Sanayideki daralma endişe verici boyutlarda
UZMAN GÖRÜŞÜ / Banu Kıvcı Tokalı-Finans Yatırım
Kasım ayında sanayi üretimindeki yıllık düşüş % 13,9'a ulaşırken, üretim endeks seviyesi de 2007 yılının ilk aylarındaki düzeylere geriledi. Eski seviyelerine geri dönmesi ise, en erken yılın ikinci yarısından sonra mümkün görünüyor.
Bu arada önemli bir gelişme olarak, ihtiyaçlarımıza daha fazla cevap verebilen dolayısıyla büyüme tarafında daha iyi bir öncü gösterge olabilecek bir üretim endeksimiz var artık. TÜİK, 1997 yılını baz alan ve yeni makro ekonomik ortamı yansıtmada yetersiz kalan eski endeksi, 2005 yılını baz alan ve günümüz koşullarına göre düzenlenmiş yeni endeksle değiştirdi. Nitekim, yeni endeks rakamlarına baktığımızda, büyüme rakamları altındaki sanayinin katma değer değişimine kısmen daha yakın sonuçlar verdiğini görüyoruz. Mesela, geçen yılın üçüncü çeyrek üretim daralması % 2'den % 1,3'e revize edilmiş, Ekim daralması da % 8,5'ten % 7,2'ye çekilmiş.
Bu arada, diğer önemli bir değişiklik olarak, üretim endekslerinin ara, sermaye, enerji, dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları olarak ayrımı da verilmekte. Tahmin edileceği üzere, en keskin üretim düşüşü ara ve sermaye mallarında. Talepteki zayıflığı çarpıcı bir şekilde yansıtıyor.
Kasım rakamlarına dönecek olursak, son çeyreğin iki ayında yıllık bazda % 10,7'lik üretim düşüşü dikkat çekmekte. Peki Aralık ayı bu tabloyu değiştirebilecek mi? Öncelikle, düşük baz etkisinden dolayı, daha iyimser bir yıllık performans tablosu ile karşılaşacağız. Ancak, yine de, yıllık büyüme rakamı ile karşılaşmak neredeyse imkansız gibi. Üstelik, işgünü sayısı kaybı geçen yıla göre daha fazla. Aralık ayında, ihracatta % 25'lik yıllık düşüş kaydedildi. Elektrik tüketimindeki yıllık düşüş % 6,3. Tüketici ve reel kesim güven endekslerindeki yıllık düşüşler sırasıyla % 35 ve % 48. Sonuç olarak, ekonomik daralmanın son çeyrekte, tarımın muhtemel katkısına rağmen ciddi boyutlara ulaşmış olabileceği anlaşılıyor.
Peki yeni yıla nasıl bir tablo ile başladık? Ocak ayının ilk yedi gününde, ihracatta yıllık % 36,6'lık düşüş gözleniyor. Benzer şekilde, ayın ilk dokuz gününde elektrik tüketiminde % 3,7'lik yıllık düşüş kaydedilmiş. Yani, yeni yıla başlangıç da, büyüme yanlı endişeleri artırıcı bir görünüm sunuyor. Bu doğrultuda, % 0,2'lik 2009 büyüme tahminimizi, aşağı yönlü riskler olduğunu belirterek koruyoruz.