Sanayiden, son çeyrekte düşük büyüme sinyali
Gayri safi yurt içi hasılanın (GSYH) temel unsuru ve büyümenin öncü göstergesi olan sanayi üretimi, Kasım 2022’de önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1,3 düşüş göstererek son 30 ayın en kötü performansını sergiledi ve son çeyrek GSYH büyümesi için olumsuz sinyal verdi.
Devam eden pandemi etkileri ve diğer küresel olumsuzluklara rağmen sanayi üretimi 2020’nin Temmuz ayından itibaren her ay önceki yıl aynı aya göre yüksek artışlar göstermiş, geçen yılın ikinci yarısında hız kesmekle birlikte bu artışlar Ekim ayına kadar sürdürmüştü. Sanayi üretimi, Kasım 2022’de ise 29 aylık kesintisiz artış sürecinin ardından ilk kez yıllık bazda düşüş gösterdi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre 2022 yılı Kasım ayında sanayi üretiminde önceki aya göre de yüzde 1,1 düşüş yaşandı. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, önceki aya göre madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 1,3, imalat sanayi sektöründe yüzde 1,0 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektöründe yüzde 2,3 üretim düşüşü yaşandığı belirlendi.
Önceki yılın aynı ayına göre de madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi yüzde 8,6, imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 0,4 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 7,9 geriledi; böylece toplam sanayi üretiminde önceki yıl aynı aya göre yüzde 1,3 düşüş meydana geldi.
Son çeyrek büyüme performansı ne olur?
Milli gelirdeki ağırlığı dolayısıyla sanayinin üretimi performansı ile GSYH büyümesi arasında doğrudan ilişki bulunuyor. Bu gözle bakıldığında sanayideki performans kaybı önümüzdeki dönemde açıklanacak son çeyrek ve yıllık GSYH büyümesi için de fikir veriyor.
2022 yılının ilk üç ayında sanayi üretimi önceki yılın aynı aylarına göre sırasıyla yüzde 7,6, yüzde 13 ve yüzde 9,8 artarken, ilk çeyrekte GSYH büyüme oranı yüzde 7,5 olmuştu. Sanayi üretiminde aylara göre sırasıyla yüzde 10,8, yüzde 9 ve yüzde 8,8’lik yıllık artışlar yaşanan ikinci çeyrekte GSYH de yüzde 7,7 büyümüştü.
Yılın üçüncü çeyreğinde ise sanayi üretimi aylar itibariyle yüzde 2,5, yüzde 1,1 ve yüzde 0,5’le düşük yıllık artışlar göstermiş, üçüncü çeyrek GSYH büyümesi de buna paralel hız keserek yüzde 3,9’a inmişti.
Geçen yıl Ekim ayında sanayi üretimi biraz ivme kazanarak yüzde 3,2 olmuştu. Kasım’daki yüzde 1,3’lük düşüş, bu eğilimin tersine döndüğünü gösterdi. Aralık ayı sanayi üretiminde de bu eğilimin devam etmesi durumunda son çeyrek GSYH oranının üçüncü çeyrektekinden de düşük, uzak bir ihtimalle de eksi çıkma olasılığı belirdi.