Sanayide temkinli iyimserlik devam ediyor
İmalat sanayinin mevsimsellikten arındırılmış kapasite kullanımı mayısta 0,7 puan artarak 76,3’e yükseldi. Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi yüzde 105,1’le değişmedi. Sanayiden gelen sinyaller karışık.
İmalat sanayiinde mevsimsellikten arındırılmış kapasite kullanımı mayısta yüzde 76,3’e yükseldi. Mevsimsel etkilerden arındırılmış reel kesim güven endeksi ise 105,1’le önceki aya göre değişmedi. Ekonominin belkemiği olan sektörden, seçim ayında karışık sinyaller alındı. Genel gidişata ilişkin iyimserler ile kötümserler arasındaki makas açıldı, geleceğe ilişkin beklentilerde ise iyimserliğin daha baskın olduğu görüldü.
Kapasite kullanımının ortalamada önceki aya göre arttığı mayısta, alt sektörlere göre ayrışma göze çarptı. Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi önceki aya göre değişmezken; üretim, siparişler, ihracat ve birim maliyetlerde iyimserlik artışı devam etti, yatırımlar ve istihdamda ise görece tersine bir eğilim öne çıktı.
Kapasite kullanımındaki artış
Merkez Bankası, mayıs ayında, imalat sanayinde faaliyet gösteren 1.743 iş yeri tarafından İktisadi Yönelim Anketi’ne verilen yanıtları toplulaştırarak yayımladı.
Buna göre imalat sanayi genelinde “mevsimsel etkilerden arındırılmış” kapasite kullanım oranı, önceki aya göre 0,7 puan artarak yüzde 76,3 düzeyine yükseldi. Mevsimsel etkilerden arındırılmamış kapasite kullanım oranı ise önceki aya göre 0,6 puan artarak yüzde 76 oldu.
Bu bazda kapasite kullanım oranı önceki aya göre; dayanıklı tüketim mallarında 0,5 puan artışla yüzde 72,4’e yükselirken, dayanıksız tüketim mallarında 0,1 puan düşerek yüzde 73,3’e geriledi. Tüketim malları toplamında yüzde 73,2 olan kapasite kullanımı değişmedi. Ara mallarında 1,1 puan artışla yüzde 75,5 olan kapasite kullanımı, yatırım mallarında ise 0,7 düşerek yüzde 78,4’e geriledi.
En hızlı artış içecekte
Kapasite kullanımı önceki aya göre, imalat sanayiinin 6 alt sektöründe artarken, diğerlerinde geriledi. İmalat sanayi alt sektörleri içinde kapasite kullanımında en fazla artış içecek imalatında gerçekleşti. Bu alt sektörün kapasite kullanımı önceki aya göre 6,2 puan artarak yüzde 78,9’a çıktı. Artışta bu sektörü izleyen tekstilde kapasite kullanımı nisanda 2,8 puan artışla yüzde 70’e çıktı.
Ana metal sanayi, mayısta 2,7 puanla kapasite kullanımını en çok artıran üçüncü sektör oldu. En önemli alt sektörlerden olan ana metalde kapasite kullanımı mayısta yüzde 74,8 olarak gerçekleşti. Önceki aya göre kapasite kullanımı kimyada 2,3 puan, temel eczacılıkta 2 puan, ağaç ile plastik sektörlerinde 0,7 puan, deride 0,5 puan, diğer ulaşım araçlarında 0,2 puan artış gösterdi.
Nisana göre kapasite kullanımı düşenlerin başında ise 4,9 puanla bilgisayar geldi. Bu sektörü 1,6 puan düşüşle kâğıt, 1,5 puan düşüşle motorlu kara taşıtları izledi. Motorlu araçlar ile eczacılık, mayıs ayında aynı oranda olmak üzere yüzde 80,7’le en yüksek kapasite kullanan alt sektörler oldu.
