Sanayide bu bilanço, yeni bir şoku kaldıramaz

İstanbul Sanayi Odası sanayinin en büyük ikinci 500 kuruluşu araştırmasını da yayınladı. Böylece sanayinin en büyük bin şirketinin toplu bilgilerini elde etmiş olduk. 

Sayfadaki tabloda en büyük birinci ve ikinci 500 sanayi kuruluşu listesinde yer alan şirketlerin temel göstergelerinin 2014’ten 2015’e nasıl bir performans gösterdiği yer alıyor. 

Ortaya çıkan tabloda öne çıkan tesbitler şöyle sıralanabilir: 

• Sanayinin en büyük 500 şirketinin üretimden satışları geçen yıl reel olarak sadece %1.60 arttı. İkinci 500 ise %0.03’lük reel artışla yerinde saydı. En büyük 1000’in üretimden satışları ise reel olarak ancak %1.37 arttı. 

• Brüt katma değer birinci 500’de reel olarak %10.64 arttı. Bu artışın 2014’teki %9.41’lik reel düşüşü izlediğini dikkate alırsak devlerin üç yıldır yerinde saydığını söyleyebiliriz. İkinci 500’ün brüt katma değer üretimindeki reel artış %6.86. 

• Vergi önceki karlar reel olarak birinci 500’de %0.73, ikinci 500’de %8.23, İSO-1000’de ise %1.81 düştü. 

• Ücretle çalışan sayısında sınırlı bir artış olmasına rağmen çalışan başına kar miktarı da düştü. Ücretle çalışan sayısı birinci 500’de sadece %1.37 artarken, ikinci 500’de %2.67 düştü. İSO-1000’in istihdamı ise %0.34 gibi bir artışla yerinde saydı. Buna rağmen çalışan başına kar birinci 500’de reel olarak %2.07, ikinci 500’de %5.78 azaldı. 

• Aktif karlılığı birinci 500’de %6.01’den %5.57’ye, ikinci 500’de %5.52’den %4.99’a geriledi. Satış karlılığı birinci 500’de %5.73’ten %5.57’ye, ikinci 500’de %5.55’ten %5.03’e geriledi. 

• Sanayi devlerinin ihracatı birinci 500’de %12.87, ikinci 500’de %17.04, toplamda %13.43 düştü. 

• Öte yandan faiz, amortisman ve vergi öncesi karda birinci 500 için %16.87 ve ikinci 500 için %10.66 gibi ciddi reel artışlar var. 

• Bu sanayi devlerinin faiz ve amortisman yükünde çok ciddi bir artış anlamına geliyor. Birinci 500’ün amortisman ve faiz yükü reel olarak %37.33, ikinci 500’ünki ise %30.37 artmış. 

• Üstelik bu özkaynaklarda bir erimeyle birlikte gerçekleşiyor. Birinci 500’ün özkaynakları reel olarak %0.68 azalmış. İkinci 500’deki %0.83’lük artışa rağmen en büyük 1000 sanayi kuruluşunun özkaynakları reel olarak %0.46 küçülmüş. 

• Buna bağlı olarak borçluluk oranı birinci 500’de 3.14 puan artarak %60.12’ye, ikinci 500’de 0.28 puan artarak %60.53’e ve toplamda 2.70 puan artarak %60.18’e çıkmış. 

Bu tablonun ortaya koyduğu net mesaj şu: Sanayide hem borçluluk artıyor, hem karlılık düşüyor. Üstelik bu bilanço sanayinin en güçlü kaymak tabakasına ait. Daha küçüklerin durumunun daha kırılgan olduğu açık. 

Bu ciddi bir açmaz. Sanayide bu bilançonun yeni bir şoku kaldıracak hali yok. Faiz ve kurlarda artış, iç piyasada durgunluk, iç ve dış kaynak bulmada ve borç çevirmede tıkanıklık ortaya çıktığında yaratacağı tahribat büyük olur. 

Günümüz koşullarında bunun yolu, üstü örtülü tehditlerle bankalara ayar vermekten değil içeride ve dışarıda barışı inşa etmekten, demokrasi ve özgürlükleri, hukuk devletini güçlendirerek istikrar ve güven sağlamaktan geçiyor.