Sanayideki yavaşlamaya bir işaret daha...
Türkiye İstatistik Kurumu'nun geçen hafta mart ayına ilişkin sanayi üretimi verisini açıklamasıyla ilk çeyreğin tablosu ortaya çıkmış ve bu tablodan hareketle Türkiye ekonomisinin ocak-mart döneminde yüzde 2 dolayında büyümesinin beklenebileceği tahmininde bulunmuştuk. Şimdi sanayi üretimiyle birlikte değerlendirilebilecek bir veri seti daha var elimizde. Yine TÜİK verisi olan bu sette toplam sanayi ve imalat sanayindeki ciro eğilimini, ayrıca imalat sanayindeki sipariş eğilimini izleme şansına sahibiz.
Ciro ve sipariş endeksleri parasal bir değeri yansıtıyor ve enflasyondan arındırılmadan açıklanıyor.
Dolayısıyla bu endekslerin ortaya koyduğu artışlar, nominal artışları gösteriyor. Reel artışları görebilmek için, ilgili dönemlerdeki fiyat artışını dikkate alarak nominal artışları deflate etmek gerekiyor.
Bu işlemi biz yaptık. Ancak hemen belirtelim; nominal artışları reele getirirken üretici fiyatları endeksini, bu endeks kapsamında da sanayi ve imalat sanayi artışlarını kullandık.
Bu açıklamadan sonra gelelim ciro ve sipariş endekslerinin nasıl bir tablo ortaya koyduğuna...
Yavaşlama çok belirgin
Önce sanayi üretiminde ilk üç ayda nasıl bir gerçekleşme olmuştu; onu hatırlatalım. Toplam sanayi üretimi ilk üç ayda sırasıyla yüzde 1.5, yüzde 4.4 ve yüzde 2.4; imalat sanayi üretimi ise yüzde 0.4, yüzde 3.1 ve yüzde 1.6 artmıştı. Görüleceği gibi, şubat ayındaki artışlar, diğer iki aydan daha iyi. Ciro ve sipariş endekslerinde de benzer bir eğilim var. Yani, şubat ayları, ocak ve marttan görece daha yüksek geldi.
Toplam sanayideki ciro endeksi reel olarak ocakta yüzde 4.6, şubatta yüzde 7.3, martta yüzde 4.5 artış gösterdi. Geçen yıl bir önceki yıla göre kaydedilen artışlar ocakta yüzde 21.3, şubatta yüzde 17.3, martta yüzde 15 olmuştu.
İmalat sanayindeki ciro endeksi de, yine imalat sanayindeki sipariş endeksi de benzer şekilde gelişti. Aylık artışlar geçen yılın aynı aylarında kaydedilen artışların çok altında kaldı. Öyle ki, bazı aylarda geçen yılki artışların ancak üçte biri kadar artış sağlanabildi. İmalat sanayi ciro endeksinde geçen yıl önceki yıla göre ocakta yüzde 22.2'lik bir artış gerçekleşmişti. Bu yıl ise geçen yıla göre yalnızca yüzde 3.8'lik bir artış oldu. Artış oranları 2011 ve 2012 sırası itibariyle şubatta yüzde 16.3'ten yüzde 6.8'e, martta ise yüzde 14.4'ten yüzde 4'e geriledi.
Sipariş endeksindeki durum da farklı değil. Geçen yıl ilk üç ay itibariyle yüzde 21.8, yüzde 19.2 ve yüzde 14.8 olan artış oranı, bu yıl yüzde 6.6, yüzde 7.6 ve yüzde 6.5'te kaldı.
Bu arada, sanayideki ciro endeksinin, hem toplamda, hem de imalat sanayi bazında nominal olarak da bu yıl mart ayında 2010'un ocak ayından bu yana olan dönemdeki en düşük artışı gösterdiği dikkati çekti.
***
Yani ne taraftan bakılırsa bakılsın, değerlendirme nasıl yapılırsa yapılsın, sanayide çok belirgin bir yavaşlama var. Bir üretim gerilemesinden ya da ciro veya sipariş azalmasından söz etmiyoruz tabii ki; vurguladığımız artışın azalması. Zaten negatife dönülmesi çok başka anlamlar taşırdı.
Sanayideki bu durum, kaçınılmaz olarak büyümeye yansıyacak. İşte üretim verisinden yola çıkarak yaptığımız tahminde biz yüzde 2'lik bir orana ulaşıyoruz. Bu oranın biraz üstünde oranlar tahmin edenler olduğu gibi, daha düşük oranları dile getirenler de yok değil.