İmalat sanayiinde faaliyet gösteren işyerlerinin üst düzey yöneticilerinin Merkez Bankası İktisadi Yönelim Anketi’ne verdiği yanıtlara göre genel gidişat konusunda iyimserler ile kötümserler arasındaki makas biraz daha açıldı. Bulunduğu sanayi dalındaki genel gidişat konusunda, önceki aya kıyasla daha iyimser olduğunu belirtenlerin nisan anketinde yüzde 7,7 çıkan oranı mayısta yüzde 8,4’e yükseldi. Ancak, daha kötümser olduğunu belirtenlerin oranı da yüzde 14,5’ten yüzde 16,5‘e çıktı. Genel gidişatın aynı kaldığını belirtenlerin oranı yüzde 77,8’den yüzde 75,1’e geriledi.
Güvende 12 ayın en yükseği
Kapasite kullanım oranının yükselmeye devam ettiği mayıs ayında, gelecek üç aya ilişkin beklentilerde ise çoğu göstergede iyimserliğin önceki aya göre arttığı gözlendi. Buna bağlı olarak Reel Kesim Güven Endeksi de mayısta önceki aya göre 0,3 puan daha artarak 108,3’le son 12 ayın en yüksek düzeyine çıktı. Ancak mevsimsel etkilerden arındırılarak hesaplanan güven endeksinin nisanda yüzde 105,1 olan düzeyi ise değişmedi.
Gelecek üç ay beklentileri
Endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde, gelecek üç ayda; üretim hacminde artış öngörenlerin geçen ayki ankette yüzde 33,4 olan oranının mayısta yüzde 35,7’ye yükseldiği görüldü. İç piyasa siparişlerinde artış bekleyenlerin oranının yüzde 37’den yüzde 38,6’ya, ihracat siparişlerinde artış bekleyenlerin yüzde 33,1’den yüzde 34,6’ya çıkması bunda etkili oldu.
Gelecek üç ayda birim maliyetlerinde artış bekleyenlerin oranının da yüzde 57’den yüzde 50,6’ya gerilediği dikkati çekti. Sanayicilerin yüzde 43,9’u maliyetlerin aynı kalacağı, yüzde 5,5’i ise düşeceği yönünde görüş bildirdi. Bunlara karşılık gelecek üç ayda istihdam artışı öngörenlerin oranının yüzde 19,2’den yüzde 16,5’e gerilediği görüldü.
Sanayicilerin yüzde 79,3’lük bölümü istihdam düzeyinin aynı kalacağını belirtirken, yüzde 4,2’lik bir kesim ise azalacağı yönünde görüş bildirdi. Gelecek üç ayda satış fiyatlarında artış öngörenlerin oranı da yüzde 46,9’dan yüzde 41,2’ye geriledi. Bura karşılık kısa vadeli TL kredi faizlerinde artış bekleyenlerin nisan anketinde yüzde 30,6 olan oranı ise mayısta 0,6 puan artarak yüzde 31,2’ye yükseldi.
Yıllık ÜFE beklentisi yüzde 62,8
Bu arada sanayicilerin gelecek 12 aylık dönem sonu itibarıyla üretici fiyatları (ÜFE) bazında yıllık enflasyon beklentisinin aylar itibariyle hızla düşmeye devam etti. Ocak ayında yüzde 77,2, şubat ayında yüzde 74,2, mart ayında yüzde 70,4, nisanda yüzde 67,6 olarak ölçülen gelecek 12 ayda sonundaki yıllık ÜFE artışı beklentisi mayıs ayında 62,8’e kadar düştü. Geçmiş 12 aya kıyasla gelecek 12 ayda daha fazla sabit sermaye yatırımı öngörenlerin nisanda yüzde 35,3 olan oranı ise mayısta 29,7’ye geriledi. Sanayicilerin yüzde 59,4’le büyük bölümü yatırımlarını aynı düzeyde tutacağını belirtirken, yüzde 10,9’u azaltma eğilimi sergiledi.