ki, bu da kültür-merkezciliğe gider. 2- Türkmenlik ve Yörüklük, devşirmeci bir yöntemle "Türklük" altında birleştirilerek eritilmek ve yok edilmek istenmekte. Oysa kültürel zenginlik için çeşitlilik gerek. Yörükler'in geçmişi sadece Türk göçebelerle sınırlı değil ve kökenleri hakkında verilen bilgiler ideolojik. Türk kökenli olmayan göçebeler İran ve Irak'ta ve hatta İspanya'da. Göçerler, Anadolu'da olduğu gibi Türkler'in Anadolu'ya girişleri öncesinde de varlar. 3- Osmanlı da göçebeleri yerleştirme siyaseti izledi ama Cumhuriyet rejimi kadar üstlerine gitmedi ve göçebeleri yeni alınan yerleri korumakla görevlendirdi. 4- Amerikalılar had safhada dinamik bir toplum. İkametgah kağıdına ihtiyaç duymadan insanlar turistik ya da iş amaçlı sürekli yer değiştiriyorlar. Sarıkeçiler'in 200 km'lik bir mesafe içinde yer değiştirmesi ise planlanamıyor, kolaylaştırılamıyor. Amerikalılar kendi ırk ve kültürlerinden olmayan yerlilere, Türkler'in Yörükler'e tanıdıklarından daha çok haklar tanıyorlar. 5- Sarıkeçililer yerleşmek isterler ya da istemezler ama bilenen şu ki onları yerleşmeye zorlayan özellikler TC'nin Batı'da eşine rastlanmayan totaliter orman kanunları ve orman memurlarının elindeki olağanüstü yetkiler. Sarıkeçililer'in bugün kullandığı güzergah, kışlak ve yazlaklar kadimden gelen haklar. 6- Sarıkeçililer'e yöneltilen saldırı düzeyindeki eleştirilerden biri, keçilerinin ormana zarar verdiğidir. Bu konuda istatistiki çalışma yoktur. Göçebeler ormana yerleşikler kadar zarar vermezler çünkü hareket halindedirler. Vermiş olsalardı, bugünkü göç yolları üzerinde ormanlar olmazdı. Göçen sürüler sadece ekosistemin parçası olmakla kalmazlar aynı zamanda yaban hayatına fayda verirler. Göçen sürüler hastalanmadıkları ve asalak taşımadıkları gibi, yanma riski olan yerlerdeki çalıları kısaltarak yollarına devam ederler. Günümüzde keçiler orman yangını önlenmesinde Fransa ve ABD'de kullanılmaktalar. Bu işi, endemik bir ırk yerli 'kıl keçisi' ve çeşitlerini yok etmekte araç olarak kullanılan ithal 'saanen' ırkı keçi ile yapmak mümkün değildir. 7- Ormancılar koruma altına aldığı ve "orman" olarak etiketlediği monokültür kızılçam ağacı (pinus spp; pinus brutia), saldırgan (başka bitkilere yaşam hakkı vermeyen), yanıcı ve su rejimini bozan bir ağaçtır. Bu nedenle bu tür Güney Afrika ve Avustralya'da ormancılar tarafından yok ediliyorlar. Türkiye'de ise kutsanıyor. Kızılçam, meşe ormanları ve yangına dayanıklı, toprağı mükemmel tutan makilikleri yok ederek, geleneksel keçi-koyun otlatma alanlarını yok etmekle kalmıyor, ayrıca içinde yaban hayatı barındırmıyor. Dahası, makinin olduğu yerde, keçi kızılçama dönüp bakmıyor çünkü besleyici değeri yok. 8- Saanen keçisi Anadolu koşullarının hayvanı değil. Performan hayvanı olduğu için kapalı ortamda, inek gibi önüne yem konarak beslenmesi gerekir ama bunun işçilik ve besleme maliyeti ineğinkinden yüksek. Saanen keçisi ilaç sektörünün sevdiği bir keçi, çünkü ilaçsız, geleneksel Anadolu koşullarında yaşaması mümkün değil. 9- Keçinin ormana ancak belli koşullarda zarar verdiği ve hatta yararları olduğuna ilişkin bir dolu, Avrupa ve Afrika kaynaklı çalışma var ama bunlar Türkiye'de görmezden gelinirler. 10- Keçi yasağının nedeni, marjinal koşullarda beslenebilecek tek hayvan olan keçiyi yasaklayarak, bunlar üzerinden geçimlerini sağlayan insanları, kırsal alanlardan ve ormanlık alanlardan çıkarmak ve yerleştirerek, inek sütçülüğüne başlatmak. Büyük süt şirketlerinin işçilerine dönüşecek olan Sarıkeçililer'in, televizyon seyredebildikleri için mutlu olacaklarını, televizyon seyretmekten mutlu olanlar düşünebilir. Mandıra kurulmasına getirilen zorlukların ardında süt şirketleri var. Türkiye'de mandıra kurmak AB'de kurmaktan daha güç. Her zamanki gibi "vur denilince öldürüldü." Sarıkeçililer'in süt ürünlerini işleyerek satmalarına getirilen yasakların ardındakiler büyük üreticilerdir.. Oysa İspanya ve İtalya'da hâlâ köy/yayla peynirleri, özel devlet koruması altında üretiliyorlar. 11- Yörükler'in haklarını korumak görevini üstlenen Yörük derneklerinin hemen tamamının içleri, yıllık gösteriye dayanan teşhircilik ve vizyonsuz yöneticilerce boşaltılmış durumda. Yörükler'in otlaklara ihtiyaçları var. Oysa Yörük dernekleri sitelerine gittiğinizde bu konulara değinilmektense Kıbrıs, AB ve terör konularına değinilir. 12- Koskoca Türkiye'de 300, bilemediniz 1300 göçebe aileye göçecek-konacak yer yok değil. İtiraz, onların hayat tarzına. Tahammülsüz, saldırgan, açgözlü ve gelişimi nitelik değil nicelikle ölçen zihniyet. Sarıkeçililer, Sovyet usulü kolektif çiftliklere yerleştirildiğinde ya da şehirlere yerleştirilerek ucuz işgücü (kapıcı) yapıldıklarında rahat nefes alacak gibi görünüyorlar. Genel kabul görmüş politikaya göre, Sarıkeçililer bir an önce yok edilmesi gereken "kötü bir örnek"tir. 13- Varlığı kaydedilmemiş birçok kıl keçisi, koyun ve çoban köpeği türleri yerleştirme siyasetine ek olarak bir daha geri gelmemek üzere yok oldular. Yaz dönemi 10 bin küçükbaş hayvanı kaldıran yaylalar artık boş. Hedef, buraları yerleşimden arındırmak ve canlandırmak. UN Agenda 21'e gözatılır ise konunun küreselliği daha da iyi anlaşılır. Kısacası, Sarıkeçililer'in kadimden gelen göçme haklarını kullanmasına izin verilmesine ihtiyaçları vardır. Acınmaya değil. Sanırım, vicdanlı, bilgili ve odunculuk endüstrisinden bağımsız düşünüp, konuşabilecek ormancıların konuya sahip çıkmaları gerekiyor.