Sanayinin üretim performansında ayrışma
Üretim; imalat sanayiinde yıllık bazda yüzde 2,1 artarken, madencilikte yüzde 11,6, elektrik, gaz, buhar sektöründe yüzde 3,4 azaldı. İmalat toplamdaki artışa 1,8 puan katkı yaptı, diğer iki sektör genel oranı 0,6’şar puan aşağı çekti.
Toplam sanayi üretimi, kur şokunun damgasını vurduğu haziran ayında, yıllık bazda yüzde 0,6 ile düşük olmakla birlikte deprem ayı şubattan bu yana aylar itibarıyla en yüksek yıllık artışı kaydetti.
Ancak, sanayi kolları ve özellikle imalat sanayii alt sektörleri arasındaki derin performans ayrışması dikkati çekti. Madencilik ile elektrik, gaz sektörlerinde üretim düşerken, toplam sanayi üretimindeki artış esas olarak imalat sanayiinden kaynaklandı. İmalat sanayiinde ise alt sektörlere göre tam bir ayrışma yaşandı. Bazı alt sektörlerde adeta üretim patlaması, bazılarında ise sert düşüşler aya damgasını vurdu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) sanayi üretiminde haziran ayı gerçekleşmelerini açıkladı. Toplam sanayi üretimi önceki aya göre yüzde 1,6, geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 0,6 artış gösterdi. Aylık oran mevsim ve takvim etkilerinden, yıllık oran ise takvim etkisinden arındırılmış değişimi gösteriyor. Toplamdaki yıllık artış tamamen imalat sanayiinden kaynaklandı. Yıllık bazda imalat sanayii üretimi yüzde 2,1 artarken, madencilik ve taş ocakçılığı üretimi yüzde 11,6 ile sert bir düşüş kaydetti, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme sektörünün üretiminde de yüzde 3,4 düşüş yaşandı.
Haziran ayları karşılaştırmasında imalat sanayii, endeksteki ağırlığı ile orantılı olarak toplam sanayi üretimindeki yıllık artışa 1,8 puan katkı yaparken, madencilik ile elektrik, gaz sektörlerindeki üretim düşüşleri genel oranı 0,6’şar puan aşağı çekti.
Kiminde patlama, kiminde sert düşüş
Sanayi üretimini imalat sanayii omuzlarken, alt sektörleri arasındaki derin performans ayrışması göze çarptı. Haziranda toplamda yüzde 2,1 yıllık üretim artışı kaydeden imalat sanayiinde diğer ulaşım araçları alt sektörü yüzde 61,4; bilgisayarlar, elektronik ve optik ürünler de yüzde 52 ile artış rekoru kırdı.
Tütün ürünlerinde yüzde 14,8, fabrikasyon metal ürünlerinde yüzde 11, mobilyada yüzde 7,7, diğer makine ve ekipmanların üretiminde yüzde 7,5, elektrikli teçhizatta da yüzde 7,4, motorlu kara taşıtlarında da yüzde 6 ile yüksek oranlı üretim artışları kaydedildi. Üretim ayrıca kauçuk plastik alt sektöründe yüzde 2,3, giyimde yüzde 0,6, deride yüzde 0,5, ağaç ve ağaç ürünlerinde yüzde 0,4, gıda ürünleri imalatında yüzde 0,1 arttı.
Buna karşılık kayıtlı medyanın basımı ve çoğaltımında yüzde 15,4, en önde gelen alt sektörlerden tekstilde yüzde 13,4, içecek üretiminde yüzde 12,9, stratejik bir sektör olan kimyada 10,2, temel eczacılıkta yüzde 9,1, kâğıtta yüzde 7,9, kok kömürü ve rafine petrol ürünlerinde yüzde 7 ile yüksek oranlı üretim düşüşleri meydana geldi. Üretim ayrıca, ana metal sanayiinde yüzde 3,2, diğer metalik olmayan minerallerde yüzde 0,7 azaldı.
GSYH’ye etkisi ne olur?
Bu yıl ocak ayında yıllık bazda yüzde 4,6 artan sanayi üretiminde, Türkiye’nin depremlerle sarsıldığı şubattaki kan kaybının da etkisiyle yüzde 8,2 oranında sert bir düşüş yaşanmış, martta yüzde 0,4’lük artışın ardından, nisanda yüzde 1,2 daralma, mayısta ise yüzde 0,2’lik bir artış kaydedilmiş. Hazirandaki yüzde 0,6’lık artışla birlikte, nisanhaziran endekslerin ortalamasına göre sanayi üretimindeki değişim “eksi” yüzde 0,1 çıktı.
TÜİK sanayi üretim veri setine göre bu oran, ilk çeyreklere göre “eksi” yüzde 1,1 olmuştu. Sanayi üretimi, GSYH büyümesine en çok etki yapan faktörlerin başında geliyor. Ocakmart döneminde sanayi üretimi daralırken, yüzde 4’lük ilk çeyrek büyümesi esas olarak hizmetler sektöründen kaynaklanmıştı. Sanayinin ikinci çeyrek performansı, ilk çeyreğe kıyasla görece daha iyi olmakla birlikte, ikinci çeyrek GSYH büyümesi için yüksek beklentileri desteklemiyor.